Seafalco

Πρόλογος Πριν σχεδόν τρία χρόνια παρουσιάσαμε εδώ την πιο μικρή ψύκτρα της Noctua που άκουγε στον κωδικό NH-L9a-AM4. Ο καιρός που κύλησε έφερε πολλές και σημαντικές αλλαγές στο γενικότερο τοπίο της ψύξης των υπολογιστών, με το θέμα της αισθητικής να έχει εξέχουσα θέση σε αυτές και φυσικό ήταν η διαρκής πίεση προς την κατασκευάστρια να δώσει τελικά καρπούς, οι οποίοι πήραν την μορφή των νέων προϊόντων που ανήκουν στη σειρά ανεμιστήρων Chromax, η οποία έβαλε τέλος στην μονοκρατορία του Μπεζ-Καφέ και φυσικά οι αλλαγές αυτές έφτασαν και στην κατασκευή του ίδιου του σώματος των ψυκτρών! Σαν πρώτη απόδειξη της ισχύος του "Ο επιμένων, νικά!", σήμερα σας παρουσιάζουμε την κατάμαυρη Noctua NH-L9a-AM4 chromax.black ! Η ψύκτρα προορίζεται αποκλειστικά για τους επεξεργαστές της AMD, αλλά υπάρχει και η ανάλογή της που καλύπτει τα προϊόντα της INTEL. Η Noctua NH-L9a-AM4 chromax.black , διαφέρει μόνο στο χρώμα από την Noctua NH-L9a-AM4 στην οποία έχουμε ήδη αφιερώσει μια εκτενή παρουσίαση, την οποία θα χρησιμοποιήσουμε σαν αναφορά και στην σημερινή μας παρουσίαση. Πάμε λοιπόν να δούμε από κοντά την φιλοξενούμενή μας. Τεχνικά χαρακτηριστικά Στους πίνακες που ακολουθούν μπορούμε να δούμε με αρκετή λεπτομέρεια τα χαρακτηριστικά της ψύκτρας που σας παρουσιάζουμε σήμερα. Ο πρώτος πίνακας μας δίνει συνοπτικά όλη την σχετική πληροφορία, τόσο αυτήν που υπάρχει στα data της ψύκτρας, όσο και σε όσα διαπιστώθηκαν / μετρήθηκαν από εμάς στο εργαστήριο του TheLab, τα οποία σημειώνουμε με μπλε χαρακτήρες. TDP Guidelines : http://noctua.at/en/nh_l9a_am4_tdp_guidelines Installation Manual : https://noctua.at/pub/media/blfa_files/manual/noctua_nh_l9a-am4_chromax.black_manual_en_web.pdf Data sheet : https://noctua.at/pub/media/blfa_files/infosheet/noctua_nh-l9a-AM4_chromax.black_datasheet_en_web.pdf Specification : https://noctua.at/en/nh-l9a-am4-chromax-black/specification Υπενθυμίζουμε ότι η ψύκτρα είναι συμβατή μόνο με το AM4 socket της AMD. Συνέχεια έχει ο πίνακας με τα πιο "ιδιαίτερα" χαρακτηριστικά της ψύκτρας, όπου μπορούμε να δούμε συνοπτικά τις κατασκευαστικές λεπτομέρειες της ψύκτρας, αλλά και τις παραμέτρους που εξαρτώνται από αυτά και καθορίζουν τη θερμική συμπεριφορά της. Από το Συντελεστή Πυκνότητας (~125,4), είναι φανερό ότι έχουμε να κάνουμε με την πιο "πυκνή" δομή πτερυγίων ψύκτρας της κατασκευάστριας, η οποία για την λειτουργία της, θα απαιτήσει τα μέγιστα από τον ανεμιστήρα που την συνοδεύει και από ότι φαίνεται, η Noctua έχει λάβει τα μέτρα της! Η Noctua NH-L9a AM4 chromax.black έχει από την κατασκευάστρια εταιρία προτεινόμενη τιμή 49,90€ (MSRP) του ΦΠΑ συμπεριλαμβανομένου. Συνοδεύεται από εξαετή εγγύηση και την ώρα που ολοκληρώνεται το review της, την βρήκαμε στα Ελληνικά καταστήματα προς 51.39 - 51,44 € (συν ~6.5 - 6,7 € λοιπά έξοδα) με το ΦΠΑ. Συσκευασία και παρελκόμενα Οι αισθητικές αλλαγές φαίνονται και από τη συσκευασία! Και πάλι "κλασική" και "σοβαρή", με την κυριαρχία των αποχρώσεων του γκρι - μαύρου να προδιαθέτουν για το περιεχόμενο. Και φυσικά όπως μας έχει συνηθίσει η Noctua, η πληροφορία για το προϊόν είναι άφθονη και . . . παντού! Κύριο πλεονέκτημα ο πολύ μικρός όγκος της και η πλήρης συμβατότητα με μνήμες και PCIe κάρτες πράγματα που αποτελούν και το βασικό κριτήριο επιλογής της NH-L9a-AM4 γενικά, ανεξαρτήτως χρωματισμού. Τα χαρακτηριστικά του ανεμιστήρα και του σώματος της ψύκτρας καθώς και τα περιεχόμενα της συσκευασίας στην μία μικρή πλευρά και οι διαστάσεις με μια σύντομη περιγραφή των ιδιοτήτων της στην άλλη . . . . . . καθώς και η ανακεφαλαίωση των βασικών της πλεονεκτημάτων στην κάτω μεγάλη πλευρά μας φέρνουν στο άνοιγμα της . . ."μπιζουτιέρας" που κλέβει κυριολεκτικά τις εντυπώσεις και στην πρώτη ματιά στα περιεχόμενά του! Τα παρελκόμενα που συνοδεύουν την ψύκτρα δεν είναι πολλά, αλλά δεν λείπει και τίποτε! Από την καλή θερμοαγώγιμη πάστα (ΝΤ-Η1) που αρκεί για περισσότερες της μιας εφαρμογές, μέχρι το CPU back plate (NM-ABP4) που θα συμβάλει στην στιβαρότερη δυνατή συναρμογή της ψύκτρας πάνω στον επεξεργαστή μας. Σημειώνουμε την ύπαρξη του Low Noise Adapter (NA-RC7) που αναλαμβάνει να μειώσει την μέγιστη ταχύτητα του ανεμιστήρα στις ~1800rpm. Στην δεξιά φωτογραφία φαίνεται ότι ολόκληρη -η προς την μητρική- επιφάνεια του CPU back plate, είναι επενδυμένη με μια σχετικά παχιά μονωτική στρώση θερμοπλαστικού. Οι βίδες στερέωσης του CPU back-plate είναι ειδικά διαμορφωμένες έτσι ώστε το χωρίς σπείρωμα τμήμα τους να εξυπηρετεί δύο ανάγκες, αφενός η διάμετρός του να ελαχιστοποιεί τους "τζόγους" της εγκατάστασης και αφετέρου με το μήκος του να εξασφαλίζει την σταθερή σύσφιξη της ψύκτρας πάνω στην CPU. Οι τέσσερις μακριές βίδες προορίζονται για την εγκατάσταση ανεμιστήρα 92mm x 25mm και είναι και αυτές μαύρες! Και τα παρελκόμενα κλείνουν με το αυτοκόλλητο μεταλλικό σηματάκι της κατασκευάστριας. Η Noctua NH-L9a-AM4 chromax.black από κοντά Θα το πω και εδώ -μια από τις πολλές φορές- ήταν ώρα η Noctua να "ακούσει" τους χρήστες και να κάνει τη κίνηση τη σωστή! Γιατί όσο και αν το θέαμα είναι μόνο θέαμα, πολλά γίνονται γι' αυτό και αρκετές φορές είναι το deal-breaker ζήτημα μιας αγοράς! Τώρα πια όμως, δεν μπορεί κανείς να έχει παράπονο! Όσο και αν -λόγω των ανακλάσεων και του φωτισμού- ο φωτογραφικός φακός δεν αποδίδει την πραγματικότητα -τουλάχιστον χρωματικά- είναι . . . κατάμαυρη! Από όποια μεριά και αν κοιτάξεις δεν υπάρχει τίποτε που να θυμίζει τα κλασικά καφέ μπεζ των ανεμιστήρων της κατασκευάστριας! Μια μικρή παραφωνία υπάρχει στον λευκό κωδικό του ανεμιστήρα , αλλά έχοντας αρκετά μακρύ καλώδιο μπορούμε να τον τοποθετήσουμε σε θέση που θα κρύβει τον κωδικό. Αυτό όμως που παραμένει ακριβώς το ίδιο -ευτυχώς- είναι η τεχνολογία κατασκευής του . . . . . . η οποία είναι παρούσα με όλα της τα "όπλα", από τα κανάλια επιτάχυνσης της ροής στα πτερύγια μέχρι το βαθμιδωτό χείλος εισόδου του πλαισίου και από τα φαρδιά και μικρής κλίσης πτερύγια μέχρι της αεροδυναμικές εσοχές στην περίμετρο του πλαισίου! Όλα αυτά όμως είναι ήδη γνωστά από την προηγούμενη παρουσίασή μας, την οποία θα αξιοποιήσουμε και εδώ και καλό είναι οι φίλοι που ενδιαφέρονται, να "φρεσκάρουν" λίγο τη μνήμη τους. Είναι φανερό ότι η ψύκτρα είναι πολύ μικρή σε πάχος καθώς σε σύγκριση με τον ανεμιστήρα των 14mm, διαφέρει ελάχιστα. Από τον προσανατολισμό των ελασμάτων στήριξης της ψύκτρας και λόγω του παραλληλόγραμμου AMD CPU socket / στήριξης, βλέπουμε ότι στις πλευρές όπου κοντά υπάρχουν εξαρτήματα, η ψύκτρα έχει μόλις 92mm πλάτος. Στις άλλες δύο πλευρές που κοντά δεν υπάρχουν εξαρτήματα, είναι ελαφρά μεγαλύτερη για να αυξήσει την απόδοσή της. Ε και τώρα ήρθε η ώρα της . . . σύγκρισης ! Όλοι ξέρετε την -δικαιολογημένη- "αδυναμία" που έχω στην κατασκευάστρια, αλλά ίσως γι' αυτό ένα παραπάνω . . . ήταν ώρα ! ! ! Δεξιά "κουρτίνα" , δαγκωτό! ! Το σώμα της ψύκτρας και το Block Αναλογικά με το μέγεθος της ψύκτρας, το block είναι πραγματικά τεράστιο σε μέγεθος. Αλλά αυτό είναι εσκεμμένο! Γιατί όλα τα πτερύγια της ψύκτρας είναι κολλημένα και με αυτό σε όλο του το μήκος, έτσι η διασπορά της θερμότητας σε αυτά είναι άμεση και την αναγκαστικά χαμηλότερη θερμική φόρτιση των άκρων τους, την αντισταθμίζουν τα δύο heat pipes που μεταφέρουν την θερμότητα από την κεντρική περιοχή του block κατευθείαν στην ακραία περιοχή των πτερυγίων. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται πολύ καλή διασπορά της θερμότητας και άριστη εκμετάλλευση της θερμοαπαγωγικής ικανότητας των πτερυγίων. Τα retension brackets που αναλαμβάνουν της στήριξη της ψύκτρας στο socket είναι αφαιρούμενα και πολύ γερά στερεωμένα στο block, η δε ευκολία και η στιβαρότητα στήριξης που εξασφαλίζουν σε συνεργασία με το CPU back plate, είναι πραγματικά εξαιρετική ! Τα πτερύγια είναι καλά "κλειδωμένα" το ένα στο άλλο δίνοντας ένα πολύ στιβαρό σώμα και τα ελάσματα στήριξης του ανεμιστήρα συμπληρώνουν την εικόνα της "προσοχής στη λεπτομέρεια" ! Οι μικρές αυλακώσεις στις ακμές των πτερυγίων, εξασφαλίζουν -μέσω των μικροστροβίλων που παράγουν- μια πιο ανεκτή στο αυτί ακουστική υπογραφή του ανεμιστήρα, πράγμα που φάνηκε ιδιαίτερα όταν τοποθετήσαμε τον ανεμιστήρα . . . ανάποδα! Αλλά γι' αυτά θα μιλήσουμε παρακάτω, για την ώρα ας συνεχίσουμε τη βόλτα μας (η οποία να θυμίσω και εδώ, καλό είναι να γίνει λίγο μεγαλύτερη! ) Ο ανεμιστήρας Δύσκολα μπορείς να αρνηθείς ότι ο ανεμιστήρας είναι αισθητικά σε άλλο επίπεδο ! Τα εννέα πλατιά πτερύγια βοηθούμενα από την όλη κατασκευή της εισόδου του πλαισίου, την γωνία που σχηματίζουν οι βραχίονες στήριξης σε σχέση με το χείλος εκβολής των πτερυγίων και παρά τις 2700rpm . . . . . . που μετρήσαμε εμείς, παράγουν "απίστευτα" χαμηλό θόρυβο! Και αυτό δεν είναι τυχαίο! Όλες τις τεχνικές λύσεις για αποδοτικότερη και πιο αθόρυβη λειτουργία που έχει αναπτύξει η κατασκευάστρια είναι παρούσες! Το κλιμακωτό χείλος εισόδου στο πλαίσιο το οποίο, σε συνεργασία με τις μικρές εσοχές που φέρει αυτό στην εσωτερική του περίμετρο, εξασφαλίζουν μια βαθμιαία μετάβαση από την στρωτή ροή του αέρα πλησίον της εισόδου στην στροβιλώδη ροή που επικρατεί στην περιοχή που στρέφονται τα πτερύγια. Επιπλέον αυτού, με το παχύτερο οριακό στρώμα που δημιουργούν, εξασφαλίζουν σε συνεργασία με την στρογγυλεμένη γωνία των πτερυγίων, την "σφράγιση" της περιμέτρου της φτερωτής -καθώς αυτά κινούνται μέσα σε ένα στρώμα "ακίνητου" αέρα- και την μείωση του θορύβου. Αυτά χαρίζουν στον ανεμιστήρα πιο ήσυχη λειτουργία και υψηλότερη στατική πίεση. Την πολύ καλή εικόνα συμπληρώνουν τα σφηνοειδή ανάγλυφα στην πλευρά χαμηλή πίεσης του ακροπτερυγίου, που εξαναγκάζουν τον αέρα να επιταχύνεται περνώντας ανάμεσά τους, με αποτέλεσμα να αποφεύγεται τόσο, η αποκόλληση του οριακού στρώματος του αέρα όσο και ο θόρυβος που σημαίνει αυτή! Η εξαιρετικά στιβαρή και ακριβής κατασκευή του ανεμιστήρα, καθώς και τα ελαστικά "τακουνάκια" εξασφαλίζουν αφενός την ελαχιστοποίηση των κραδασμών που ενδεχομένως παράγει ο ανεμιστήρας και αφετέρου, την δραστική εξασθένιση της μετάδοσής τους στην ψύκτρα. Θέματα συμβατότητας και εγκατάστασης Από συμβατότητα δεν υπάρχει το παραμικρό πρόβλημα. Η ψύκτρα, καθώς το AM4 socket είναι παραλληλόγραμμο, μπορεί να τοποθετηθεί μόνο κατά τον διαμήκη άξονά του και σε αυτόν, το πλάτος της είναι μόνο 92mm. Στον άλλο άξονα -που είναι λίγο πιο φαρδιά, κατά κανόνα οι μητρικές δεν έχουν εξαρτήματα τόσο κοντά. Παρ' όλα αυτά, με λίγο ψάξιμο στην mainboard compatibility list, μπορούμε να σιγουρευτούμε ότι δεν έχουμε καμιά "περίεργη" μητρική! Για την εγκατάσταση, δεν έχουμε να αναφέρουμε τίποτε περισσότερο από ότι είναι απλά ζήτημα μερικών λεπτών. Μια μόνη παρατήρηση για να διευκρινιστεί μια λεπτομέρεια, παραθέτουμε κατευθείαν από το παράρτημα των σχετικών με την ψύκτρα FAQs: The mounting brackets don’t touch the mainboard, is this an issue? No. The mounting brackets are not meant to touch the mainboard and the flexibility of the brackets is required to create the appropriate contact pressure. There should be up to 3mm (Intel) or 4mm (AMD) space between the mainboard and the mounting brackets when the cooler is correctly installed. Η βίδα στήριξης έχει κορμό χωρίς σπείρωμα διαμέτρου 5mm ο οποίος καταλήγει σε σπείρωμα Μ3. Έτσι η ίδια η βίδα αποτελεί και αποστάτη τερματισμού του σφιξίματος της βίδας. Από ότι λογαριάσαμε με βάση το μήκος του κορμού (6,35mm) και το πάχος του CPU backplate ( 2,30mm), σε μια λεπτή μητρική ο κορμός της βίδας θα προβάλει περίπου 2,5 - 2,8 mm. Συνεπώς, ο μόνος που συνάντησε δυσκολία στην εγκατάσταση της ψύκτρας, είμαστε εμείς στο στήσιμό της πάνω στον " Ήφαιστο" ! Αλλά τα καταφέραμε και μάλιστα, και με ρύθμιση, η οποία για τις δοκιμές ορίστηκε στα 2,5 mm. Οι λεπτομέρειες που κάνουν τη διαφορά Εδώ έχουμε πολλά να δούμε, αλλά αρκετά από αυτά φαίνονται πολύ καλύτερα στην παρουσίαση της Noctua NH-L9a AM4 που είναι "ασημένια" γι΄αυτό και για οικονομία του λόγου, σας προσκαλούμε σε ένα συνδυασμό των δύο παρουσιάσεων ελεγχόμενο από εσάς! Η επιπεδότητα του cold plate Όπως συνηθίζεται από τη κατασκευάστρια, και το cold plate της NH-L9a AM4 chromax.black , εμφανίζει μια ελαφρά κυρτότητα. Η διαφορά ανάμεσα στην παράλληλη προς τα πτερύγια μέτρηση (αριστερά) με την κάθετη προς αυτά (δεξιά), είναι πολύ μικρή. Και τα φίλερ δείχνουν ότι η διαφορά μεταξύ των δύο διευθύνσεων είναι μόλις 10μm, οπότε πρακτικά μιλάμε για ομοιόμορφη κυρτότητα, η οποία συμβάλει στο καλύτερο πάτημα του cold plate πάνω στο καπάκι της CPU. Η κατεργασία της επιφάνειας του Cold Plate H μακροσκοπικά εξαιρετικά λεία επιφάνειά του cold plate είναι αποτέλεσμα κατεργασίας σε CNC εργαλειομηχανή που έδωσε αυτό το αποτέλεσμα ! Αυτές οι μικροσκοπικές αυλακώσεις "απορροφούν" την περίσσεια της θερμοαγώγιμης πάστας, επιτρέποντας την καλύτερη θερμική σύζευξη μεταξύ cold plate και CPU Heat spreader, με ευνόητα θετικό αποτέλεσμα, τόσο στην ευκολία εγκατάστασης της ψύκτρας, όσο και στις επιδόσεις της. Η διασπορά της θερμοαγώγιμης πάστας Η όχι και τόσο εύκολη αποκόλληση της ψύκτρας από τον Loader μας έδωσε τις ακόλουθες εικόνες για την διασπορά της Arctic MX4 που χρησιμοποιούμε σαν T.I.M. αναφοράς στις δοκιμές μας. Έχοντας υπόψιν ότι η επιφάνεια του Loader που χρησιμοποιούμε είναι τελείως επίπεδη και άκαμπτη, η εικόνα της διασποράς είναι πάρα πολύ καλή ! Στο cold plate της ψύκτρας διακρίνουμε δεξιά τις χαρακτηριστικές δενδροειδείς δομές που αφήνει η προοδευτική αποκόλληση και αριστερά την σχεδόν μονόπλευρη κατανομή της Τ.Ι.Μ. που προκάλεσε η βεβιασμένη και απότομη αποκόλληση καθώς η ψύκτρα είχε "βεντουζάρει" στον Loader και χρειάστηκα να βάλω μοχλό για να ξεκολλήσει! Τα ανάλογα με κατοπτρική "συμμετρία" βλέπουμε στην διασπορά της θερμοαγώγιμης στην επιφάνεια του Loader. Αν δε, κάνουμε zoom στην αριστερή πλευρά της φωτογραφίας . . . . . . βλέπουμε αυτό που έχουμε επαναλάβει από εδώ αρκετές φορές, για το ρόλο που παίζουν αυτές οι αμυδρές αυλακώσεις στην επιφάνεια του cold plate της ψύκτρας! Η όποια περίσσεια πάστας, βρίσκει κατανεμημένη "διέξοδο" σε όλη την επιφάνεια, μετακινείται μέσα στις αδιόρατες αυλακώσεις και επιτρέπει στις κορυφές των αυλακώσεων να έρθουν σε άμεση επαφή με την επιφάνεια του CPU heat spreader (Loader εν προκειμένω). Οι εικόνες μιλάνε για μια πολύ καλή θερμική σύζευξη και αυτό φάνηκε και από τις μετρήσεις μας! Η στήριξη των ανεμιστήρων Οι ανεμιστήρας στηρίζεται στα τέσσερα γωνιακά ελάσματα που φέρουν και το -εκτονωμένο- σπείρωμα (Μ3) για να βιδώσουν οι βίδες στήριξής του. Βεβαίως η εκτόνωση του σπειρώματος μοιάζει να έχει ασυνήθιστη φορά -κοιτά προς τον ανεμιστήρα- αλλά αυτό είναι εσκεμμένο καθώς αυτό "σωληνάκι" που φαίνεται στις φωτογραφίες, έχει ύψος ~1,2mm και χωράει μέσα στην οπή διέλευσης της βίδας στήριξης που έχει στις γωνίες του ο ανεμιστήρας. Οπότε αν θελήσουμε να βγάλουμε τον ανεμιστήρα για καθάρισμα ας πούμε, η επανατοποθέτησή του θα διευκολυνθεί πολύ, καθώς αυτός θα κεντράρει ακριβώς εκεί που πρέπει και θα κρατάει τη θέση του σωστά ακόμα και αν η ψύκτρα είναι κατακόρυφα! Εδώ όμως καλό είναι να δούμε από κοντά μερικές λεπτομέρειες! Η οπή που δέχεται την βίδα είναι ασύμμετρης κατασκευής, από την πλευρά που υποδέχεται το κεφάλι της βίδας έχει μια πατούρα . . . . . . μέσα στην οποία κάθεται η βίδα και και έρχεται "πρόσωπο" με την επιφάνεια του πλαισίου, το δε μήκος της είναι τέτοιο που προβάλει από την "κάτω πλευρά της τρύπας, μόνο 1mm. Αυτό το μήκος, συνδυασμένο με το ύψος του σωληνίσκου του εκτονωμένου σπειρώματος, μας δίνουν μια μηχανική σύζευξη στο σπείρωμα ~2,3mm, η οποία για σπείρωμα Μ3 είναι αρκετά στιβαρή και για στήριξη ανεμιστήρα είναι "βράχος"! Για πάμε όμως να βάλουμε τον ανεμιστήρα σε θέση Pull (να ρουφάει αέρα μέσα από τα πτερύγια της ψύκτρας). Τότε η βίδα πρέπει να μπει από την άλλη πλευρά. Και όλα καλά μέχρι εδώ και συμμετρικό και μια χαρά φαίνεται, μέχρι να έρθει η ώρα να βιδώσουμε την ανεμιστήρα στη θέση Pull ! Μάταιος ο κόπος, καθώς . . . . . . η βίδα πλέον δεν φτάνει να βιδώσει στο εκτονωμένο σπείρωμα ! Καθώς τώρα, το κεφάλι της δεν είναι "χωνεμένο" σε κάποια πατούρα και η βίδα αποδεικνύεται κοντή! Φυσικά αυτό είναι εσκεμμένη επιλογή της κατασκευάστριας, η οποία με τον τρόπο αυτό μας λέει ότι ο ανεμιστήρας δεν προορίζεται να λειτουργήσει σε θέση Pull, το γιατί και πόσο κακό είναι αυτό θα το δούμε στη συνέχεια, καθώς . . . σιγά μη και δεν το δοκιμάζαμε! Με την ευκαιρία να βάλω εδώ το μήκος των βιδών, ανάλογα το setup και τον ανεμιστήρα: Push setup: Μήκος βίδας (κορμός) για 14mm fan = 13mm Pull setup: Μήκος βίδας (κορμός) για 14mm fan = 15mm Push setup: Μήκος βίδας (κορμός) για 25mm fan = 26mm Και μιας και πιάσαμε τα νούμερα: Ο ανεμιστήρας "κάθεται" σε απόσταση 1,6mm από τα πτερύγια της ψύκτρας, ανεξαρτήτως setup! Η δομή της ψύκτρας Αυτό το κεφάλαιο της παρουσίασής μας, είναι καλύτερο να το διαβάσετε από τις παραπομπή στην παρουσίαση της NH-L9a AM4, όπου λόγω του χρώματος της ψύκτρας, φαίνονται πολύ καλύτερα οι λεπτομέρειες! Το air flow της ψύκτρας Το ότι το 1/3 της διατομής εξόδου των πτερυγίων είναι φραγμένο από το block, δημιουργεί την εύλογη πρώτη σκέψη ότι, η ροή του αέρα θα παρεμποδίζεται από αυτό, αλλά μια δεύτερη -προσεκτικότερη- σκέψη δείχνει ότι, αυτό είναι ένας πολύ καλός συμβιβασμός του οποίου τα κέρδη είναι πολύ περισσότερα από τις "ζημίες" του! Η κεκλιμένη περιοχή του block δημιουργεί μια "τριγωνική" περιοχή στα πτερύγια, μέσα στην οποία -λόγω του μικρότερου διαθέσιμου χώρου- η ροή του αέρα αυξάνει ταχύτητα και έτσι η ψύξη που προκαλεί το ρεύμα αέρα γίνεται ισχυρότερη, ακριβώς εκεί που -λόγω του μικρότερου ύψους τους- τα πτερύγια είναι θερμότερα! Αυτό το "λοξό" ρεύμα αέρα προκαλεί μείωση του δυναμικά διαθέσιμου χώρου για τη ροή του αέρα και στην ελεύθερη εμποδίων περιοχή των πτερυγίων. Αποτέλεσμα είναι η αύξηση της ταχύτητας ροής του αέρα με ευνοϊκά αποτελέσματα στην θερμοαπαγωγική ικανότητά του! Τη διαμόρφωση αυτού του προοδευτικά στενότερου "αυλού" ροής του αέρα, συμπληρώνει το καλά κλειστό πλαϊνό των πτερυγίων : Βεβαίως το "πλαϊνό" αυτό δημιουργείται από το "κλείδωμα" των πτερυγίων μεταξύ τους για λόγους στιβαρότητας, αλλά αξιοποιείται άριστα και για το σκοπό που προανέφερα! Αυτό βέβαια σημαίνει αυξημένες απαιτήσεις από τον ανεμιστήρα, αλλά εδώ έρχεται ο NF-A9x14 HS PWM chromax.black να τις ικανοποιήσει με τον καλύτερο τρόπο. Συνοψίζοντας -έλεγα πριν δυο χρόνια- την "εικόνα" που προκύπτει από τα παραπάνω: Είναι φανερό ότι η NH-L9a γενικά (και της παρούσης συμπεριλαμβανομένης), είναι μια υβριδικής κατασκευής ψύκτρα, που συνδυάζει τα καλύτερα στοιχεία των παραδοσιακών ψυκτρών, με τα πλεονεκτήματα των ψυκτρών που διαθέτουν heat pipes και το τελικό αποτέλεσμα, πραγματικά δικαιώνει στο έπακρο αυτή τη σχεδιαστική επιλογή, καθώς όπως θα δούμε στη συνέχεια, οι επιδόσεις της ψύκτρας είναι τέτοιες που ακόμα και ένα "Εύγε! " είναι πραγματικά λίγο ! Και όπως καταλαβαίνετε, μετά τις δοκιμές της νέας μαύρης έκδοσης, που απέδειξαν ότι η βαφή αυτή πέρα από την αισθητική, βελτιώνει και τις θερμικές επιδόσεις της ψύκτρας, αξίζουν πολλά "Εύγε!" στην Noctua! Το air flow του κουτιού Αυτό είναι ουσιαστικά το μοναδικό πρόβλημα που πρέπει να σας απασχολεί! Λόγω της κατασκευής της, ακόμα και αν την στριμώξουμε σε ένα κουτί με πολύ χαμηλό air flow, δεν πρόκειται να "συγκινηθεί", ίσα -ίσα που θα δουλεύει πιο αποδοτικά! Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με τον επεξεργαστή σας! Αντίθετα, ένα κουτί με καλό air flow, θα της επιτρέψει να κρατήσει τον επεξεργαστή μας δροσερό σε κανονική χρήση και οπωσδήποτε ασφαλή, ακόμα και αν αποφασίσουμε να "ξεφύγουμε" εντελώς! Μετρήσεις Και ήρθε η ώρα να δούμε τι "πιάνει στο ζύγι" η αισθητικά νέα έκδοση της NH-L9a AM4 Η ψύκτρα έχει δύο heat pipes οπότε η λογική μέγιστη καταπόνησή της είναι της τάξης των 120Watt, επειδή όμως στο συναγωνισμό της υπάρχουν ψύκτρες με παραπλήσιο μέγεθος που δοκιμάστηκαν στα 180Watt, οι δοκιμές* προχώρησαν και μέχρι εκεί για να έχουμε μια συγκριτική εικόνα, έστω και σε extreme συνθήκες για την NH-L9a AM4 chromax.black. {* Οι ενδιαφερόμενοι φίλοι μπορούν να δουν τη μεθοδολογία που χρησιμοποιούμε στις δοκιμές και πως αυτή αναβαθμίστηκε.} Να σημειώσουμε ότι και σε αυτές τις δοκιμές μπήκε σαν ιδιαίτερος προσανατολισμός, ο προσανατολισμός των άκρων των heat pipes, καθώς η Noctua -σε αντίθεση με άλλα μοντέλα (C type)- δεν συνιστά την αποφυγή της τοποθέτησης που φέρνει τα άκρα των heat pipes χαμηλότερα από το σημείο κάμψης τους. Έτσι στην κατακόρυφη τοποθέτηση θα δείτε δύο επιμέρους στήλες με δοκιμές. Και επειδή έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δούμε τι θερμική διαφορά μπορεί να σημαίνει η χρήση της μαύρης βαφής, φροντίσαμε οι στροφές του ανεμιστήρα να είναι ακριβώς οι ίδιες με τον ανεμιστήρα της πρώτης μας παρουσίασης. Έχοντας κατά νου ότι η NH-L9a AM4 chromax.black έχει ενεργό θερμικό όγκο μόλις 162 cm3, ας δούμε πως συμπεριφέρθηκε στις διάφορες θερμικές καταπονήσεις που της επιβάλαμε, τόσο με τον stock ανεμιστήρα, όσο και με τον εναλλακτικό, NF-A9 PWM. Και έχουμε και λέμε . . . τι να λέμε όμως (!), για μια ψύκτρα με θερμικό όγκο μόλις 162cm3 η οποία, σε θερμικό φορτίο διπλάσιο από το μέγιστο TDP της, πετυχαίνει Δθ μόλις 41,4οC ! Αλλά ας τα βάλουμε σε μια σειρά και . . . βλέπουμε ! A. Από πλευράς προσανατολισμού η ψύκτρα -ιδιαίτερα στο υψηλό air flow δεν φαίνεται να επηρεάζεται από την θέση της, ακόμα και αν στον κάθετο προσανατολισμό την βάλουμε "ανάποδα" με τις κορυφές των heat pipes της προς τα κάτω ! Στα χαμηλότερα air flow, ξεχωρίζει ελαφρά η πλάγια τοποθέτηση από την κάθετη και ακολουθούνται από την οριζόντια που υστερεί -μεγίστως- ~2,5οC από την πρώτη. Αυτά βέβαια συμβαίνουν στα 180Watt, γιατί στα 90Watt οι διαφορές των προσανατολισμών είναι ουσιαστικά αμελητέες καθώς δεν φτάνουν καν τον 1οC! B. Στο TDP που δίνει η κατασκευάστρια (95Watt) σε περιβάλλον με καλό air flow (90Watt στον πίνακά μας), η ψύκτρα διαπρέπει καθώς οι τιμές του Δθ κυμαίνονται από τους ~21,6οC στο υψηλό air flow για να φτάσουν τους ~30,0οC στο χαμηλό, εξασφαλίζοντας στο HTPC μας ένα δροσερό επεξεργαστή πολύ μακρυά από οποιαδήποτε θερμική "δυσκολία" ! Γ. Όσον αφορά στο θόρυβο που παράγει, αυτός στην χειρότερη περίπτωση είναι ένα διακριτικό φύσημα ( 40,3 dB(A)) για να μειωθεί στα "ανήκουστα" -σε δωμάτιο πόλης- 33,1 dB(A) και τελικώς να καταλήξει οριακά κάτω από τα 30 dB(A), τα οποία πραγματικά δεν τα ακούς εκτός και αν ζεις σε σπήλαιο! Φυσικά όλα αυτά οφείλονται σε έναν από τους καλύτερους ανεμιστήρες που έχει φτιάξει η Noctua, o οποίος πρακτικά αποτελεί το επιστέγασμα των "κλασικών" τεχνολογιών της. Δ. Σε ακόμα μεγαλύτερη θερμική καταπόνηση, αποκαλύπτονται τα χαρίσματα της υβριδικής της κατασκευής, η οποία με 135 Watt σε κάθε heat pipes της (!) χάρη στην άμεση θερμική σύζευξη των πτερυγίων της με το block (θυμίζω ότι είναι συγκολλημένα πάνω σε αυτό) κατορθώνει να αντιμετωπίσει θερμική ισχύ τριπλάσια του σχεδιασμού της (270 Watt). Ε. Για ακόμα χαμηλότερο θόρυβο, δοκιμάσαμε την συμπεριφορά της με τον λογικά εναλλακτικό ανεμιστήρα πάχους 25mm, Noctua NF-A9 PWM, εφόσον ο χώρος υπάρχει, και με το χρώμα να μην αποτελεί πλέον πρόβλημα, με μια παραχώρηση της τάξης των ~4οC στα 180Watt, στο μέγιστο air flow και στη λογικά μέγιστη θερμική επιβάρυνση των 120Watt, μπορούμε να έχουμε: Με θόρυβο μόλις 1,1 dB(A) υψηλότερο αυτού που αντιστοιχεί στο μέσο air flow του stock ανεμιστήρα, έχουμε ~2,8οC χαμηλότερη θερμοκρασία. Αν κάνουμε την ίδια "λοξή" σύγκριση μεταξύ του μέσου air flow του εναλλακτικού ανεμιστήρα και του χαμηλού του stock, όπου ο θόρυβος ουσιαστικά είναι ο ίδιος (διαφορά 0,2 dB(A)), έχουμε ~2οC κέρδος. Συνεπώς ο βασικός λόγος της αλλαγής σε παχύτερο ανεμιστήρα είναι μόνο η διαφορά που έχουν στο υψηλό air flow, όπου με "κόστος" αυτούς τους ~4oC έχουμε 5,5 dB(A) χαμηλότερο θόρυβο, πράγμα που σημαίνει ότι η ψύκτρα με τον NF-A9 PWM (chromax.black swap) θα παράγει ουσιαστικά τον μισό θόρυβο από ότι με τον stock ανεμιστήρα των 14mm. ΣΤ. Σε Pull setup αποδείχνεται ότι η Noctua καλά κάνει και δεν δίνει βίδες για να πραγματοποιηθεί! Ο λόγος είναι ότι στο setup αυτό έχουμε πάνω από 2 dB(A) αύξηση του θορύβου, και παραπέρα αύξηση των θερμοκρασιών στη επιφόρτιση των 120Watt, που ξεκινά στο υψηλό air flow στον ~1οC, γίνεται ~2,5οC στο μέσο για να καταλήξει στο χαμηλό air flow στους ~10οC και εδώ να σημειωθεί ότι σε αυτή το air flow στα 180 Watt η διαφορά γίνεται ~18οC ! Αλλά σε αυτό το θέμα θα επανέλθουμε! Όλα όσο είπαμε πιο πάνω και ακόμα περισσότερα μπορούμε να τα δούμε με μια ματιά στο συνοπτικό γράφημα της θερμικής συμπεριφοράς της ψύκτρας που ακολουθεί: Το γράφημα αυτό υπάρχει και σε μεγάλο μέγεθος! Α. Σταχυολογώντας κάποιες βασικές παρατηρήσεις: Τα γραφήματα όλων των θερμικών καταπονήσεων και σε όλα τα air flow, δείχνουν ότι η ψύκτρα έχει μια τελείως γραμμική και προβλέψιμη συμπεριφορά ακόμα και στο διπλάσιο του ονομαστικού της φορτίο! Αν δε, εξετάσουμε το γράφημα της πολύ υψηλής θερμικής καταπόνησης (Πορτοκαλί, HiThPo), προκύπτει ότι η λιλιπούτεια ψύκτρα της Noctua -παρά την τριπλάσια του ονομαστικού θερμικού φορτίου καταπόνησή της- απέχει πολύ από τα όριά της! Μόνη εξαίρεση και αυτή πολύ μικρή, είναι η καμπύλη που αντιστοιχεί στο Pull setup και στο χαμηλό air flow, όπου η ελαφρά ανοδική κύρτωση μαρτυρά ότι η αύξηση του θερμικού φορτίου πέρα από τα 120Watt επιβαρύνει ελαφρά την απόδοση της ψύκτρας. Η σύγκριση των επιδόσεων της ψύκτρας -για το ίδιο θερμικό φορτίο- στα τρία air flow, είναι ένας ακόμα λόγος για να απευθύνουμε προς την κατασκευάστρια συγχαρητήρια, καθώς η μεταβολή τους είναι επίσης γραμμική* ! (* Οι "οριζόντιες" λεπτές γραμμές που συνδέουν τις επιδόσεις στο ίδιο θερμικό φορτίο και στα τρία air flow, είναι πρακτικά ευθείες!) Συνεπώς και παρά το μικρό της δέμας, η Noctua NH-L9a AM4 chromax.black μόνο ευχάριστες εκπλήξεις μπορεί να σας επιφυλάσσει! Β. Αναφορικά με τα πρακτικά αποτελέσματα, σημειώνω δυο πράγματα και τα υπόλοιπα τα αφήνω στο ερευνητικό σας πνεύμα! Στο TDP (90 Watt) το Δθ της ψύκτρας -ανάλογα το air flow- κυμαινόμενο από τους ~22οC μέχρι τους 30oC, κρατάει τον επεξεργαστή του HTPC μας δροσερό, ακόμα και αν το φορτίο είναι υψηλό, και μάλιστα χωρίς ο θόρυβος να γίνεται ενοχλητικός. Επειδή όμως η Noctua δεν θέλει να σας στερήσει το να "ξεφεύγετε" που και πού (λέμε τώρα! ), έχει φροντίσει η λιλιπούτεια ψύκτρα να μπορεί να υποστηρίξει την όποια από τη λογική . . . "παρέκκλισή" σας ! (Ποιο ευγενικά δεν γίνεται να το θέσω! ) Με το Δθ να βρίσκεται μεταξύ 41οC και 58οC -ανάλογα το air flow, ουσιαστικά μπορείτε να κάνετε ό,τι θέλετε, καθώς ακόμα και στα χαμηλό air flow οι θερμοκρασίες ναι μεν θα φλερτάρουν με τους 90οC, αλλά μπλε οθόνη δεν θα δείτε! Τώρα το πόσο λογικό είναι να τσιτώνετε τόσο τον επεξεργαστή σας στην επιζήτηση ενός αχρείαστα χαμηλού ορίου θορύβου, επαφίεται στην σύνεσή σας. Τώρα, επειδή τόσα χρόνια, αν κάτι έμαθε και ο υποφαινόμενος, είναι να ετοιμάζεσαι για το απίθανο προκειμένου να είσαι σίγουρος για το πιθανό, δοκίμασα και πιο πάνω την ψύκτρα. Αυτή η μάταια αναζήτηση του θερμικού της ορίου, δείχνει απερίφραστα το τεράστιο πλεονέκτημα που έχει η "υβριδική" σχεδίασή της, καθώς η ψύκτρα κρατάει τον επεξεργαστή μας σε ασφάλεια ακόμα και αν πάμε το θερμικό φορτίο κοντά στο τριπλάσιο αυτού που συνιστά η Noctua σαν TDP σε κουτί με καλό air flow! Εδώ να πω ότι αφήνω κάποια πράγματα έξω από τη συζήτηση, καθώς αυτά είναι καλύτερο να τα δούμε στο επόμενο κεφάλαιο. Μετρήσεις εις βάθος Στον τομέα αυτό, όπως ξέρετε παρουσιάζουμε μόνο τα θέματα που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς η πλήρης έκθεση όλων των μετρήσεων που γίνονται, σε πλήρη λεπτομέρεια, θυμίζει μικρή "διατριβή" και αυτό λειτουργεί εις βάρος των σημείων που κάθε φορά έχουν ιδιαίτερο χρηστικό ενδιαφέρον, κουράζοντας ενδεχομένως τον αναγνώστη στη προσπάθεια να επικεντρωθεί στα σημαντικά! Φυσικά όλη η πληροφορία εξακολουθεί και παράγεται "αυτόματα" και είναι ανά πάσα στιγμή διαθέσιμη* αν χρειαστεί, τόσο στο σχολιασμό της παρουσίασης, όσο και σε όποιον φίλο θέλει να εμβαθύνει στο θέμα! (*)Οι μετρήσεις που έγιναν συνολικά μπορούν να βρεθούν στην λίστα που ακολουθεί: Α. Μετρήσεις οριζόντιου προσανατολισμού με τον ανεμιστήρα σε διάταξη PUSH με την MX-4 TIM. (Table, Delta-T Graph, Rca Graph, CoolCap Graph ) B. Μετρήσεις οριζόντιου προσανατολισμού σε Extra Thermal Power με τον ανεμιστήρα σε διάταξη PUSH με την MX-4 TIM. ( Table, Delta-T Graph, Rca Graph, CoolCap Graph ) Γ. Μετρήσεις οριζόντιου προσανατολισμού με τον ανεμιστήρα σε διάταξη PULL με την MX-4 TIM. (Table, Delta-T Graph, Rca Graph, CoolCap Graph) Δ.Μετρήσεις πλάγιου προσανατολισμού, με τον ανεμιστήρα σε διάταξη PUSH με την MX-4 TIM. ( Table, Delta-T Graph, Rca Graph, CoolCap Graph ) Ε. Μετρήσεις κατακόρυφου προσανατολισμού με τον ανεμιστήρα σε διάταξη PUSH με την MX-4 TIM. ( Table, Delta-T Graph, Rca Graph, CoolCap Graph ) ΣΤ. Μετρήσεις κατακόρυφου προσανατολισμού σε ανεστραμμένη θέση με τον ανεμιστήρα σε διάταξη PUSH με την MX-4 TIM. (Table, Delta-T Graph, Rca Graph, CoolCap Graph ) Ζ. Μετρήσεις κατακόρυφου προσανατολισμού με τον ανεμιστήρα σε διάταξη PULL με την MX-4 TIM. (Table, Delta-T Graph, Rca Graph, CoolCap Graph) Η. Μετρήσεις κατακόρυφου προσανατολισμού με εναλλακτικό ανεμιστήρα σε PUSH με την MX-4. (Table, Delta-T Graph, Rca Graph, CoolCap Graph) θ. Μετρήσεις οριζόντιου προσανατολισμού με σταθερό θερμικό φορτίο (τέσσερα επίπεδα θερμικού φορτίου 30W, 60W, 90W και 120W) και σε διάφορα airflow, με τον ανεμιστήρα σε διάταξη PUSH με την MX-4 TIM ( Table, Delta-T Graph, Rca Graph, CoolCap Graph ) {Για διευκόλυνση της αναζήτησης των υπόλοιπων στοιχείων μιας από τις μετρήσεις που θα παρουσιαστούν στη συνέχεια, εντός παρενθέσεως στα γραφήματα που ακολουθούν ευρίσκεται ο "αριθμός" που έχει η μέτρηση παραπάνω λίστα με το σύνολο των μετρήσεων} Α (A). Μετρήσεις οριζόντιου προσανατολισμού με τον ανεμιστήρα σε διάταξη PUSH Στο γράφημα αυτό έχουν προστεθεί και οι καμπύλες της Ψυκτικής Ικανότητας. Βασική παρατήρηση ότι τα γραφήματα του Δθ είναι πρακτικά ευθείες και δείχνουν ότι η ψύκτρα βρίσκεται μακριά από τα θερμικά της όρια, ακόμα και όταν το θερμικό φορτία φτάνει στο διπλάσιο από αυτό που δίνει η Noctua σαν μέγιστο TDP κάτω από καλό air flow κουτιού. Συνεπώς για να δούμε τις τάσεις που υπάρχουν θα πρέπει να αξιοποιήσουμε τις καμπύλες της Ψυκτικής Ικανότητας (CoolCap) Στο υψηλό air flow έχουμε μια αισθητή βελτίωση της CoolCap μέχρι και τα 90W η οποία από εκεί και πέρα μειώνεται αλλά δεν παύει να είναι αυξητική, έστω και λίγο. Στο μέσο air flow έχουμε αρχικά μια αύξηση και μετά σταθεροποίηση μέχρι τα 90W όπου και σημειώνεται μια μικρή μείωση. Στο χαμηλό air flow η αύξηση είναι "διστακτική" αλλά δεν παύει να είναι εκεί! Σημαντικό είναι ότι και στα τρία air flow οι καταληκτικές τιμές της Ψυκτικής Ικανότητας παραμένουν υψηλότερες από τις αρχικές, ακόμα και στα 180W, πράγμα που σημαίνει ότι η ψύκτρα ανεξαρτήτως air flow έχει sweet spot τα 90W, αλλά πάει με αξιώσεις και στα διπλάσια από αυτά και μάλιστα χωρίς να δείξει σημάδια κόπωσης. Αυτή η "αντίσταση" που προβάλει η ψύκτρα στο να πέσει σε ανεξέλεγκτη υπερθέρμανση (Thermal Runaway) συνδέεται άμεσα με την υβριδική κατασκευή της, καθώς η άμεση συγκόλληση των πτερυγίων στο τεράστιο block συμβάλει στην "αποφόρτιση" των heat pipes από το υπερβολικό θερμικό φορτίο και έτσι δεν μπορούν να αναπτυχθούν φαινόμενα Evaporator Dry Out. B (B). Μετρήσεις οριζόντιου προσανατολισμού σε Extra Thermal Power με τον ανεμιστήρα σε διάταξη PUSH Σε επίρρωση όσων είπα πιο πάνω , ας δούμε πως τα καταφέρνει η Noctua NH_L9a AM4 chromax.black όταν η θερμική καταπόνηση γίνει ακόμα μεγαλύτερη! Και όμως! Με 135W σε κάθε heat pipe, η ψύκτρα διατηρεί τόσο γραμμική τη θερμική συμπεριφορά της, που κάλλιστα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σαν όργανο μέτρησης ! Ακόμα πιο αποκαλυπτική είναι η καμπύλη της Ψυκτική Ικανότητας στην οποία διαπιστώνουμε ότι παρά το υπερβολικό θερμικό φορτίο ακόμα και μετά τα 180W η θερμική συμπεριφορά της εξακολουθεί οριακά να βελτιώνεται και θα πρέπει να φτάσουμε στα 270W για να αρχίσει η μεταβολή της CoolCap να στρέφει προς τη μείωση. Αλλά ακόμα και έτσι, παραμένει και 1,2 mW καλύτερη από ότι στα 180W! Γ (Γ). Μετρήσεις οριζόντιου προσανατολισμού με τον ανεμιστήρα σε διάταξη PULL Να επαναλάβω εδώ ότι η Noctua δεν παρέχει βίδες για την στερέωση του ανεμιστήρα σε θέση Pull πάνω στην ψύκτρα. Εμείς όμως μπήκαμε στον πειρασμό να το κάνουμε έχοντας κατά νου κάποιο βολικό κουτί με χαμηλό air flow το οποίο δίνει εύκολη έξοδο του αέρα στην περιοχή που βρίσκεται η ψύκτρα. Έτσι η ψύκτρα θα αντλεί αέρα μέσα από το κουτί και θα βγάζει τον θερμότερο αέρα της εξόδου της έξω από αυτό. Η συζήτηση γίνεται γιατί με βάση τις μετρήσεις προκύπτει ότι μεσοσταθμικά και για τους τρεις προσανατολισμούς έχουμε ότι σε σχέση με την θερμοκρασία περιβάλλοντος, ο αέρας εξόδου (Αο) έχει υψηλότερη θερμοκρασία (ΔθΑο) ως εξής: Στα 90Watt η ΔθΑο διαμορφώνεται ανάλογα με το air flow: Ηi=9,8o C Me=15,0o C Lo=21,2o C Στα 120Watt η ΔθΑο διαμορφώνεται ανάλογα με το air flow: Ηi=13,3o C Me=19,6o C Lo=28,2o C Με βάση λοιπόν το γεγονός ότι, ακριβώς στην πορεία του θερμού αυτού αέρα βρίσκονται οι μνήμες και τα VRM της μητρικής, αξίζει το κόπο να δούμε το κατά πόσον ένα Pull setup το οποίο θα προκαλεί κυκλοφορία δροσερότερου αέρα μεταξύ των πλησίον του socket εξαρτημάτων, μπορεί να ανταπεξέλθει το θερμικό φορτίο των δοκιμών μας. Στο υψηλό air flow σε σχέση με το αντίστοιχου προσανατολισμού Push Setup, η θερμοκρασία της "CPU" αυξάνεται μόλις 1,8o C και 2,2 dB(A), που είναι πολύ μικρή "ποινή" για το επιδιωκόμενο κέρδος! Στο μέσο air flow η διαφορά διαμορφώνεται σε μια αύξηση της θερμοκρασίας κατά 6,1o C που μπορεί να είναι και αποδεκτή καθώς αναφερόμαστε πάντα στην μέγιστη θερμική καταπόνηση των 180Watt, ο δε θόρυβος επιβαρύνεται μόλις 1,1 dB(A). Εκεί που τα πράγμα όμως γίνονται δύσκολα έως απαράδεκτα, είναι στο χαμηλό air flow, όπου οι αντίστοιχες τιμές είναι 15,3o C παραπάνω για τη "CPU", πράγμα που, η ουσιαστική εξίσωση του θορύβου -επιβάρυνση μόνο κατά 0,2 dB(A)- απέχει πολύ από του να δώσει ένα άξιο αντιστάθμισμα! Το πρόβλημα της μειωμένης θερμικής απόδοσης λόγω της ανάστροφης ροής του αέρα, γίνεται φανερό στις τιμές της CoolCap σε όλα τα air flow. Στο υψηλό περνά από ελαφρά μείωση σε "επίπεδη" συμπεριφορά στα 90W και επάνω. Στο μέσο αντίστοιχα η αύξηση των επιδόσεων πάει από τα 60W. Και στο χαμηλό air flow, δεν μπορούμε καν να μιλήσουμε για αύξηση της θερμικής αποτελεσματικότητας καθώς το θερμικό φορτίο αυξάνει, καθώς ήδη από τα 30W η τιμές της CoolCap έχουν πάρει ευδιάκριτο -ομαλό ευτυχώς- "κατήφορο"! Συνεπώς για τους φιλοπερίεργους φίλους που "πιάνουν τα χέρια" τους και μόνο εφόσον αντιμετωπίζουν πρόβλημα air flow στο κουτί τους και βολεύει η διαμόρφωσή του, μπορούν να δοκιμάσουν το Pull Setup. Δ (ΣΤ). Μετρήσεις κατακόρυφου προσανατολισμού σε ανεστραμμένη θέση με τον ανεμιστήρα σε διάταξη PUSH Σε όλες τις ψύκτρες της κατασκευάστριας, αλλά και άλλων κατασκευαστών, τονίζεται -καλώς!- ότι οι ψύκτρες δεν πρέπει να τοποθετούνται με προσανατολισμό που φέρνει τις κορυφές των Heat pipes τους, χαμηλότερα από τα σημεία που αυτά κάμπτονται για να "μπουν" στο block της ψύκτρας. Για την συγκεκριμένη ψύκτρα όμως δεν υπάρχει αντίστοιχη οδηγία, οπότε . . . τουμπάραμε την ψύκτρα και έτσι, με τα heat pipes σε κατακόρυφη θέση, με της κούρμπες τους προς τα επάνω και τις άκρες τους προς τα κάτω, έχουμε: Αν δεν το ξέρεις, δεν το καταλαβαίνεις, καθώς οι διαφορές είναι της τάξης του 0,5o C και αν πάμε και στο χαμηλό air flow, τότε έχουμε και μια μικρή "ανατροπή" καθώς η ανάστροφη θέση πετυχαίνει λίγο καλύτερες θερμοκρασίες! Και από το διάγραμμα της CoolCap, προκύπτει ότι το σημείο ιδανικής λειτουργίας για την Nh-L9a AM4 chromax.black είναι μεταξύ των 90 και 120 Watt, κλίνοντας προς τα 90W βεβαίως. Το θέμα και μεγάλο πλεονέκτημα αυτής της ψύκτρας, βεβαίως παραμένει, καθώς και πέρα από το Sweet spot η θερμική συμπεριφορά της χαρακτηρίζεται από μια πλήρη "αταραξία"! Τα πάντα πάνε ολόισια, εκεί που πρέπει και ακόμα παραπέρα! Ε (θ). Μετρήσεις οριζόντιου προσανατολισμού με σταθερό θερμικό φορτίο (τέσσερα επίπεδα θερμικού φορτίου 30W, 60W, 90W και 120W) και σε διάφορα airflow, με τον ανεμιστήρα σε διάταξη PUSH Αυτές τις μετρήσεις σε αυτήν την πολλαπλότητα τις κάνουμε για πρώτη φορά. Είναι βασικά σαν μια μέτρηση για τον προσδιορισμό της Θερμικής αντίστασης της ψύκτρας (Rca) αλλά σε επαναλήψεις για τα τέσσερα διαφορετικά θερμικά φορτία που -λογικά- θα "απασχολήσουν" την ψύκτρα μας! Γράφημα Δθ: Αυτή η προοδευτικά μειούμενη επίδραση του αυξανόμενου air flow στην μείωση του Δθ, είναι η κλασικά αναμενόμενη εξέλιξη της συμπεριφοράς μιας ψύκτρας. Και το γεγονός ότι οι τέσσερις καμπύλες απέχουν ομοιόμορφα μεταξύ τους είναι μια έμμεση, αλλά ισχυρότατη απόδειξη του πόσο καλά έκανε τη δουλειά του το RnD τμήμα της Noctua! Η ψύκτρα σε όλα τα φορτία και σε ανάλογα air flow, παρουσιάζει μια πολύ συνεκτική και προβλέψιμη θερμική συμπεριφορά, αλλά αυτό θα φανεί καλύτερα στα επόμενα γραφήματα! Γράφημα Rca: Μας δείχνει πόσο ανεβαίνει η θερμοκρασία του Loader για κάθε Watt θερμικής ισχύος που η ψύκτρα διοχετεύει στο περιβάλλον και πως αυτή αλλάζει δραστικά με την αύξηση του air flow. Η θερμική αντίσταση της ψύκτρας είναι σχεδόν ταυτόσημη, ανεξάρτητα του θερμικού φορτίου που καλείται να διαχειριστεί! Βεβαίως, διακρίνεται και η τάση της ψύκτρας να αποδίδει ελαφρά καλύτερα όσο μεγαλύτερο φορτίο δέχεται, καθώς αυτό σχετίζεται ευθέως με την θερμοκρασία στην οποία λειτουργεί. Αλλά στο επόμενο διάγραμμα έχουμε πιο "εύκολα" νούμερα! Γράφημα CoolCap: Στο γράφημα αυτό βλέπουμε το πόσα Watt θερμικής ισχύος μπορεί να διοχετεύσει στο περιβάλλον η ψύκτρα για κάθε βαθμό που αυξάνει η θερμοκρασία του loader των δοκιμών. Από το γράφημα της Ψυκτικής Ικανότητας (πιο σωστά θα το έλεγα Θερμοαπαγωγικής ικανότητας, αλλά συγχωράτε μου την αυθαιρεσία, η λέξη είναι λίγο γλωσσοδέτης! ) φαίνεται ότι: Η ψύκτρα ανεξαρτήτως φορτίου παρουσιάζει πρακτικά την ίδια θερμική συμπεριφορά, καθώς ακόμα και στο μέγιστο air flow, η διαφορά από το μεγαλύτερο στο μικρότερο θερμικό φορτίο είναι μόλις 0,23 Watt ! Και εδώ διακρίνεται ελαφρά ότι στα υψηλότερα θερμικά φορτία, αυξάνει και η απόδοση / αποτελεσματικότητα της ψύκτρας. Η πιο μικρή διασπορά των τιμών που έχουν οι καμπύλες των 90W και 120W μεταξύ τους δίνουν με ένα άλλο τρόπο αυτό που είπα πιο πριν για το ιδανικό σημείο λειτουργίας της ψύκτρας. Θα μπορούσαμε να πούμε ακόμα πολλά , τα οποία τα αφήνω στη διακριτική ευχέρεια των φιλοπερίεργων φίλων που θέλουν να δουν σε περισσότερο βάθος τα πράγματα, και θυμίζω εδώ ότι στην αρχή αυτού του κεφαλαίου υπάρχουν τα link για όλες τις μετρήσεις που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτήν την παρουσίαση. Αυτό που κρατάω από εδώ είναι ότι: Η Noctua, με την NH-L9a AM4 chromax.black αναβαθμίζει και θερμικά, την πιο αποτελεσματική ψύκτρα που έχει κατασκευάσει μέχρι τώρα! Μια ψύκτρα που αναλογικά με τον χώρο που καταλαμβάνει παρέχει την υψηλότερη θερμοαπαγωγική ικανότητα που έχουμε μετρήσει μέχρι στιγμής και πιστεύω ότι η αποκαθήλωσή της από την κορυφαία θέση μεταξύ των ESFF ψυκτρών θα αργήσει πολύ να έρθει! Και με αυτά ήρθε η κατάλληλη στιγμή για να μπούμε λίγο πιο βαθειά στο ζήτημα της αλλαγής του χρώματος και του τι αυτή προσφέρει ! Περί του "χρώματος" και άλλων τινών ! Ωραίο το μαύρο χρώμα και πολύ πιο εύκολο να το ταιριάξεις με περισσότερα concept κατασκευής ενός κουτιού, αλλά τα πράγματα σταματούν εκεί; Αν διαβάσεις στον ιστό θα δυσκολευτείς πολύ να καταλάβεις ότι η επίδραση του μαύρου χρώματος μπορεί να πηγαίνει και λίγο πιο πέρα από το αισθητικό θέμα! Όσοι από εμάς έχουν ασχοληθεί στο παρελθόν με κατασκευές σε ηλεκτρονικά ισχύος, θα θυμούνται εκείνες τις εποχές που ψάχναμε να βρούμε μαύρη ψύκτρα για να μην βάλουμε την σκέτο αλουμίνιο στον ενισχυτή ή στο τροφοδοτικό μας. Ο λόγος ήταν ότι οι μαύρες ψύκτρες κράταγαν πολύ χαμηλότερα τις θερμοκρασίες από μια σκέτη «άβαφη» αλουμινένια! Βέβαια από εκείνες τις εποχές, που η ψύξη γινόταν σχεδόν αποκλειστικά με φυσική κυκλοφορία του αέρα, μέχρι σήμερα, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι της τεχνολογίας και πολλά πράγματα άλλαξαν προς το καλύτερο και ακόμα περισσότερα «ξεχάστηκαν», καλυμμένα πίσω από βολικά αποφθέγματα του είδους: «Όταν υπάρχει βεβιασμένη κυκλοφορία αέρα σε μια ψύκτρα, δεν έχει σημασία το χρώμα της!» Ίσως λοιπόν, ήρθε η ώρα για την συζήτηση που ενώ είναι η προφανέστερη όλων, η ανάγκη να γίνει φαίνεται να περνάει «στα ψιλά»! Καλό είναι λοιπόν να βάλουμε μερικά πράγματα σε μια σειρά για να φανεί πως η τεχνολογία προχωρά έστω και αν κάνει «κύκλους» μερικές φορές! Στο "spoiler" που ακολουθεί μπορείτε να βρείτε μια σύντομη αναφορά στην Φυσική του πράγματος και τα φαινόμενα που παίζουν σημαντικό ρόλο. Στο "Διά ταύτα!" Η ιστορία του χώρου της ψύξης μας έχει αποδείξει ότι η Noctua έχει βασίσει την επιτυχία των προϊόντων της, όχι μόνο στην πολύ καλή θερμική συμπεριφορά τους αλλά και στην διατήρηση αυτής της συμπεριφοράς σε βάθος χρόνου. Αυτό σημαίνει ότι οι τεχνικές που χρησιμοποιούσε μέχρι τώρα (συγκόλληση και επινικέλωση των επιμέρους εξαρτημάτων των ψυκτρών) έπρεπε να συνδυαστούν με τις "σκοτεινές" (!) απαιτήσεις των φίλων της εταιρίας! “Our customers have been asking us for all-black coolers for a long time, but we’re soldering the fins to the heatpipes in order to guarantee optimal performance over many years of usage and this production process is difficult to combine with coatings,” explains Roland Mossig (Noctua CEO). “It took a lot of time and engineering work to find an appropriate coating material and production process that gave us satisfactory thermal performance and consistent visual appearance. Now, we’re proud with the end result and confident that the new chromax.black coolers will meet the high standards Noctua users have come to expect.” Α. Τελικά μετά από αρκετή έρευνα έχουμε επιτέλους τη σειρά Chromax.Black! Η κατασκευάστρια μιλά -επιδέξια- για black coating, χωρίς -φυσικά- να διευκρινίζει το τι και το πώς! Και επειδή δεν είδα κάτι στον ιστό, είπα να το ψάξω εγώ . . . Τα ελάσματα στήριξης του ανεμιστήρα συγκρατούνται πάνω στο block με μία φρεζάτη βίδα. Η αφαίρεσή της αποκάλυψε . . . Τα ίχνη της διείσδυσης της μπογιάς ανάμεσα στο block και στο έλασμα είναι χαρακτηριστικά! Η ομοιόμορφη στρώση της βαφής, είναι δείγμα πολύ καλής τεχνικής στην παρασκευή της αλλά και στην εφαρμογή της. Η βαφή έχει καλύψει τα πάντα πολύ καλά και μόνο εκεί που πραγματικά "δεν χώραγε" άφησε κάποια κενά και δημιουργήθηκαν τα χαρακτηριστικά σχέδια από την ανομοιόμορφη κατανομή των pigments της βαφής. Κοιτώντας στα αντίστοιχα σημεία του block διακρίνουμε τις ίδιες λεπτομέρειες, η για να το πως πιο σωστά, βλέπουμε τον λόγο της δημιουργίας των ιχνών στις προηγούμενες φωτογραφίες, όπως για παράδειγμα, τα δύο "ημικύκλια" αντιστοιχούν στις "ημικυκλικές" διαμορφώσεις των πτερυγίων οι οποίες κάνουν εφικτή την αποτελεσματική συγκόλλησή τους στα heat pipes. Ομοίως και εδώ, η επαφή της καμπύλης του heat pipe με το έλασμα στήριξης του ανεμιστήρα, έμεινε άβαφη! Και τελικά, από ότι βλέπουμε και στην βίδα στήριξης του ελάσματος αυτού, μόνο όπου υπήρχε συναρμογή με δύναμη και καλή επαφή, η βαφή δεν μπόρεσε να περάσει. Ολόκληρη η υπόλοιπη επιφάνεια είναι βαμμένη τέλεια! Αψευδής μάρτυρας η επόμενη φωτογραφία! Και φυσικά όταν προσπαθήσαμε να ξύσουμε την βαφή, αυτό έγινε αφού επιμείναμε -προσεκτικά πάντα- με ένα "κοφτερό" κατσαβίδι σαν ξέστρο, καταφέραμε να την αφαιρέσουμε και να δούμε από κάτω την επινικελωμένη επιφάνεια! Στα πτερύγια αυτό φαίνεται δυσκολότερα, αλλά η εικόνα μας λέει ότι είναι εκεί. Η υφή της βαφής από κοντά και παρά τα φτωχά φωτογραφικά μέσα, φαίνεται ότι είναι ματ και κάπως πορώδης, οπότε σε μικροσκοπικό επίπεδο η επιφάνεια θα είναι πολύ πιο "άγρια" ! Συνοψίζοντας τις διαπιστώσεις της επέμβασης αυτής έχουμε: Η επικάλυψη της ψύκτρας είναι βαφή. Έχει γίνει μετά την κατασκευή της ψύκτρας (κολλήματα, επινικέλωση, συναρμολόγηση κ.λπ.) Η βαφή έχει κατανεμηθεί πολύ ομοιόμορφα και ισόπαχα παντού και κρίνοντας από την εικόνα των αποσυναρμολογημένων ελασμάτων ακόμα και εκεί που είναι πράγματι «στενάχωρα» η βαφή είναι εξαιρετική! Η δοκιμή απόξεσης έδειξε ότι είναι σχετικά σκληρή και με πολύ καλή πρόσφυση στην επιφάνεια, ακόμα και του block η οποία είναι πολύ λεία. Στα πτερύγια, η πρόσφυση της βαφής είναι ακόμα πιο ισχυρή, ίσως γιατί σε αυτά η προεργασία της επιφάνειάς τους (ματ επινικέλωση) δίνει μια πιο αδρή επιφάνεια στην οποία η βαφή «πιάνει» πιο γερά ! Με τον τρόπο αυτό η Noctua, παίρνει μια ήδη φτιαγμένη ψύκτρα και χωρίς «καμία» άλλη διεργασία, την βάφει μαύρη με την ειδική βαφή της και την αναβαθμίζει όπως είδατε στη σημερινή μας παρουσίαση -αλλά και σε όλες τις άλλες παρουσιάσεις της ψύκτρας- τόσο δραστικά σε αισθητικό επίπεδο, έτσι ώστε να εξανεμίζονται ακόμα και οι έμμονες αισθητικές αντιρρήσεις. Το πράγμα είναι απλό, η chromax.black αποτελεί πραγματικό «κόσμημα» ! Καλά όλα αυτά αλλά εμείς εδώ συζητάμε τόση ώρα για να βάλουμε τη βάση για τις μετρήσεις που θα ακολουθήσουν και θα αποδείξουν ότι, η chromax.black βελτίωση, μακράν απέχει του να είναι μόνο αισθητική, καθώς και από πλευράς επιδόσεων έχουμε νέα και μάλιστα ευχάριστα! Η Noctua φυσικά δεν θα έκανε κάποια αλλαγή που θα χειροτέρευε τις επιδόσεις της ψύκτρας . . . Thanks to thoroughgoing optimisations of the coating material and process, the chromax.black models provide the same, renowned quiet cooling performance as their regular, non-coated counterparts. . . . αλλά σαν Noctua που είναι, της «αρέσει» να λέει λίγα και να κάνει πολλά και το έκανε και πάλι το «θαύμα» της! Συγκεκριμένα και παρά τις "μετριοπαθείς" δηλώσεις της κατασκευάστριας, εμείς διαπιστώσαμε ότι έχουν βελτιωθεί και οι θερμικές επιδόσεις της ψύκτρας ! Αλλά καλό είναι αυτά να τα δούμε πιο συγκεκριμένα ! Συγκριτικές μετρήσεις μεταξύ NH-L9a AM4 chromax.black και NH-L9a AM4 (Nickel Plated) Αυτό ίσως είναι το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της παρουσίασης αυτής, καθώς εδώ θα φανεί ποία είναι η επίδραση της μαύρης βαφής, στις επιδόσεις της ψύκτρας. Από το ιστορικό των μετρήσεων "επιστρατεύτηκαν" οι μετρήσεις της Noctua NH-L9a AM4 που είχαμε παρουσιάσει εδώ πριν από σχεδόν τρία χρόνια και αντιπαραβλήθηκαν με τις τωρινές μετρήσεις της μαύρης έκδοσής της που παρουσιάζουμε σήμερα. Αυτή η σύγκριση είναι και εφικτή και ακριβής, καθώς, ένα από τα βασικά προτερήματα της πλατφόρμας δοκιμών που χρησιμοποιούμε είναι η επαναληψιμότητα των μετρήσεων που αποδίδει, η οποία βασίζεται στην εξαιρετικά ακριβή αναπαραγωγή των συνθηκών μέτρησης (θερμική καταπόνηση, δυνάμεις σύσφιξης, TIM application, κ.λπ.) Φυσικά πάντα υπάρχουν και οι παράγοντες που δεν μπορούμε να ελέγξουμε, όπως είναι οι μικρές κατασκευαστικές διαφορές μεταξύ των ίδιων τυπικά δειγμάτων και οι περιβαλλοντικές επιρροές από την θερμοκρασία μέχρι το πόσο καλά έχει "πατήσει" η ψύκτρα πάνω στον Loader, ή το ποία είναι η ακριβής θέση των αισθητήρων θερμοκρασίας της ροής του αέρα που ψύχει την ψύκτρα. Ευτυχώς όμως τα σφάλματα αυτά είναι μέσα στα στατιστικώς αποδεκτά και σαφώς δεν μπορούν να επηρεάσουν μια συστηματική διαφορά! Όμως για να είμαι "ήσυχος με την συνείδησή μου" και μιας και η επινικελωμένη NH-L9a AM4 εξακολουθεί να βρίσκεται στην αποθήκη του εργαστηρίου, έκανα και μερικές σειρές δοκιμών αμέσως μετά την ολοκλήρωση των δοκιμών της chromax.black έκδοσης. Να σημειώσω ότι οι μετρήσεις έγιναν και στα τρία βασικά air flow (Hi=2700rpm, Me=2040rpm, Lo=1560rpm) και οι ψύκτρες αναφέρονται ως εξής: Η NH-L9a AM4 chromax.black με παχιές γραμμές και κυκλικά σημεία μέτρησης (αναφέρεται και σαν Α-cooler). Η NH-L9a AM4 στις παλιές της μετρήσεις αναφέρεται σαν Β-Cooler και έχει συμπαγείς λεπτές γραμμές και ρομβικά σημεία μέτρησης. Η NH-L9a AM4 στις νέες της μετρήσεις αναφέρεται σαν C-Cooler και έχει διακεκομμένες λεπτές γραμμές και τριγωνικά σημεία μέτρησης. Η NH-L9a AM4 στην δεύτερη σειρά νέων μετρήσεων αναφέρεται σαν D-Cooler και έχει διακεκομμένες λεπτές γραμμές και τετράγωνα σημεία μέτρησης. Ειδικά αυτή η σειρά μετρήσεων έγινε για να αρθεί η ανακρίβεια που εισάγει στις μετρήσεις το curing time της θερμοαγώγιμης πάστας που χρησιμοποιούμε, το οποίο είναι πράγματι πολύ μικρό αλλά στην περίπτωσή μας -εδώ που δεν είχαμε τον χρόνο να κάνουμε τις απαραίτητες δοκιμές προσαρμογής- φάνηκε μια απόκλιση ελαφρά μεγαλύτερη στις μετρήσεις του χαμηλού air flow στην οριζόντια τοποθέτηση. Οπότε τελικώς, επαναλάβαμε όλη την τριάδα μετρήσεων στην οριζόντια τοποθέτηση. Τα γραφήματα είναι όμοια με τα αντίστοιχα προηγούμενα με τη διαφορά ότι εδώ δεν έχω βάλει τις μερικές αυξήσεις της θερμοκρασίας, αλλά έχω προσθέσει την ποσοστιαία διαφορά της chromax.black έκδοσης από την επινικελωμένη προκάτοχό της, η οποία μας δείχνει πόσο επί τοις εκατό χαμηλότερη θερμοκρασία επιτυγχάνει η μαύρη έκδοση. Επιπλέον αυτών έχει προστεθεί και ο μέσος όρος των διαφορών αυτών για να μας δώσει μια πιο συνολική εικόνα της βελτίωσης της θερμικής συμπεριφοράς που έφερε η νέα έκδοση! Πάμε λοιπόν να δούμε τι λένε οι αριθμοί ! Α. Σύγκριση των θερμικών επιδόσεων σε οριζόντια θέση Ακόμα και η τελείως επιφανειακή εξέταση του γραφήματος δείχνει ότι υπάρχει μια συστηματική βελτίωση των επιδόσεων σε όλα τα air flow και θερμικές καταπονήσεις! Οι παλαιές (Β-Cooler) και οι νέες μετρήσεις (C* και D Cooler) που έγιναν στην "παλαιά" επινικελωμένη ψύκτρα NH-L9a AM4 αποκλίνουν ελάχιστα μεταξύ τους, δείχνοντας την πολύ καλή επαναληψιμότητα των μετρήσεων που μπορούμε να πετύχουμε με το σύστημα δοκιμών "'Ήφαιστος" που χρησιμοποιούμε. {* στο C-Cooler χαμηλό air flow -όπως ήδη ανέφερα- έχουμε μια μεγαλύτερη απόκλιση που οφείλεται στο T.I.M. curing time} Οι μετρήσεις που έγιναν στην NH-L9a AM4 chromax.black, είναι συστηματικά καλύτερες από τις αντίστοιχες της επινικελωμένης έκδοσης και μάλιστα, η βελτίωση αυτή -στο υψηλό air flow- είναι της τάξης του ~7,5%. Στα χαμηλότερα air flow η βελτίωση κυμαίνεται χονδρικά γύρω στο 5,5%. Και σαν γενικότερη εικόνα ο συνολικός μέσος όρος της βελτίωσης των θερμικών επιδόσεων στην οριζόντια τοποθέτηση, ανεξαρτήτως της ταχύτητας των ανεμιστήρων είναι της τάξης 6 - 6,5%. Αυτή η βελτίωση των επιδόσεων, γίνεται ακόμα πιο σημαντική καθώς συμβαίνει μέσα στα πλαίσια μιας τροποποίησης (μαύρη βαφή), στην οποία το κύριο μέρος της προσπάθειας γίνεται για αποφευχθεί η μείωση των επιδόσεων που ενδέχεται να σημαίνει αυτή η πρόσθετη στρώση της βαφής ! Β. Σύγκριση των θερμικών επιδόσεων σε κατακόρυφη θέση Ανάλογες παρατηρήσεις έχουμε και στην κατακόρυφη τοποθέτηση της ψύκτρας. Στο υψηλό και μέσο air flow η διαφορά της chromax.black έκδοσης είναι ευδιάκριτη. Στο χαμηλό air flow μολονότι η διαφορά μειώνεται, η προπορεία της μαύρης έκδοσης παραμένει σαφής και συστηματική. Στο μέσο και υψηλό air flow η ποσοστιαία διαφορά ξεκινά από χαμηλά για να διαμορφωθεί από τα 90W και επάνω σε μια τιμή της τάξης του 6 - 6,5%. Ο δε γενικός μέσος όρος βελτίωσης ανεξαρτήτως φορτίου και air flow κυμαίνεται γύρω στο 5%. Γ. Σύγκριση των θερμικών επιδόσεων σε κατακόρυφη θέση με τον εναλλακτικό ανεμιστήρα Noctua NF-A9 (x25 PWM) Και κλείνοντας τις μετρήσεις αντιπαραβολής της νέας με την παλιά ψύκτρα, με την σύγκριση των επιδόσεών τους με τον εναλλακτικό ανεμιστήρα των 25mm, έχουμε ανάλογες παρατηρήσεις: Πολύ ευδιάκριτη διαφοροποίηση των επιδόσεων της μαύρης ψύκτρας σε σχέση με αυτές της επινικελωμένης και μάλιστα, αυτή γίνεται μεγαλύτερη στο χαμηλό air flow -λογικό- όπου κυμαίνεται από 3,8% στα 60W για να φτάσει στο 6,9% στα "αδικαιολογήτως" υψηλά 150W! Τα προσόντα του ανεμιστήρα όσον αφορά στην απόδοσή του σε χαμηλές στροφές φαίνονται από την αναλογική αύξηση των συγκριτικών επιδόσεων καθώς η ταχύτητα του ανεμιστήρα μειώνεται. Ο γενικός μέσος όρος αυτού του setup, είναι ~5,4% δείχνοντας μια τάση βελτίωσης καθώς η θερμική ισχύς αυξάνει Συνοψίζοντας αυτές τις απαραίτητες συγκριτικές μετρήσεις μπορούμε απερίφραστα να απευθύνουμε στην Noctua τα θερμά μας συγχαρητήρια, καθώς δεν περιορίστηκε στο να μας δώσει μια πιο όμορφη ψύκτρα, αλλά -πιστή στις δικές της παραδόσεις- την έκανε και πιο αποτελεσματική ! Η θερμοκρασιακή βελτίωση της έκδοσης chromax.black και από" μόνη της", δεν είναι αμελητέα, αλλά εντασσόμενη μέσα στους φυσικούς περιορισμούς του εγχειρήματος της βαφής μιας ψύκτρας, γίνεται πραγματικά σημαντική καθώς, το RnD τμήμα της κατασκευάστριας, για μια ακόμα φορά, έδειξε ότι η Noctua δεν βρίσκεται τυχαία στην κορυφή των προτιμήσεων και επιπλέον -πλέον!- εδραιώνει και την -ανενδοίαστη- αποδοχή της στον τομέα της αισθητικής! Συγκριτική κατάταξη Ώρα όμως να δούμε πως διαμορφώνεται με την προσθήκη της Noctua NH-L9a AM4 chromax.black το διάγραμμα συγκριτικής παρουσίασης των επιδόσεων των ψυκτρών, που έχουν περάσει από τον πάγκο του TheLab ! Για να διευκολυνθεί η ανάγνωση των γραφημάτων έχουμε χωρίσει χρωματικά τις ψύκτρες σε τρεις κατηγορίες ισχύος (180, 240 και 360 Watt) οι οποίες αντιστοιχούν στην μέγιστη θερμική καταπόνηση που δοκιμάστηκαν. Επίσης για να δώσουμε και μια αίσθηση της αποτελεσματικότητας μιας ψύκτρας (ψυκτικής ικανότητας) σε σχέση με τον συνολικό της όγκο και το πόσο αποκλίνουν οι επιδόσεις της από έναν κοινό για όλες μέσο όρο Δθ, προσθέσαμε στο πρώτο ραβδόγραμμα (του Δθ) την παράμετρο Delta-T Deviation Weighted Total Volume Cooling Capacity. Η ανάλογη προσθήκη έγινε και στο δεύτερο (του Θορύβου) όπου η νέα παράμετρος Noise Deviation Weighted Cooling Capacity @ Performance to Noise Efficiency μας δίνει μια ένδειξη του πόσο καλά μας "αποζημιώνει" θερμικά μια ψύκτρα, για κάθε dB(A) θορύβου που παράγει! Και οι δυο παράμετροι έχουν την λιγότερο σημαντική θέση στην ιεράρχηση (sorting) των τιμών του ραβδογράμματος, απεικονίζονται δε, με φωτεινό πράσινο χρώμα. Με αυτά κατά νου, ας δούμε τα αποτελέσματα που έφερε η ψύκτρα της σημερινής μας παρουσίασης δοκιμαζόμενη στα180 Watt. Α. Σύνθετη κατάταξη με βάση το Δθ και τον θόρυβο, με πρωτεύον κριτήριο το Δθ. (Pthermal = Max, Air flow = Max, Noise measurement distance = 0,5m) Από ότι βλέπετε, η Noctua το έκανε πάλι το "θαύμα" της ! Κατατάσσεται πρώτη στην κατηγορία των ψυκτρών με πολύ μικρό όγκο και τρίτη στην κατηγορία των ψυκτρών που έχουν δοκιμαστεί στα 180 Watt, αλλά . . . αν βάλουμε τα νούμερα κάτω αποκαλύπτεται κάτι πολύ ενδιαφέρον: Ο θερμικά ενεργός όγκος της Noctua NH-L9a AM4 chromax.black είναι 0,162 lit, ενώ της Arctic Freezer i11 είναι 0,531 Lit. Με άλλα λόγια η Noctua με μόλις το 30% του όγκου της Arctic και με κάποια "θυσία" στο θόρυβο, υπολείπεται μόνο κατά ~1,5οC από αυτήν ! Το πράγμα γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρον αν συγκρίνουμε την NH-L9a AM4 chromax.black με την Noctua NH-9x65 SE AM4, όπου η σημερινή φιλοξενούμενη του εργαστηρίου μας, μολονότι έχει μόνον το 65% του όγκου της NH-9x65 SE AM4, κατορθώνει και είναι ~1,2οC πιο δροσερή και λίγο πιο ήσυχη! Η ανάλογη σύγκριση με την ίδιου μεγέθους Noctua NH-L9a AM4, μας δείχνει ότι η NH-L9a AM4 chromax.black, στα 180Watt πετυχαίνει ~2,7οC χαμηλότερη θερμοκρασία! Η μόνη ψύκτρα που την ξεπερνά με αξιώσεις στα 180Watt είναι η ομόσταυλη NH-L12S, η οποία όμως από πλευράς όγκου και foot print δεν έχει καμία σχέση με την λιλιπούτεια αδελφή της! Και "κερασάκι στην τούρτα" έρχεται η καλύτερη -αναλογικά με τον όγκο της- επίδοση από όλες τις ψύκτρες που έχουμε δοκιμάσει! Με δείκτη Delta-T Deviation Weighted Total Volume Cooling Capacity ίσο με 11,0489, κυριολεκτικά δεν έχει αντίπαλο! Ένα μέρος από τη διαφορά αυτή (3) κάλλιστα μπορεί να οφείλεται στις μικροδιαφορές κατασκευής των δύο ψυκτρών, αλλά -όπως είδαμε- σίγουρα το μεγαλύτερο από αυτήν, οφείλεται στην μόνη ουσιαστική διαφορά που υπάρχει μεταξύ τους, την βαφή της ψύκτρας! Β. Σύνθετη κατάταξη με βάση το θόρυβο και το Δθ, με πρωτεύον κριτήριο το θόρυβο. (Pthermal = Max, Air flow = Max, Noise measurement distance = 0,5m) Εδώ η εικόνα είναι η αναμενόμενη, την γενική πρωτοκαθεδρία όσον αφορά στα Watt την έχει η Noctua NH-L12 S με τον εξαιρετικά αθόρυβο ανεμιστήρα της ακολουθούμενη από την Arctic Freezer i11 και μετά είναι η σημερινή φιλοξενούμενη του εργαστηρίου μας, αλλά αν βάλουμε μέσα στην σύγκριση και την απαίτηση του πολύ μικρού όγκο η Noctua NH-L9a AM4 chromax.black, απλά δεν έχει αντίπαλο! Αν δε, δούμε λίγο καλύτερα στο ραβδόγραμμα το δείκτη Noise Deviation Weighted Cooling Capacity @ Performance to Noise Efficiency, που μας δείχνει πόσο καλά μας αποζημιώνει θερμικά η ψύκτρα για κάθε dB(A) που μας "κοστίζει", βλέπουμε και εδώ μια καθαρή κατάταξη στη πρώτη θέση καθώς, για να βρεθεί στην δεύτερη, θα χρειαστεί να ξεχάσουμε τις απαιτήσεις για ESFF (Εξαιρετικά μικρό όγκο) και να την συγκρίνουμε με τον -υπερδιπλάσιου θερμικού όγκου- ουσιαστικό πρώτο των 180Watt ! Τυπικά και για να είμαστε ακριβοδίκαιοι, η πρώτη θέση στην κατηγορία των πολύ μικρού όγκου ψυκτρών με βάση το θόρυβο, ανήκει στην SilverStone Argon Series AR05, η οποία όμως χάνει το πλεονέκτημα του υποδιπλάσιου θορύβου από την θερμική επιβάρυνση των 19οC, που σημαίνει αυτό! Και με αυτά είμαστε έτοιμοι να πάμε να δούμε την κατάταξη που πετυχαίνει στα επόμενα πιο ενδελεχή συστήματα κατάταξης. Συνδυαστική κατάταξη με σταθμισμένο σύστημα βαρών Ο τίτλος δεν είναι και ο πιο δόκιμος, αλλά δίνει έμφαση σε αυτό που επιχειρεί να δώσει απάντηση σε σύνθετα και πραγματικά ζητήματα, όπως: "Ποια ψύκτρα έχει καλές επιδόσεις, αλλά παράλληλα έχει και χαμηλό θόρυβο; " " Θέλω μια ψύκτρα που να έχει επιδόσεις αλλά να μη μου "παίρνει" τα αυτιά ! " " Χρειάζομαι μια ψύκτρα που να είναι ήσυχη, χωρίς να είναι και "ψοφίμι ! " Στη συνέχεια ακολουθούν τρία σύνθετα ραβδογράμματα, στα οποία υπάρχουν όλες οι βασικές παράμετροι ανάλυσης της συμπεριφοράς μιας ψύκτρας -για την ώρα- στην μέγιστη καταπόνηση! Γ. Σταθμισμένη κατάταξη με βάση το συνδυασμό του Δθ και του θορύβου, στο μέγιστο θερμικό φορτίο και air flow. Γράφημα σταθμισμένης και ισόποσης συμμετοχής του Δθ και του Θορύβου, με βάση σύστημα βαρών. (Pthermal = Max, Air flow = Max, Noise measurement distance = 0,5m) Στο ραβδόγραμμα που ακολουθεί υπάρχουν τα ακατέργαστα δεδομένα (Δθ και Noise) σαν βάση αναφοράς και η παράμετρος Δθ/Noise Weighted Average που αποτελεί και το πρώτο κριτήριο κατάταξης μέσα σε κάθε ομάδα ψυκτρών έτσι όπως αυτές διαχωρίστηκαν με βάση την θερμική ισχύ της δοκιμής τους. Σε αυτό το ραβδόγραμμα αναδεικνύονται οι ψύκτρες που έχουν πιο ισορροπημένη σχέση μεταξύ των θερμικών επιδόσεών τους και του θορύβου που συνεπάγεται η επίτευξή αυτών. Η Noctua NH-L9a AM4 chromax.black, παίρνει την κορυφαία θέση στην κατάταξη που το Δθ και ο Θόρυβος συμμετέχουν ισοβαρώς στο διάγραμμα. Φυσικά την ευνοούν οι σχεδόν "τετράγωνες" επιδόσεις της αλλά και η χαμηλές -για τέτοιο μέγεθος ψύκτρας- τιμές τους! Οι δύο άλλες ψύκτρες που βρίσκονται ψηλότερα στην κατάταξη των 180W, δεν ανήκουν στην κατηγορία ESFF ψυκτρών, οπότε ουσιαστικά δεν μας ενδιαφέρουν, όσο γι' αυτές που βρίσκονται χαμηλότερα, να σημειώσουμε ότι μεταξύ αυτών βρίσκεται και η NH-9x65 SE AM4 με αισθητά μεγαλύτερο όγκο, αλλά με την κλασική τεχνολογία όπου την μεταφορά της θερμότητας την αναλαμβάνουν αποκλειστικά τα heat pipes. Δ.Σταθμισμένη κατάταξη με βάση το συνδυασμό του Δθ και του θορύβου, στο μέγιστο θερμικό φορτίο και air flow. Γράφημα σταθμισμένο για Χαμηλότερο Δθ. (Pthermal = Max, Air flow = Max, Noise measurement distance = 0,5m) Εδώ στη συνταγή αξιολόγησης έχουμε δώσει μεγαλύτερο βάρος στις επιδόσεις και μικρότερο στο Θόρυβο. Το κριτήριο κατάταξης είναι η πρώτη ράβδος κάθε τριάδας (Δθ / Noise Weighted Average). Και η πρωτιά στην ESFF κατηγορία, διατηρείται αταλάντευτη ! Στην κατάταξη πρακτικά δεν αλλάζει τίποτε καθώς οι επιδόσεις αλλά και ο χαμηλός της θόρυβος, της επιτρέπουν να πρωταγωνιστεί και κάτω από αυτές τις συνθήκες σύγκρισης, όπου τον κύριο ρόλο τον παίζουν οι επιδόσεις. Ε. Σταθμισμένη κατάταξη με βάση το συνδυασμό του Δθ και του θορύβου, στο μέγιστο θερμικό φορτίο και air flow. Γράφημα σταθμισμένο για Χαμηλότερο Θόρυβο. (Pthermal = Max, Air flow = Max, Noise measurement distance = 0,5m) Και ήρθε η ώρα για να απαντηθεί το ερώτημα όλων αυτών που θέλουν να κάνουν τη δουλειά τους, αλλά δεν "θυσιάζουν" τα αυτιά τους! Και αφού μέχρι εδώ δεν σηκώθηκε από τον "θρόνο" της πρώτης θέσης στην κατάταξη των ESFF ψυκτρών, γιατί να το κάνει τώρα! Πρακτικά, η άριστη NH-L9a AM4, μαύρισε -κυριολεκτικώς!- και έγινε ακόμα καλύτερη, εδραιώνοντας ακόμα πιο σταθερά την αποδεδειγμένη πεποίθηση ότι αυτή η chromax.black έκδοση της ψύκτρας, είναι ό,τι καλύτερο μπορεί να πάρει κάποιος που χρειάζεται οπωσδήποτε μια εξαιρετικά μικρή σε μέγεθος η ψύκτρα. Επίλογος και βαθμολογία Η Noctua NH-L9a AM4 chromax.black, έμεινε αρκετό καιρό στον πάγκο του TheLab.gr και μας έδωσε την ευκαιρία να δούμε σε βάθος αυτό που τελικώς -μολονότι έχει σημασία- κατά κανόνα "διαλανθάνει" της προσοχής των παρουσιάσεων! Η Noctua αξιοποιεί της θερμικές δυνατότητες της πιο compact ψύκτρας που έχει στη γκάμα της (και μιας από τις πιο μικρές του after market εμπορίου) και αναπτύσσοντας την κατάλληλη μαύρη επίστρωση, αναβαθμίζει δραστικά την αισθητική της ψύκτρας, διευρύνει το target group στο οποίο απευθύνεται και παράλληλα εγγυάται τις ίδιες θερμικές επιδόσεις με την nickel plated "προκάτοχο" της! Είχαμε αναφέρει από εδώ στην προηγούμενη παρουσίασή "της", ότι ψύκτρες σαν αυτήν κάνουν τη ζωή του reviewer εύκολη, μετά από τον έλεγχο της σημερινής φιλοξενούμενης όμως, αυτή έγινε . . . ακόμα ευκολότερη! Ο λόγος φυσικά είναι η επίδραση που έχει η βαφή της ψύκτρας στις θερμικές επιδόσεις της. Η Noctua συνδυάζοντας την τεχνολογία των απλών ψυκτρών με αυτήν των heat pipes, μας δίνει μια ψύκτρα με εντυπωσιακές επιδόσεις, ικανή να κρατήσει το επεξεργαστή μας ασφαλή ακόμα και κάτω από παράλογα υψηλά -για το μέγεθός της- θερμικά φορτία! Εκμεταλλευόμενη την "άνεση" που τις δίνει το ΑMD AM4 footprint, εξασφαλίζει πλήρη συμβατότητα με το πέριξ του socket, hardware και χάρη στο μικρό ύψος της, που είναι παραπλήσιο με αυτό των μνημών, μπορεί να τοποθετηθεί ακόμα και στα μικρότερα κουτιά HTPC. Στον σπουδαίο ανεμιστήρα που την συνοδεύει, πέρα από την εξαιρετική θερμοαπαγωγική ικανότητα, οφείλει πολλά και στο θέμα του θορύβου, του οποίου το επίπεδο, κυμαινόμενο από το τελείως αθόρυβο, έως το απαλλαγμένο από ενοχλητικές συχνότητες διακριτικό "φύσημα", καθιστά την NH-L9a AM4 πρώτη επιλογή για οποιοδήποτε σύστημα compact HTPC βασίζεται στους νέους AMD Ryzen5. Παρά την "για λόγους αρχής" συντηρητική θέση της κατασκευάστριας όσον αφορά στο TDP της, σε ένα ευάερο κουτί θα σας εκπλήξει με την ευκολία που αντιμετωπίζει αρκετά μεγαλύτερα φορτία, επιτρέποντας στο μικροσκοπικό υπολογιστή σας, να ανταπεξέλθει σε ότι του ζητηθεί, από το να είναι multimedia center, μέχρι παιχνιδομηχανή. Η ποιότητα κατασκευής της είναι κορυφαία και το δοκιμασμένο σύστημα στήριξης κάνει την εγκατάσταση της. . . "παιχνίδι" ! Αυτά έλεγα πριν τρία σχεδόν χρόνια και εξακολουθούν να ισχύουν επακριβώς, και όχι μόνο αυτά, αλλά και η επωδός. . . "Θα έπρεπε να ξέρω καλύτερα!" Η Noctua προσθέτει στο "πακέτο": Το οπτικό προσόν της pitch-black εμφάνισης, που επιτρέπει την ένταξη της ψύκτρας σε οποιοδήποτε σχεδόν αισθητικό concept συστήματος HTPC. Και επιπλέον, οι μετρήσεις μας λένε ότι οι θερμικές επιδόσεις της, παρουσιάζουν σε όλα τα φορτία και air flow, μια συστηματική βελτίωση της τάξης του 5% ! Έτσι το εξαιρετικό, γίνεται ακαταμάχητο! Το μόνο που θα θέλαμε να είναι καλύτερο, μολονότι είναι αντιληπτό ότι τα νέα προϊόντα έχουν ενσωματωμένο στην τιμή τους και το βάρος της απόσβεσης του κόστους ανάπτυξής τους, είναι το κόστος της και αυτό, όχι γιατί δεν ανακλά αυτά που προσφέρει, αλλά γιατί θα θέλαμε να είναι πιο προσιτή στους χρήστες. Και πραγματικά αν ήθελα να συνοψίσω όλα τα προηγούμενα σε μια φράση: Αν η μητρική του διακριτικού HTPC σας έχει AMD AM4 socket και ψάχνετε την καλύτερη δυνατή λύση, σε μια ψύκτρα η οποία θα έχει διακριτική έως "ανύπαρκτη" ηχητική υπογραφή και άριστη αισθητική ενσωμάτωση και επιδόσεις που δεν θα σας στερούν την ευχαρίστηση να "ξεφεύγετε" σε πιο απαιτητικά "μονοπάτια", και όλα αυτά, θέλετε να συνυπάρχουν σε ελάχιστο μέγεθος, τότε ίσως μόνο η Noctua NH-L9a AM4 chromax.black, έχει την απάντηση! Υπενθυμίζουμε ότι η Η Noctua NH-L9a AM4 chromax.black έχει από την κατασκευάστρια εταιρία προτεινόμενη τιμή 49,90€ (MSRP) του ΦΠΑ συμπεριλαμβανομένου. Συνοδεύεται από εξαετή εγγύηση και την ώρα που ολοκληρώνεται το review της, την βρήκαμε στα Ελληνικά καταστήματα προς 51.39 - 51,44 € (συν ~6.5 - 6,7 € λοιπά έξοδα) με το ΦΠΑ. Κλείνοντας τη σημερινή παρουσίασή μας, ας δούμε επιγραμματικά τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της Noctua NH-L9a AM4 chromax.black. Υψηλής ποιότητας κατασκευή Κορυφαίες επιδόσεις για το μέγεθός της. Συγκριτικά με την nickel plated "πρόγονό" της NH-L9a AM4 έχει θερμικές επιδόσεις βελτιωμένες -μεσοσταθμικά- κατά 5%. Πολύ μικρό μέγεθος, συμβατό με πολύ περιορισμένο χώρο εγκατάστασης. Λειτουργικό και στιβαρό σύστημα στήριξης με πολύ εύκολη εγκατάσταση. Εξαιρετικά γραμμική θερμική συμπεριφορά. Οι επιδόσεις της δεν εξαρτώνται από τον προσανατολισμό της. Δεν εμποδίζει την πρόσβαση σε βύσματα και κάρτες που είναι κοντά στο socket. Δεν έρχεται σε "αντιπαράθεση" με τα πέριξ του socket εξαρτήματα της μητρικής. Πολύ αποτελεσματικός και υψηλών προδιαγραφών, PWM ανεμιστήρας. Χαμηλός θόρυβος ακόμα και σε υψηλές στροφές, ο οποίος είναι απαλλαγμένος από ενοχλητικές συχνότητες. Μαύρο χρώμα το οποίο επιτρέπει την εύκολη αισθητική ένταξή της στην πλειοψηφία των concept κατασκευής PC. Sleeved καλώδιο ανεμιστήρα Παρέχεται ρυθμιστικό μέσο των στροφών (LNA Adapter) Πρόβλεψη και για εγκατάσταση ανεμιστήρα πάχους 25mm. Παρέχεται θερμοαγώγιμη πάστα που επαρκεί για περισσότερες της μιας εφαρμογές. Αναλυτικό manual. Εγγύηση έξι ετών. θα θέλαμε να την δούμε με χαμηλότερο κόστος. Με βάση όλα τα παραπάνω η γενική βαθμολογία που αποσπά η Noctua NH-L9a AM4 chromax.black, δε μπορεί να είναι μικρότερη από:  theLAB.gr Ευχαριστούμε θερμά την Noctua για την παραχώρηση του δείγματος της δοκιμής. Για το TheLab.gr Seafalco 8/10/2020