Seafalco

Πρόλογος Noctua...σε ποιόν από εμάς δεν υπάρχει η εντύπωση ότι η εταιρία αυτή, ήταν από "πάντα" κοντά μας, να θέτει με τα προϊόντα της, τα επίπεδα αναφοράς στις αερόψυκτρες. Και όμως, μόνο δέκα χρόνια έχουν περάσει από τότε που δυο εταιρίες του χώρου, η Rascom, ιδρυμένη στην Αυστρία το 2000 και η Koling, ιδρυμένη στην Ταϊβάν το 1996, αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους ιδρύοντας την Noctua. Από τότε, η αποτελεσματικότητα και η ποιότητα των προϊόντων της, που κέρδισε την εμπιστοσύνη των χρηστών, αλλά και η πληθώρα των επιβραβεύσεων και των θετικών κριτικών, έχτισαν τη φήμη της Noctua. Μια φήμη που η κατασκευάστρια την συντηρεί με τη διαρκή προσπάθεια βελτίωσης των προϊόντων της. Το πιο πρόσφατο δείγμα αυτής της προσπάθειας έχουμε σήμερα στο πάγκο του TheLab, με τη μορφή του κορυφαίου μοντέλου της εταιρίας, που ακούει στο κωδικό όνομα NH-D15S. Πρόκειται για μια ψύκτρα διπλού πύργου με έξι heat pipes των 6mm, που ψύχονται από δύο ογκώδεις ομάδες αλουμινένιων πτερυγίων, οι οποίες στο κατώτερο τμήμα τους φέρουν πτερύγια μικρότερου πλάτους, για να εξασφαλίζουν την συμβατότητα με μνήμες που έχουν υψηλά heat spreaders. Τις ανάσες της, αναλαμβάνει -τοποθετημένος ανάμεσα στους δυο πύργους- ένας ανεμιστήρας 140x150mm, που υπόσχεται επιδόσεις και ελάφρυνση της τιμής της ψύκτρας κατά ένα σεβαστό ποσοστό. Φυσικά ο οποιοσδήποτε συνειρμικός συσχετισμός με την NH-D15 που παρουσιάστηκε στις αρχές του 2014, είναι απόλυτα δικαιολογημένος καθώς οι δύο ψύκτρες διαστασιολογικά είναι ουσιαστικά πανομοιότυπες! Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με την "συμμετρία" τους, καθώς η Noctua "ακούγοντας" τις παρατηρήσεις των χρηστών, μετατόπισε τα πτερύγια της NH-D15S ελαφρά προς την μία πλευρά, έτσι ώστε αυτά να μην αποκλείουν την χρήση της πρώτης PCIe θύρας, πράγμα που κάνει την νέα πρόταση της Noctua, συμβατή -πρακτικά- με "όλες" τις μητρικές! Ακολουθήστε μας λοιπόν στις επόμενες σελίδες να γνωρίσουμε από κοντά την φιλοξενούμενή μας και να δούμε κατά πόσο η οικονομικά θελκτική λύση του ενός ανεμιστήρα, της επιτρέπει να σταθεί απέναντι στον πολύπλευρο ανταγωνισμό, χωρίς απώλειες στις επιδόσεις. Τεχνικά χαρακτηριστικά Στους πίνακες που ακολουθούν μπορείτε να δείτε τα τεχνικά χαρακτηριστικά της Noctua NH-D15S. Όπως θα διαπιστώσετε παρατίθενται πολλά χαρακτηριστικά, εκ των οποίων κάποια, δεν δίνονται από την κατασκευάστρια αλλά αποτελούν δικές μας προσθήκες. Βασικός στόχος αυτού, είναι να έχουμε σε μια σελίδα, συγκεντρωμένη όσο το δυνατόν πιο πυκνή πληροφορία, έτσι ώστε "με μια ματιά" να μπορούμε να πάρουμε αυτό που θέλουμε. Φυσικά για να μην χαθούμε σε ένα ολόκληρο κατεβατό, ο πίνακας των χαρακτηριστικών έχει διαιρεθεί σε λογικές ενότητες, οι οποίες ελπίζουμε ότι θα διευκολύνουν πολύ τον εντοπισμό του χαρακτηριστικού που μας ενδιαφέρει κάθε φορά. Επίσης, δίπλα σε κάποιες "εργοστασιακές" τιμές, είναι σημειωμένες οι τιμές που μετρήσαμε εμείς κατά την διάρκεια των δοκιμών. TDP guidelines: Installation manual: Main Board Compatibility: Από τις λίγες φορές που αισθανόμαστε ότι δεν "μας λείπει τίποτε", αν δινόταν και η στατική πίεση του ανεμιστήρα, θα ήταν ένα υπερπλήρες πακέτο χαρακτηριστικών! Να σημειώσουμε ότι: 1. Ο ανεμιστήρας παρά το ότι έχει το ίδιο κωδικό με τον Noctua NF- A15 PWM, έχει βελτιωμένα χαρακτηριστικά όσον αφορά στην ταχύτητα περιστροφής, στο air flow και στην στατική πίεση που μπορεί να αναπτύξει. 2. Επιπλέον αυτών, συγκεντρώνει πολλές πρόσφατες τεχνολογίες που εφαρμόζει η Noctua, για τις οποίες θα μιλήσουμε αναλυτικότερα στην συνέχεια της παρουσίασης. 3. Στα συμβατά socket δεν περιλαμβάνονται τα INTEL: LGA775 και LGA1366, αλλά οι κάτοχοι αυτών των socket, ας μην απογοητεύονται, γιατί η Noctua έχει φροντίσει γι' αυτό με το NM-I3 mounting kit και μάλιστα, χωρίς χρέωση! Το σύνολο των χαρακτηριστικών κλείνει με τον πίνακα των θερμικών παραμέτρων Το ότι η ψύκτρα είναι ογκώδης δεν χρειάζεται φαντάζομαι σχόλια, αυτό που μπορούμε να σημειώσουμε είναι ότι πρόκειται για μια σχετικά αραιόφυλλη ψύκτρα, ικανή να αποδώσει από αρκετά χαμηλό air flow. Πριν φύγουμε όμως από τη σελίδα αυτή, θα παραθέσουμε τα χαρακτηριστικά ακόμα δύο ανεμιστήρων που θα χρησιμοποιηθούν στις δοκιμές μας, για να έχουμε όλη τη πληροφορία συγκεντρωμένη εδώ. Συγκρίνοντας τα χαρακτηριστικά της retail έκδοσης του NF-A15 PWM, μπορείτε να δείτε που υπερέχει ο συνώνυμος special ανεμιστήρας που συνοδεύει την ψύκτρα. H Noctua NH-D15S έχει εξαετή εγγύηση και τη στιγμή που γράφεται το review, μπορείτε να την βρείτε στα Ελληνικά καταστήματα προς 89,78€, του ΦΠΑ συμπεριλαμβανομένου συν κάποια μεταφορικά βέβαια (3,81€). Συσκευασία και παρελκόμενα Η ψύκτρα, μας ήρθε στο γνωστό κλασικό κυβόσχημο κουτί με την διακριτική διακόσμηση που συνηθίζει η Noctua. Αλλά, καθώς έχουμε να κάνουμε με το κορυφαίο μοντέλο της εταιρίας, φροντίσαμε να έχουμε "όλα τα μέσα" για να κάνουμε δοκιμές σε κάθε πιθανή σύνθεση ανεμιστήρων, ώστε να έχουμε μια πιο πλήρη εικόνα των δυνατοτήτων της σημερινής φιλοξενούμενής μας. Έτσι η NH-D15S δεν ήρθε "μόνη" της... έφερε και παρέα δύο ανεμιστήρες NF-A15 PWM, στην retail έκδοσή τους... ...και όχι δεν κάνετε λάθος! Υπάρχει και ένα τρίτος ανεμιστήρας της κατασκευάστριας, από το stock του εργαστηρίου μας, για να καλύψουμε όλα τα πιθανά ενδεχόμενα, σε περίπτωση που έχουμε μνήμες με υψηλά heat spreaders. Αλλά ας τα βάλουμε σε μια σειρά. Ξεκινάμε από την άνω όψη που διακρίνεται από καλλιτεχνική διάθεση και συνεχίζουμε στην πρόσοψη, όπου έχουμε τις βασικές ιδιότητες της NH-D15S, από τις οποίες ξεχωρίζουμε την συμβατότητα με μνήμες που έχουν υψηλά heat spreaders και ιδιαιτέρως, την ασύμμετρη κατασκευή που αποτελεί την ειδοποιό διαφορά από την NH-D15 πάνω στην οποία βασίζεται, όπως μας πληροφορεί το σχετικό sticker. Κάτω αριστερά βρίσκουμε το QRcode της ψύκτρας. Στην πίσω πλευρά έχουμε πολύ περισσότερες οπτικοποιημένες πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες της Noctua NH-D15S. Στις δυο άλλες πλευρές έχουμε τα χαρακτηριστικά της ψύκτρας και μια πολύγλωσση παρουσίαση (των Ελληνικών για μια ακόμα φορά απόντων !) των βασικών πληροφοριών που ήδη είδαμε. Στη συνέχεια θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε πιο αναλυτικά τι σημαίνουν όλα αυτά, για την ώρα...άλλα επείγουν ! Ανοίγουμε το καπάκι, αφαιρούμε την παχιά προστατευτική πλάκα από πυκνό πολυμερή αφρό και διαπιστώνουμε ότι η Noctua έχει φροντίσει -όπως λίγοι "ξέρουν"- να προστατεύσει έναντι κάθε λογικής φθοράς, το περιεχόμενο... ...που αποτελείται από δύο κουτιά. Το ένα περιέχει την ψύκτρα και το άλλο τα παρελκόμενά της, καλά τακτοποιημένα σε σακουλάκια με καρτελίτσες περιγραφής του περιεχομένου τους, όπως μπορούμε να δούμε στη συνέχεια. Στην δεξιά φωτογραφία, είναι τακτοποιημένα επάνω στους αντίστοιχους για κάθε socket οδηγούς εγκατάστασης, τους οποίους μπορείτε να βρείτε και εδώ. Ας τα δούμε αναλυτικά. Αριστερά έχουμε τα παρελκόμενα που θα χρειαστούμε για τα socket της INTEL και δεξιά τα αντίστοιχα για την AMD. Λίγα και μελετημένα εξαρτήματα, καθώς το SecuFirm 2 της Noctua, είναι ένα από τα πιο αξιόπιστα και εύκολα στην εγκατάσταση συστήματα στερέωσης ψύκτρας που υπάρχουν! Ένα μεγάλο "συν", για το σωληνάριο της πολύ καλής θερμοαγώγιμης που συνοδεύει την ψύκτρα -επιτρέποντας πολλαπλές εγκαταστάσεις της- και για το extra ζευγάρι των συρμάτινων στηριγμάτων ενός επιπλέον ανεμιστήρα στην ψύκτρα, αρκεί αυτός να έχει τις οπές στερέωσής του στα πρότυπα ανεμιστήρα 120mm. Επίσης υπάρχει και ένα προσάρτημα (LNA) που μειώνει τις στροφές του ανεμιστήρα, για ακόμα μικρότερο θόρυβο. Στο κέντρο της αριστερής φωτογραφίας μπορούμε να δούμε τα τέσσερα ιδιότυπα μπουζόνια που χρησιμοποιούνται για το LGA 2011 socket. Και ένα μικρό "πλην", για την έλλειψη CPU back plate για μητρικές AMD, των οποίων οι κάτοχοι αναγκαστικά θα Προαιρετικά παρελκόμενα για INTEL socket (LGA775, LGA1366) Πριν φύγουμε από το ζήτημα των παρελκόμενων θα πρέπει να πούμε κάτι που ενδιαφέρει τους χρήστες με INTEL socket LGA775 και LGA1366. Όπως είπαμε και στη σελίδα των χαρακτηριστικών, υπάρχει δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί η Noctua NH-D15S, σε αυτά τα socket, με την χρήση του NM-I3 SecuFirm2™ Mounting-Kit και μάλιστα χωρίς χρέωση καθώς, η Noctua στις περισσότερες περιπτώσεις το παρέχει[/url]και μάλιστα χωρίς χρέωση καθώς, η Noctua στις περισσότερες περιπτώσεις το παρέχει[/url] δωρεάν! Ώρα όμως είναι να γυρίσουμε σελίδα ... το back plate της μητρικής τους.Κάτι που θα θέλαμε επίσης να δούμε είναι ένα PWM Fan Y-Splitter, για να κάνει παρέα στο extra ζευγάρι συρμάτινων Fan clips, που υπάρχει στην συσκευασία! Η ψύκτρα από κοντά Όπως αναφέραμε και στον πρόλογο, η Noctua NH-D15S είναι μια επανέκδοση της NH-D15 που κυκλοφόρησε στις αρχές του προηγούμενου χρόνου, έτσι οι ιδιαιτερότητές της είναι "γνωστές", ας κάνουμε μια φωτογραφική "περιήγηση", αφιερώνοντας περισσότερη προσοχή στις διαφορές της με την "πρόγονό" της. Η πρώτη εικόνα, διαλεγμένη με σκοπό να σας "φέρει δίπλα" μου, κερδίζει τις εντυπώσεις κι' ας είναι μισοκρυμμένη η ψύκτρα από επιπλέον προστατευτικά! Και για πρώτη φορά σε ελεύθερη θέα! Η μετάθεση προς τα δεξιά των πτερυγίων -βασικό χαρακτηριστικό της NH-D15S που την διαχωρίζει από την NH-D15- είναι εμφανέστατη, αλλά ας την δούμε και από κάποιες άλλες "γωνίες" ! Εδώ μπορούμε να δούμε ότι η μετάθεση των πτερυγίων συνοδεύτηκε και από μια ελαφρά μετατόπιση των heat pipes μέσα στα πτερύγια. Έτσι από την μία πλευρά, το ακραίο heat pipe απέχει 9,7mm από το άκρο των πτερυγίων και από την άλλη πλευρά αντίστοιχα, απέχει 16,9mm. Αυτό βέβαια ήταν υποχρεωτικό καθώς, η Noctua αποφάσισε να μην χρησιμοποιήσει ένα πιο μακρύ heat pipe, αυτός είναι και ο λόγος που αυτό το συγκεκριμένο heat pipe είναι τοποθετημένο πιο κοντά προς το εσωτερικό των πτερυγίων... ...και παρ' όλα αυτά, ίσα που φαίνεται στην κορυφή τους! Πιστεύουμε ότι εδώ θα ήταν καλύτερα να είχε μπει ένα πιο μακρύ heat pipe, που θα επέτρεπε μια -θερμικά- πιο συμμετρική κατασκευή. Το block Το block της NH-D15S -όπως μας συνηθίζει η Noctua- είναι δυο πλάκες επινικελωμένου χαλκού, διαμορφωμένες έτσι ώστε τα heat pipes να έχουν την μέγιστη δυνατή επαφή με αυτές. Το φινίρισμα της επιφάνειας του cold plate δεν είναι mirror like αλλά αυτό που θα λέγαμε "σατινέ". Διακρίνουμε τα "ημικυκλικά" ίχνη της μηχανουργικής κατεργασίας που αφήνει πίσω της μικροσκοπικά λούκια, τα οποία θα "απορροφήσουν" την περίσσεια της θερμοαγώγιμης κρέμας και θα επιτρέψουν την άριστη επαφή με το CPU heat spreader. Το σύστημα στερέωσης SecuFirm 2, μέσω των ελατηρίων του, δίνει συγκεκριμένη και σταθερή δύναμη σύσφιξης, εξασφαλίζει πολύ καλή θερμική σύζευξη και εξαιρετική ευκολία εγκατάστασης της ψύκτρας. Το radiator Radiator, γιατί καλό είναι να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους! Ας ρίξουμε μια πιο πολύπλευρη ματιά στο "σώμα" της ψύκτρας που αναλαμβάνει να ακτινοβολήσει την θερμότητα του επεξεργαστή μας, στο περιβάλλον. Ο ανεμιστήρας έξω λοιπόν και πάμε να δούμε από κοντά... Δυο παρατηρήσεις: 1. Τα πλευρικά στηρίγματα μεταξύ των πτερυγίων, εκτείνονται σε όλο το μήκος (σχεδόν) των μικρών πλευρών των πύργων, και συνδεδεμένα μεταξύ τους με τριπλά "κλειδιά" δημιουργούν ένα ενιαίο διάφραγμα που αφενός, αυξάνει την ακαμψία των πτερυγίων και αφετέρου, δεν επιτρέπει στον αέρα να διαφύγει από τα πλάγια των πύργων. Αυτό είναι απαραίτητο καθώς, θα πρέπει το ρεύμα αέρα του ανεμιστήρα να καθοδηγηθεί έτσι ώστε, κατά το δυνατόν να κινηθεί ανάμεσα στα πτερύγια και όχι έξω από αυτά! 2. Τα πτερύγια σχηματίζουν μια μικρή "τριγωνική" εσοχή, με κορυφή στο κέντρο, όπου είναι και το τυφλό σημείο του κινητήρα του ανεμιστήρα. Αυτό το μικρό κενό βοηθάει στο να δοθεί μια εύκολη διέξοδος στον αέρα προς τα εκεί, έτσι ώστε να αυξηθεί η ροή του αέρα στη περιοχή αυτή, αυξάνοντας την απόδοση της ψύκτρας. Ένα zoom στις προηγούμενες φωτογραφίες αποκαλύπτει ίχνη από το υλικό συγκόλλησης των heat pipes στα πτερύγια. Πριν πάμε όμως στην επόμενη ενότητα, ας καμαρώσουμε λίγο ακόμα το νέο μας απόκτημα ! Όπως βλέπουμε τα δοντάκια στο χείλος των πτερυγίων που χαρακτήριζαν την πρόγονο NH-D14 έχουν περιοριστεί μόνο σε δυο λωρίδες κοντά στο ακραίο τμήμα των πτερυγίων, όπου είναι πιο απαραίτητα. Θα μπορούσαν βέβαια να εκτείνονται μέχρι τα άκρα των πτερυγίων, αλλά τα anti-vibration pads των ανεμιστήρων, είναι ασύμβατα με τις οξείες ακμές τους. Παρά τον προφανή όγκο της -που θα μας χαρίσει χαμηλές θερμοκρασίες- το σύνολο δεν παύει να είναι αισθητικά ικανοποιητικό! Ο ανεμιστήρας Ο ανεμιστήρας που συνοδεύει την ΝH-D15S είναι μια special έκδοση του NF-A15 PWM και δεν διατίθεται ξεχωριστά. Ελέγχεται με διαμόρφωση παλμών (PWM) και έχει εξαιρετικά χαμηλή κατανάλωση. Βασική ιδιομορφία του είναι η "παραλληλόγραμμη" προέκταση του πλαισίου του ανεμιστήρα, καθώς και η -σε μορφή χοάνης- επέκταση της βασικής διαμέτρου των 140mm -όπου αυτό είναι δυνατόν- στα 150mm. Στις γωνίες του παραλληλόγραμμου πλαισίου υπάρχουν ελαστικά παρεμβύσματα από μαλακή σιλικόνη, που απορροφούν τους κραδασμούς που ενδεχομένως παράγει ο ανεμιστήρας και διακόπτουν αποτελεσματικά την μετάδοσή τους στο σώμα της ψύκτρας. Ο ανεμιστήρας ενσωματώνει αρκετές τεχνολογίες που αποσκοπούν στην αύξηση της απόδοσης με παράλληλη μείωση του θορύβου και της κατανάλωσης καθώς βεβαίως και αυτά που θεωρούμε δεδομένα για τα προϊόντα της Noctua, την εξαιρετικά υψηλή ποιότητα κατασκευής και τον πολύ μεγάλο χρόνο ζωής! Αλλά για τις τεχνολογίες αυτές αφιερώσαμε μια ειδική σελίδα ακριβώς μετά την επόμενη στην οποία θα πάμε τώρα για δούμε τις λεπτομέρειες που έχουν σημασία! Θέματα συμβατότητας Αφήσαμε τελευταίο το δυνατό σημείο της NH-D15S, ή για να ακριβολογούμε...το λόγο ύπαρξής της! Ένα από τα βασικά προβλήματα που έχει η NH-D15, είναι ότι σε πολλές μητρικές (>450 μοντέλα) μπλοκάρει την πρώτη PCIe θύρα. Αντίθετα, η μετάθεση των πτερυγίων κατά 12mm, αλλάζει δραματικά την εικόνα της συμβατότητας της NH-D15Sσε όλα τα sockets της INTEL, όπου υπήρχε ιδιαίτερο πρόβλημα. Βέβαια κακό δεν κάνει να συμβουλευτείτε το link που παραθέσαμε πιο πάνω ! Επίσης καλό είναι πριν βάλετε την ψύκτρα, να κουμπώσετε το 8pin βύσμα της μητρικής και -κατά περίπτωση- το βύσμα του CPU-Fan. Προσέξτε ακόμα, την επάνω μεσαία βίδα της μητρικής, εκεί -ανάλογα με το κουτί- ένα μακρύ κατσαβίδι ας είναι διαθέσιμο. Πέρα από αυτά, η απουσία του Push ανεμιστήρα, λύνει ως δια μαγείας οποιοδήποτε σχετικό πρόβλημα συμβατότητας με μνήμες που έχουν υψηλά heat spreaders. Παρατήρηση: Η απόσταση ( 2 ) είναι 32mm αν βάλουμε ανεμιστήρα 140mm και 52mm αν διαλέξουμε 120mm ανεμιστήρα. Αυτό βέβαια, αν δεν αποφασίσουμε να τοποθετήσουμε τον Push ανεμιστήρα ψηλότερα, γιατί τότε -εφόσον το κουτί μας το επιτρέπει- μπορούμε να έχουμε και μεγαλύτερη απόσταση. Σχετικά με αυτά, έχει αναρτηθεί και ένα μικρό video από την κατασκευάστρια, που το παραθέτουμε για ευκολία... Διαστάσεις και συνθέσεις . . . Το θέμα των διαστάσεων όμως, μας απασχόλησε περισσότερο, γιατί η φιλοξενούμενή μας, την προσθήκη δεύτερου ανεμιστήρα, την "έχει στο αίμα της" ! Πρώτη κίνηση, η εγκατάσταση της ψύκτρας στο... γυαλί ! Η πλάκα αυτή έχει πάχος 8mm που ισοδυναμεί με την απόσταση του CPU heat spreader από την επιφάνεια της μητρικής. Μιας και αυτά τα κοντινά προσφέρονται, κάνοντας μεγέθυνση των δυο προηγούμενων φωτογραφιών, μπορούμε να δούμε πώς τα πτερύγια έρχονται σε επαφή με τα heat pipes. Στο θέμα μας όμως, η επιβεβαίωση στα χαμηλά πάει μια χαρά, αλλά τα δικά μας ενδιαφέροντα έχουν πιο υψηλούς στόχους... Με βάση αυτή τη διάσταση της standard σύνθεσης, ας δούμε τι εναλλακτικές έχουμε: 1. Προσθήκη ενός ανεμιστήρα NF-A15 PWM. Εδώ ο ανεμιστήρας έχει τοποθετηθεί με το παραλληλόγραμμο πλαίσιό του στο ύψος του πρώτου πτερυγίου, αλλά μπορεί να κατέβει μέχρι και 1cm πιο κάτω, οπότε το ύψος του θα γίνει 17,4cm. 2. Προσθήκη ενός ανεμιστήρα NF-F12 PWM. Με τον ανεμιστήρα αυτόν αλλά και με κάθε ανεμιστήρα των 120mm έχουμε περισσότερες εναλλακτικές. Αν αποφασίσουμε να μην ξεπεράσουμε το ύψος του stock ανεμιστήρα, το κάτω του μέρος δεν μας δίνει και πολλά περιθώρια για υψηλές μνήμες, αλλά δεν παύει να είναι μια εξαίρετη λύση για να ανεβάσουμε -όπως θα δούμε- την απόδοση της ψύκτρας μας. Αν όμως το κουτί μας είναι μεγάλο, μπορούμε να φτάσουμε στα άκρα! Πράγμα που όπως βλέπετε είναι λίγο υπερβολικό και εκτός από την "επέμβαση" που θα χρειαστεί για να βάλουμε δυο ελαστικά παρεμβύσματα μεταξύ ψύκτρας και ανεμιστήρα, η σύνθεση δεν αποδίδει τόσο καλά όσο η προηγούμενη ! Για τις πιθανές συνθέσεις θα πούμε και άλλα στη σελίδα του εις βάθος, όπου σας ετοιμάσαμε πέρα από τις standard δοκιμές και αρκετές "extra" ! Αλλά για την ώρα, ας αφήσουμε τη σελίδα αυτή, με ένα κοντινό στον εξοπλισμό που χρησιμοποιήσαμε για τις μετρήσεις του ύψους, καθώς μετράει το ύψος του υψηλότερου heat pipe. Οι λεπτομέρειες που κάνουν τη διαφορά Στη σελίδα αυτή συνήθως βρίσκουμε την ευκαιρία να δούμε πως είναι κατασκευασμένη μια ψύκτρα, να αναδείξουμε τις μικρές αλλά σημαντικές λεπτομέρειες και να κρίνουμε την επιτυχία, ή μη, των τεχνικών που χρησιμοποιούνται από τους κατασκευαστές. Σήμερα σας έχουμε μια μικρή έκπληξη...αλλά ας πάμε να δούμε τα "καθιερωμένα" πρώτα! Heat Pipes και Block Το θέμα της συναρμογής των heat pipes στο block είναι εξαιρετικά σημαντικό. Εδώ η Noctua, έχει υιοθετήσει την τεχνική διαμόρφωσης ημικυλινδρικών εσοχών στις δύο χάλκινες πλάκες που συγκρατούν σφιχτά τα heat pipes και πέρα από αυτό χρησιμοποιείται και συγκόλληση μεταξύ τους (Brazing). Οι πλάκες αγκαλιάζουν τα heat pipes και στην επόμενη φωτογραφία μπορούμε να δούμε -αν πατήσουμε πάνω της- τα ίχνη της συγκόλλησης που προβάλουν στον αρμό μεταξύ πλάκας και σωλήνας. Η ίδια τεχνική συγκόλλησης χρησιμοποιείται και μεταξύ heat pipes και πτερυγίων. Η κατεργασία της επιφάνειας του cold plate Το να φανεί η υφή της κάτω επιφάνειας του block, απεδείχθη δύσκολη υπόθεση, τελικά όμως κάτι καταφέραμε! Είναι φανερή η κατεργασία σε εργαλειομηχανή CNC, τα ίχνη που εσκεμμένα άφησε το κοπτικό εργαλείο είναι η απόδειξη! Αυτός είναι ο καταλληλότερος τρόπος για να διαμορφώσεις μια επιφάνεια σε συγκεκριμένο σχήμα και εδώ όπως θα δούμε στη συνέχεια, δεν έχουμε μια επίπεδη επιφάνεια. Πραγματικά αυτή η τελευταία φωτογραφία με "έσκασε" μέχρι να την καταφέρω, αλλά άξιζε το κόπο καθώς, δείχνει την ακρίβεια της κατεργασίας που δημιουργεί τα γνωστά "αυλάκια" που βελτιώνουν την θερμική επαφή μεταξύ ψύκτρας και CPU heat spreader. Η επιπεδότητα του cold plate Η διαδικασία είναι πλέον γνωστή... Η επιφάνεια του cold plate στην κατεύθυνση που είναι παράλληλη με τα heat pipes είναι -από όσο μπορούμε να δούμε- τελείως επίπεδη! Για να δούμε όμως τι συμβαίνει και προς την άλλη κατεύθυνση... Απ' ότι φαίνεται η επιφάνεια στη κατεύθυνση αυτή δεν είναι επίπεδη. Το φίλερ σε δράση και τελικά το σωστό νούμερο είναι το... Η "καμπυλότητα" που παρουσιάζει το cold plate στην κάθετη ως προς τα heat pipes κατεύθυνση είναι περίπου 180μm. Με άλλα λόγια η επιφάνεια του cold plate είναι διαμορφωμένη σε κυλινδρική μορφή. Η επιλογή αυτή δεν είναι καθόλου τυχαία καθώς ο άξονας του κυλινδρικού αυτού τμήματος είναι κάθετος με το διαμήκη άξονα του κενού μεταξύ των δύο πύργων, ο οποίος είναι παράλληλος με τον διαμήκη άξονα του CPU chip. Έτσι, το cold plate πατάει ακριβώς στο κέντρο του chip του επεξεργαστή και σε όλο το μήκος του μικρού άξονά του, και προς τα επάνω και κάτω (φανταστείτε την ψύκτρα τοποθετημένη σε ένα tower case) καμπυλώνει ελαφρά, για να προσαρμοστεί προς την κοίλη διαμόρφωση που έχουν τα heat spreaders των σύγχρονων CPU και να εξασφαλίσει την κατά το δυνατόν καλύτερη θερμική επαφή μεταξύ τους! Η εγκατάσταση της ψύκτρας Λίγο περίεργο το θέμα για την σελίδα αυτή, αλλά όπως θα δείτε, έχω τους λόγους μου. Όπως θα ξέρετε στον εξοπλισμό μας υπάρχει και ένα μικρό αλλά θαυματουργό εργαλείο... ...που μας δείχνει τι ακριβώς συμβαίνει στην θερμοαγώγιμη πάστα κατά την εγκατάσταση μιας ψύκτρας. Ακολουθήστε μας να το δούμε με εικόνες. Στη δοκιμή που θα δείτε χρησιμοποιούμε μια απλή λευκή θερμοαγώγιμη πάστα, βάζοντας ένα μικρό σβόλο στο "καπάκι του επεξεργαστή" μας. Με το πρώτο ελαφρό σφίξιμο, η πάστα ήδη έχει καλύψει ολόκληρη την επίμαχη περιοχή του "επεξεργαστή". Αλλά καθώς το σφίξιμο προχωρά (αριστερή φωτογρ.) και τελικά ολοκληρώνεται (δεξιά φωτογρ.), μας περιμένει μια δυσάρεστη έκπληξη! Ένα μέρος της κρίσιμης κεντρικής περιοχής της συνεπαφής, έχει καλυφθεί από θύλακες αέρα! ! ! Όση ώρα προσπαθούμε να καταλάβουμε τι συνέβη, το κακό γίνεται χειρότερο... Τελικά "παίζοντας" λίγο με τις βίδες στερέωσης της ψύκτρας, καταλαβαίνουμε τι συμβαίνει! (προσέξτε τον κόκκινο κύκλο! ) Η ψύκτρα κάνει ..."τραμπάλα" ! ! ! Οι θύλακες του αέρα..."μετανάστευσαν" από την μία μεριά και πήγαν στην άλλη! Τι συνέβη: Στο σφίξιμο δεν δώσαμε την προσοχή που έπρεπε, με αποτέλεσμα η μια πλευρά της ψύκτρας να κάτσει πρώτη (η βίδα της τερμάτισε αρκετά πριν τερματίσει η άλλη βίδα), γιατί μην ξεχνάτε, το cold plate στον άξονα που περνάει από τις δύο βίδες είναι καμπύλο! Η πάστα αρχικά άπλωσε σωστά, αλλά η ψύκτρα...είναι "μια άλλη ιστορία" ! Καθώς λοιπόν συνεχίστηκε το βίδωμα της δεύτερης βίδας, άρχισε να ανασηκώνεται η πιο χαμηλή πλευρά του block, συμπιέζοντας το ελατήριο της τερματισμένης βίδας, με αποτέλεσμα το καλά "πατημένο" τμήμα του cold plate, να απομακρυνθεί ελαφρά από την πλάκα του γυαλιού και φυσικά, στο κενό αναπτύχθηκαν θύλακες αέρα! Και έτσι τώρα, έχουμε μια κεντρική περιοχή καλυμμένη με θερμοαγώγιμη μεν, αλλά και μια απαράδεκτη διασπορά της πάστας στην υπόλοιπη -επίσης κρίσιμη- περιοχή της επαφής! Φυσικά, το λάθος είναι δικό μας και όχι της ψύκτρας, αλλά ας το δούμε σε μερικές φωτογραφίες ακόμα... Είναι ώρα όμως να βγάλουμε την ψύκτρα από την βάση δοκιμών και με την ευκαιρία να δούμε τι γίνεται την στιγμή που λύνουμε τις βίδες. Στην επόμενη φωτογραφία έχω λύσει σχεδόν τελείως τη μια βίδα , έχοντας απλά χαλαρώσει την άλλη. Και δυο φωτογραφίες που δείχνουν την εικόνα μετά την αποκόλληση της ψύκτρας (αριστερά) από τον "επεξεργαστή" μας (δεξιά). Αυτές οι δύο φωτογραφίες είναι πολύ σημαντικές γιατί αποδεικνύουν ότι: Από την εικόνα μετά την αποκόλληση, μπορούμε να δούμε αν η πάστα εξωθήθηκε σωστά, αλλά δεν μπορούμε να ξέρουμε αν είχε συγκρατήσει θύλακες αέρα ! ! ! Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος, που πολλές φορές, απλά η επανεγκατάσταση μιας ψύκτρας, φέρνει μεγάλη διαφορά στις θερμοκρασίες! "Ωραία -θα μου πείτε-, μια χαρά χάλια τα κάναμε" ! "Τι κάνουμε όμως για να γίνει σωστά και πως θα το ξέρουμε"; Επειδή την ίδιο αναρωτηθήκαμε κι' εμείς.... Η σωστή εγκατάσταση ! Συμμετρία και προοδευτικότητα! Οι λέξεις κλειδιά ! Ψύκτρα δεν βάζουμε κάθε τρις και λίγο, ας το κάνουμε υπομονετικά και με προσοχή ! Το προσεκτικό και συμμετρικό "κάθισμα" της ψύκτρας, το προοδευτικό σφίξιμο των βιδών με μικρές κινήσεις και η συχνή εναλλαγή από τη μια βίδα στην άλλη μας έφεραν εδώ! και με λίγη επεξεργασία για να φανεί καλύτερα... H NH-D15S, απλά...πατάει τέλεια!!! Μπορούμε να διακρίνουμε σε ολόκληρη σχεδόν τη κεντρική περιοχή ότι, οι κορυφές των αυλακώσεων του cold plate έχουν εξωθήσει ουσιαστικά όλη την πάστα και έχουν έρθει σε επαφή με το "καπάκι του επεξεργαστή" μας κι' ας είναι τελείως επίπεδο αυτό! Η απεγκατάσταση της ψύκτρας δεν έγινε με την ίδια προσοχή, αλλά παρόλα αυτά έδωσε χρήσιμες εικόνες. Η ψύκτρα σηκώνεται κάπως μονόπλευρα και στο κέντρο, μη έχοντας σχεδόν καθόλου πάστα, αποκαλύπτεται το μέταλλο του cold plate! Πέρα από αυτό, εμφανίζονται κάποιες ενδείξεις ότι και προς την άλλη κατεύθυνση, υπάρχει μια οριακή απόκλιση από το τελείως επίπεδο, αλλά αυτό θα το δούμε καλύτερα στη συνέχεια. Οι τελικές εικόνες δείχνουν τη σημασία αυτού που είπαμε πριν (αλλά και σε άλλες ευκαιρίες): Μπορείς να βγάλεις συμπέρασμα αλλά "πρέπει και να προσέχεις για να έχεις"...καλή επαφή ! Ελπίζω πλέον να συμφωνείτε κι' εσείς, ότι αυτό το φωτογραφικό ταξιδάκι βρήκε την καταλληλότερη θέση στις "Λεπτομέρειες" ! Η διασπορά της θερμοαγώγιμης πάστας Οι φωτογραφίες αυτές τραβήχτηκαν, αμέσως μετά την λήξη των δοκιμών. Το cold plate πατάει στην κεντρική περιοχή της επαφής τέλεια, και προοδευτικά (λόγω της επίπεδης επιφάνεια του Loader), η επαφή γίνεται λιγότερο καλή. Επίσης επιβεβαιώνεται αυτό που φάνηκε αμυδρά πριν: Το "ελλειψοειδές" σχήμα της περιοχής με την πολύ καλή επαφή, δείχνει ότι υπάρχει και μια ανεπαίσθητη κυρτότητα και προς την άλλη κατεύθυνση. Αντίστοιχη εικόνα έχουμε και από την πλάκα του Loader. Συνεπώς, το cold plate έχει "βαρελοειδή" διαμόρφωση και σε επαφή με το κοίλο heat spreader μιας σύγχρονης CPU, θα έχει ακόμα καλύτερη επαφή και πιο χαμηλές θερμοκρασίες. Οι ανεμιστήρες Το αναφέραμε ήδη ότι, η διαφορά του stock ανεμιστήρα από τον retail ΝF-A15 PWM, είναι μόνο οι περισσότερες στροφές του πρώτου, πράγμα που βεβαίως σημαίνει αυξημένο air flow και ανάλογα υψηλότερη στατική πίεση. Ο σχεδιασμός του συνδυάζει στις σωστές αναλογίες και τις δύο αυτές παραμέτρους, με γενικό κριτήριο τι άλλο, παρά τον χαμηλότερο θόρυβο! Ελλείψει λοιπόν συσκευασίας του stock ανεμιστήρα, καθώς αυτός έρχεται ήδη τοποθετημένος στην ψύκτρα, ας δούμε από λίγο πιο κοντά την συσκευασία του retail. Ακόμα και ο πιο απαιτητικός χρήστης, δε μπορεί παρά να μείνει πλήρως ικανοποιημένος από την εξαίρετη συσκευασία του ανεμιστήρα, που βρίθει από ουσιαστικές πληροφορίες για την τεχνολογία κατασκευής του. Πρακτικά στην επόμενη εικόνα μόνο εγώ μπορώ να σας πως ποιος είναι ποιος! (O δεξιός με τα συρμάτινα bracket...βαρέθηκα να τα βγάλω ! ) Ανεμιστήρα με ανάλογη τεχνολογία είχαμε δει και σε προηγούμενη παρουσίαση ψύκτρας από τη Noctua. Από το review αυτό, δανειζόμαστε αρκετά από τα σχόλια που ακολουθούν. Να ξεκαθαρίσουμε βέβαια εξ αρχής ότι, για πολλά από αυτά που θα πούμε στην συνέχεια, το TheLab.gr, δυστυχώς δεν έχει τα μέσα -τουλάχιστον, όχι ακόμα - να τα ελέγξει, ούτε ανηχωικούς θαλάμους διαθέτει, ούτε πανάκριβο εξοπλισμό μέτρησης ήχου έχει. Απλά έχοντας έναν αρκετά ήσυχο χώρο μετρήσεων, εξοπλισμό σχετικά αξιοπρεπούς επίπεδου, και μπόλικη όρεξη, προσπαθεί να αναλύσει το πως και το γιατί του κάθε δείγματος και της τεχνολογίας που αυτό ενσωματώνει. Έτσι λοιπόν από τα ενημερωτικά δελτία της Noctua, αντλούμε και προσπαθούμε να αναλύσουμε κατά το δυνατόν, την υπάρχουσα πληροφορία, οπότε ακολουθήστε μας να δούμε παρέα τι βρήκαμε. Σαν "οπτική" αναφορά θα χρησιμοποιήσουμε την επόμενη φωτογραφία, στην οποία φαίνονται αρκετές από αυτές τις τεχνικές λύσεις. 1. Η βαθμιδωτή κατασκευή του πλαισίου στην πλευρά της εισόδου του αέρα. (Stepped Inlet Design) Η βαθμιδωτή αυτή κατασκευή λειτουργώντας με ένα τρόπο ανάλογο με τις λακουβίτσες που έχουν τα μπαλάκια του γκολφ, δημιουργεί στην είσοδο του ανεμιστήρα μια ελαφρά τυρβώδη ροή η οποία "προσφυόμενη" σε αυτά τα σκαλοπάτια, λειτουργεί σαν ένα μαλακό μαξιλάρι που "απορροφά" και εξομαλύνει τους στροβίλους που τείνουν να αναπτυχθούν στα ανώτερα στρώματα του αέρα που ρέει προς την είσοδο του ανεμιστήρα και τελικά οδηγεί σε μια ομαλότερη και πιο αυξημένη ροή αέρα προς τον ανεμιστήρα. Αυτό όμως το "μαξιλαράκι" της τυρβώδους ροής, προκαλεί και μια ομαλότερη μετάβαση, μεταξύ της περιοχής εισόδου του αέρα που επικρατεί στρωτή ροή και της περιοχής που σαρώνεται από τα κινούμενα άκρα των πτερυγίων. Έτσι η κίνηση των ακροπτερυγίων παράγει ένα ευρύτερου φάσματος συχνοτήτων θόρυβο, χωρίς "συγκεντρώσεις" σε συγκεκριμένες συχνότητες, ο οποίος συγχέεται πιο εύκολα με το υπόβαθρο θορύβου που υπάρχει στο περιβάλλον και πρακτικά σαν αποτέλεσμα έχουμε έναν θόρυβο του οποίου η χροιά είναι πολύ καλύτερα αποδεκτή από το ανθρώπινο αυτί ! 2. Οι μικροδιαμορφώσεις της εσωτερικής επιφάνειας του πλαισίου. (Inner Surface Microstructures) Είναι γνωστό ότι στο άκρο ενός ταχέως κινούμενου πτερυγίου, παρατηρείται αποκόλληση της στρωτής ροής του αέρα που κινείται στην άνω επιφάνειά του (suction side), πράγμα που οδηγεί σε δημιουργία στροβίλων, μειωμένη απόδοση του πτερυγίου και αποτελεί μια από τις βασικές πηγές του θορύβου που παράγει αυτό! Έχουμε ξαναπεί εδώ ότι μια από τις λύσεις αντιμετώπισης είναι τα winglets,, αλλά εδώ η Noctua ανέπτυξε μια άλλη λύση. Στο εσωτερικό της επιφάνειας του πλαισίου υπάρχουν μικροσκοπικές εσοχές (mini-dends), οι οποίες υπό την επίδραση του κινούμενου άκρου του πτερυγίου που περνά πολύ κοντά τους, συμβάλουν στην ανάπτυξη μιας μικρής περιοχής όπου επικρατεί τυρβώδης ροή, η οποία φυσικά "ακολουθεί" το άκρο του πτερυγίου που την προκαλεί! Το ακροπτερύγιο (wing tip) έτσι, κινείται "βυθισμένο" συνεχώς μέσα σε ένα μαξιλαράκι τυρβώδους ροής που "καλύπτει" την πλευρά υποπίεσης (suction side) του πτερυγίου, το οποίο λειτουργεί πολυσύνθετα: Ι. Παρεμποδίζει την αποκόλληση της στρωτής ροής από την πλευρά υποπίεσης του πτερυγίου, και έτσι ελαχιστοποιεί τους στροβίλους που μειώνουν την ικανότητα του ανεμιστήρα να απορροφήσει αέρα καθώς, παρεμποδίζουν την ομαλή ροή που τροφοδοτεί το επόμενο πτερύγιο που ακολουθεί. ΙΙ. Εξασφαλίζοντας την ομαλή ροή του αέρα γύρω από την φτερωτή του ανεμιστήρα δεν συμβάλουν μόνο στην αύξηση της παροχής του, αλλά και στην αύξηση της δυναμικής πίεσης που μπορεί αυτός να αναπτύξει! ΙΙΙ. Αυτή η μείωση των ανεπιθύμητων στροβιλισμών, έχει άμεση επίδραση και στον θόρυβο που παράγει ο ανεμιστήρας, ο οποίος και μικρότερος γίνεται και πιο ανεκτή -από το ανθρώπινο αυτί - χροιά έχει. 3. Τα κανάλια επιτάχυνσης της ροής στην πλευρά υποπίεσης του πτερυγίου. (Suction side Flow Acceleration Channels) Τόση ώρα καλά τα λέμε και ασχολούμαστε με το άκρο του πτερυγίου που κινείται γρήγορα και προκαλεί προβλήματα, όμως προβλήματα με την αποκόλληση της στρωτής ροής του αέρα υπάρχουν όχι μόνο στο άκρο, αλλά και στην περιοχή του πτερυγίου που είναι κοντά σε αυτό. Εδώ όμως η φύση τους είναι λίγο διαφορετική. Η μείωση της ταχύτητας του αέρα στην πίσω πλευρά του πτερυγίου (suction side) , οδηγεί σε διαχωρισμό της ομαλής ροής του αέρα σε στροβίλους, οι οποίοι παράγουν θόρυβο και μειώνουν την αποδοτικότητα του ανεμιστήρα. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα όταν η ταχύτητα της ροής του αέρα είναι χαμηλότερη από την ταχύτητα του πτερυγίου, πράγμα που σημαίνει ότι στην εξωτερική περιοχή του πτερυγίου όπου αυτό έχει υψηλότερη γραμμική ταχύτητα, το φαινόμενο είναι πιο έντονο. Εδώ λοιπόν έρχεται η ιδέα των καναλιών επιτάχυνσης της ροής του αέρα, με την μορφή των σφηνοειδών εξογκωμάτων. Αυτά περιορίζουν τον διαθέσιμο χώρο που έχει ο αέρας που βρίσκεται κοντά στο πτερύγιο να κινηθεί, με αποτέλεσμα η ροή να γίνεται δια μέσου των προοδευτικά στενότερων καναλιών που δημιουργούν αυτά τα εξογκώματα, με άμεσο αποτέλεσμα η ταχύτητα του αέρα μέσα σε αυτά να αυξάνει και να μειώνει την διαφορά της ταχύτητας του αέρα σε σχέση με το πτερύγιο. Άμεσο αποτέλεσμα αυτού είναι η μείωση της τάσης του αποχωρισμού της ροής του αέρα από το πτερύγιο και η μείωση των στροβιλισμών που ελαττώνουν την απόδοσή του! Τελικό αποτέλεσμα είναι η μείωση του θορύβου, η αύξηση της ροής που προκαλεί ο ανεμιστήρας και -αν δούμε την γωνία που έχουν αυτά τα κανάλια επιτάχυνσης της ροής- η αντιστάθμιση της τάσης του αέρα να κινηθεί προς το άκρο του πτερυγίου, πράγμα που ευνοεί την συγκέντρωση του αέρα εξόδου από τον ανεμιστήρα σε ένα στενότερο κώνο που ψύχει πιο αποτελεσματικά την ψύκτρα! 4. Το στρογγυλεμένο εμπρός άκρο του ακροπτερύγιου. Αν παρατηρήσουμε στην δεξιά πλευρά της φωτογραφίας του ανεμιστήρα που παρέθεσα πιο πριν θα δούμε ότι η εμπρός άκρη του πτερυγίου είναι στρογγυλεμένη και όχι μυτερή. Αυτό γίνεται για να υπάρχει βαθμιαία είσοδος του ακροπτερύγιου -που είναι το ταχύτερα κινούμενο τμήμα του πτερυγίου- στο ρεύμα αέρα που εισρέει προς την περίμετρο του πλαισίου του ανεμιστήρα. Έτσι η μεταβολή της ροής από στρωτή σε τυρβώδη γίνεται βαθμιαία και παράγει λιγότερο θόρυβο καθώς αυτός δεν παρουσιάζει έντονες εξάρσεις σε συγκεκριμένες συχνότητες. 5. Περιορισμός της μετάδοσης των κραδασμών του ανεμιστήρα. Φυσικά ο λόγος για τα ελαστικά παρεμβύσματα που υπάρχουν στις γωνίες του πλαισίου του ανεμιστήρα, που αποτελούν ένα καλό μέσο διακοπής της μετάδοσης των κραδασμών που ενδεχομένως παράγει ο ανεμιστήρας, προς την ψύκτρα, πράγμα που κάνει την ηχητική υπογραφή του ανεμιστήρα ακόμα πιο "διακριτική " ! 6. Προοδευτική μεταγωγή στην κατάσταση ΟΝ των τρανζίστορ ισχύος του ανεμιστήρα. (Smooth Commutation Drive (SCD) technology) Όπως είπαμε και πριν ο ανεμιστήρας Noctua NF-A9x14, ελέγχεται με παλμούς διαμορφωμένους κατά το πλάτος τους (PWM). Αυτό σημαίνει ότι ο ανεμιστήρας δέχεται από τον controller της μητρικής τετραγωνικούς παλμούς συγκεκριμένης συχνότητας αλλά μεταβαλλόμενου πλάτους και ανάλογα με το λόγο που έχει ο χρόνος που οι παλμοί αυτοί είναι σε υψηλό δυναμικό (ΟΝ) , ως προς τον χρόνο της περιόδου των παλμών αυτών (Duty Cycle), ρυθμίζεται και η ταχύτητα περιστροφής του ανεμιστήρα. Αυτό όμως που μας ενδιαφέρει εδώ , είναι ότι την στιγμή που τα τρανζίστορ ισχύος του ανεμιστήρα λαμβάνουν την εντολή να μεταβούν στην κατάσταση ΟΝ, αυτά, αλλάζουν "ακαριαία" κατάσταση, με αποτέλεσμα τα πηνία του κινητήρα να δέχονται έναν απότομο παλμό ρεύματος, πράγμα που μεταφράζεται σε ένα παλμό ροπής προς τα πτερύγια του ανεμιστήρα, ο οποίος με την σειρά του σημαίνει μια αντίστοιχη ταλάντωση των πτερυγίων. Αυτά συμβαίνουν σε όλους τους ανεμιστήρες και σημαίνουν ακόμα μία πηγή θορύβου! Στην περίπτωση μας, η Noctua εφαρμόζει μια τεχνική που γενικά ονομάζεται soft commutation κατά την οποία η μεταγωγή των τρανζίστορ ισχύος, από την κατάσταση ΟFF στην κατάσταση ΟΝ δεν γίνεται απότομα, αλλά με έναν ελεγχόμενα πιο αργό ρυθμό. Αποτέλεσμα αυτού είναι οι παλμοί ρεύματος προς τα πηνία του κινητήρα και αντιστοίχως η ροπή που αναπτύσσεται να είναι αναλόγως πιο προοδευτική και να αποφεύγεται ο θόρυβος που προαναφέραμε, τον οποίο μπορούμε να τον παρατηρήσουμε σε πολλούς ανεμιστήρες, αν βάλουμε το αυτί μας κοντά τους όταν στρέφονται αργά. 7. Αυτοσταθεροποιούμενο υδροδυναμικό έδρανο ελαίου. (Self-stabilising oil-pressure bearing (SSO-Bearing) system) Έχουμε την κλασική λύση του υδροδυναμικού εδράνου, όπου η ίδια η περιστροφή του άξονα του ανεμιστήρα προκαλεί την κυκλοφορία του λιπαντικού που εξασφαλίζει την άνευ τριβών κίνησή του, καθώς ο άξονας κινείται πάνω σε ένα συνεχώς ανανεούμενο φιλμ λιπαντικού και δεν έρχεται σε επαφή με τα τοιχώματα του εδράνου. Πολύ καλή λύση, αλλά έχει μια αδυναμία που μπορεί να αποδειχθεί κρίσιμη στην μακροημέρευση του ανεμιστήρα. Συγκεκριμένα, η τροφοδοσία του λιπαντικού κατά την εκκίνηση του ανεμιστήρα δεν είναι πλήρης και έτσι η τάση του ανεμιστήρα να ταλαντεύεται ελαφρά (λόγω γυροσκοπικού φαινομένου) μέχρι να αναπτύξει ταχύτητα, μοιραία φέρνει τον άξονά του σε επαφή με τα τοιχώματα του εδράνου και αυτή σημαίνει φθορά. Η βελτίωση που έκανε η Noctua έγκειται στην προσθήκη ενός μαγνήτη που εξασφαλίζει μεγαλύτερη σταθερότητα του άξονα (SSO-V1), ταχύτερη επίτευξη της ιδανικής θέσης περιστροφής και ακριβέστερο κεντράρισμα του άξονα, αυτό μειώνει τόσο τις τριβές εκκίνησης , όσο και της λειτουργίας και μάλιστα σε σημείο που η Noctua αισθάνεται άνετα να δίνει εξαετή εγγύηση στα προϊόντα της ! Στον NF-A15 PWM υπάρχει η εξέλιξη του εδράνου αυτού (SSO-V2), με νέες τεχνικές που επιτρέπουν την χρήση μεταλλικού περιβλήματος στο έδρανο και την ενσωμάτωση του μαγνήτη πλησιέστερα στον άξονα. Αυτό σημαίνει ισχυρότερο μαγνητικό πεδίο, μεγαλύτερη ακρίβεια κίνησης και σαφώς μεγαλύτερη αντοχή, πράγμα που για εμάς μεταφράζεται σε μεγάλη διάρκεια ζωής και μάλιστα εγγυημένης! Και φυσικά το θέμα του θορύβου, δεν έμεινε ανεπηρέαστο: Ο θόρυβος που παράγεται από το έδρανο του ανεμιστήρα, είναι και παραμένει σε όλη την διάρκεια της μακράς ζωής του, χαμηλότερος από τον θόρυβο των εδράνων άλλου τύπου. 8. Μεταλλικό κέλυφος εδράνου. (Metall Bearing Shell) Με στόχο την μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια κατασκευής, την ελάχιστη ανοχή και την εξαιρετική σταθερότητα στο χρόνο, η Noctua εξόπλισε τα έδρανά των νέων ανεμιστήρων των 120mm και 140mm, με ένα μεταλλικό κέλυφος κατασκευασμένο εξ' ολοκλήρου από μηχανουργικά (CNC) κατεργασμένο μπρούτζο. Έτσι οι ήδη γνωστής αξιοπιστίας ανεμιστήρες της, γίνονται ακόμα καλύτεροι ! 9. Αεροδυναμικά στελέχη στήριξης κινητήρα Η υπό γωνία θέση και το καμπυλωτό σχήμα των μπράτσων στήριξης του κινητήρα του ανεμιστήρα, συμβάλουν στον περιορισμό του θορύβου καθώς, το χείλος εκβολής (η πίσω ακμή) των πτερυγίων, περνά υπό αρκετά μεγάλη γωνία από πάνω τους. Αυτό περιορίζει δραστικά το θόρυβο που οφείλεται στο φαινόμενο της "σειρήνας", γιατί το ρεύμα αέρα που προωθεί το πτερύγιο προς τα πίσω, διασπάται προοδευτικά από το μπράτσο στήριξης. 10. Στρογγυλεμένη ακμή του Fan Hub Τελευταίο αλλά όχι ασήμαντο είναι ότι η "πομπέ" διαμόρφωση του καλύμματος του κινητήρα (και βάσης των πτερυγίων), βοηθά στην κατά το δυνατόν αδιατάρακτη ροή του αέρα εισόδου στο κέντρο του ανεμιστήρα και αυτό σημαίνει χαμηλότερο θόρυβο και λίγο καλύτερη απόδοση! 11. Χοάνη εισόδου και εξόδου του αέρα Το πλαίσιο του ανεμιστήρα -τόσο στην πλευρά της εισόδου του αέρα, όσο και στην εξόδου- εκμεταλλευόμενο την αυξημένη διάμετρό του, σε όσα τμήματα της περιμέτρου του είναι δυνατόν, σχηματίζει ένας είδος χοάνης που καθοδηγεί το ρεύμα αέρα αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα τόσο του ρεύματος εισόδου όσο και ιδιαιτέρως του ρεύματος εξόδου που το κατανέμει σε μεγαλύτερη έκταση των πτερυγίων. 12. Παράμετροι λειτουργίας Οι μετρήσεις που ακολουθούν έγιναν με τον ανεμιστήρα τοποθετημένο απάνω στην ψύκτρα. Η ποιότητα των ηλεκτρονικών κυκλωμάτων οδήγησης του ανεμιστήρα, είναι παράδειγμα προς μίμηση! Η σχεδόν γραμμική μεταβολή του duty cycle, δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα, και έχουμε πλήρεις στροφές με μόλις 1,23 Watt! Για τον θόρυβο...τα έχουμε πει ήδη! Η Noctua με τη συγκεκριμένη σειρά ανεμιστήρων, πραγματικά έθεσε πολύ ψηλά τον πήχη! 13. Ποιότητα κατασκευής Χωρίς να μπορεί να περιοριστεί σε ένα μόνο τεχνικό ζήτημα, η ποιότητα των προϊόντων της Noctua, είναι το "πιο δυνατό τους χαρτί"! Όταν σε μια ψύκτρα δουλεύουν -στο μέγιστο των στροφών τους- τρεις ανεμιστήρες, παράγοντας ένα απαλό "φύσημα", και απολύτως κανέναν κραδασμό, τότε μόνο μια λέξη μπορεί να χαρακτηρίσει την ποιότητα κατασκευής...: "Απαράμιλλη" ! Παρατήρηση. Οι προσεκτικοί και φιλοπερίεργοι φίλοι θα πρόσεξαν ενδεχομένως ότι, τα χαρακτηριστικά που αναφέρονται στον ανεμιστήρα που συνοδεύει την ψύκτρα, δεν συμφωνούν με αυτά του διαθέσιμου στο εμπόριο Noctua NF-Α15 PWM. Σε επικοινωνία μας με την εταιρία, μας πληροφόρησαν ότι ο ανεμιστήρας που μπαίνει στην ψύκτρα μπορεί να έχει τον ίδιο κωδικό, αλλά έχει βελτιωμένα χαρακτηριστικά σε σχέση με αυτόν που διατίθεται στην αγορά και ο λόγος που δεν του έχουν δώσει ξέχωρο κωδικό είναι ότι δεν διατίθεται ανεξάρτητα στο εμπόριο. Στους πίνακες των χαρακτηριστικών μπορείτε να διαπιστώσετε τις ονομαστικές διαφορές σε σχέση με τον retail NF-A15 PWM, αλλά και να δείτε τι μετρήθηκε στον πάγκο του TheLab.gr. Μετρήσεις Μετά από μια καλή -ελπίζω- επαφή με την ψύκτρα και τα χαρακτηριστικά της, ήρθε η ώρα να μιλήσουν οι αριθμοί ! Ας δούμε συγκεντρωτικά τα αποτελέσματα όλων των δοκιμών που κάναμε στην Noctua NH-D15S. Να διευκρινίσω ότι: 1. Με πορτοκαλί περιθώριο έχει σημαδευτεί η περιοχή με το τυπικό TDP της ψύκτρας. 2. Όλες οι μετρήσεις έγιναν με την θερμοαγώγιμη πάστα αναφοράς (Arctic MX-4). 3. Σε όλες τις μετρήσεις -πλην μιας- κεντρικός ανεμιστήρας είναι ο stock (NF-A15 (se1500rpm)), εξαίρεση αποτελεί η μέτρηση με τους ανεμιστήρες της Corsair (SP140L), όπου στη θέση του stock, μπήκε ένας SP140L. Τα αποτελέσματα των μετρήσεων δείχνουν ότι ακόμα και σε θερμική υπερφόρτιση της τάξης -ανάλογα με το socket- του 65% έως 165%, η θερμοκρασία της "CPU" μένει σε ασφαλέστατες θερμοκρασίες! Και το πράγμα γίνεται ακόμα εντυπωσιακότερο, αν συνυπολογίσουμε ότι η επιφάνεια του Loader είναι τελείως επίπεδη, ενώ αυτή του cold plate -στοχεύοντας στους νέους επεξεργαστές- είναι κυρτή και μάλιστα, η κυρτότητα της είναι παράλληλη με τα heat pipes ! ! ! Αυτό το τελευταίο και μόνο, αρκεί σαν απόδειξη του πόσο καλή θερμική αγωγιμότητα και σύζευξη με τα heat pipes, έχει η βάση της ψύκτρας, καθώς αυτή κυρίως, μεταφέρει -οριζοντίως- την θερμότητα προς τα ακραία heat pipes. Όσον αφορά στο θόρυβο και για το υψηλό air flow (1500rpm), χωρίς να είναι η πιο αθόρυβη ψύκτρα που έχουμε δει, οι τεχνολογίες που είδαμε την κάνουν πολύ ήσυχη, αν δε, χαμηλώσουμε τις στροφές του ανεμιστήρα (1140rpm), τότε απλά δεν έχει αντίπαλο! Χαμηλώνοντας και άλλο το air flow (900rpm), γίνεται αδύνατο να την ακούσεις, αλλά παρ' όλα αυτά η NH-D15S, όχι μόνο μπορεί να κρατήσει ένα υπερχρονισμένο σύστημα κάτω από τους 65 οC (επιφόρτιση 240 Watt), αλλά ακόμα και αν το παρακάνουμε (επιφόρτιση ~360 Watt!), οι θερμοκρασίες θα μείνουν κάτω από τους 80 οC! Αν αποφασίσουμε να προσθέσουμε ένα ακόμα ανεμιστήρα εμπρός (Push), τότε οι επιδόσεις βελτιώνονται από αισθητά έως σημαντικά (στα χαμηλότερα air flow), με κάποιους συνδυασμούς να δίνουν εξαιρετικά αποτελέσματα! Στο διάγραμμα που ακολουθεί θα βρείτε όλες τις μετρήσεις διαταγμένες κατά σειρά επίδοσης, όπου θα δείτε με λεπτομέρειες τα αποτελέσματα σε όλα τα air flow, θερμικές καταπονήσεις, προσανατολισμούς και setup. Φυσικά οι μετρήσεις που έγιναν σε πλάγια τοποθέτηση είναι -για ευνόητους λόγους- περισσότερες. Τώρα είναι πιο ευδιάκριτα τα αποτελέσματα και πέρα από αυτά που ειπώθηκαν πριν, το σημαντικό είναι ότι, με την προσθήκη ενός ανεμιστήρα ακόμα, διευρύνονται πολύ τα περιθώρια για χαμηλότερες θερμοκρασίες, χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα, αισθητή επιβάρυνση στον θόρυβο. Στην επόμενη σελίδα θα δούμε πιο λεπτομερειακά το τι και το πως, των μετρήσεων που βρίσκονται εδώ συγκεντρωμένες και όχι μόνον (!)...οι περίεργοι φίλοι ας ακολουθήσουν ! Μετρήσεις εις βάθος και γραφήματα Από όσα είδαμε μέχρι τώρα, η NH-D15S μπορεί να αντικαταστήσει πλήρως την NH-D15 που δεν μετράει παρά ένα χρόνο στην αγορά! Αυτό φυσικά βάζει ένα πρόβλημα στην Noctua, η οποία δίνει μια εμπορικά θεμιτή και από την άποψη των καταναλωτών, αποδεκτή λύση! Η NH-D15S... έρχεται με ένα ανεμιστήρα, αλλά το έχει στο σχεδιασμό της, να πάρει τουλάχιστον ένα ακόμα και να γίνει ισάξια σε απόδοση με την πρόγονό της. Η Noctua φρόντισε -και έχει τις θερμές ευχαριστίες μας γι' αυτό- να μας στείλει όχι έναν, αλλά δύο επιπλέον ανεμιστήρες! Είναι δύο NF-A15 PWM, σε retail edition βέβαια, (έχουν 300rpm λιγότερες από τις 1500rpm του ανεμιστήρα της ψύκτρας), αλλά δεν υπάρχει τίποτε καταλληλότερο, για να βοηθήσει τα ανήσυχα πνεύματα...! Εμείς βέβαια αξιοποιήσαμε το ένα επιπλέον ζευγάρι συρμάτινων bracket που υπάρχει στα παρελκόμενα και κάναμε δοκιμές και με ανεμιστήρες 120mm, με καταλληλότερη επιλογή τον NF-F12 PWM της κατασκευάστριας. Βασικός στόχος...η απάντηση στην ερώτηση που περνάει από το μυαλό όλων των υποψήφιων αγοραστών!...: "Πόσο καλύτερη μπορεί να γίνει η απόδοση της NH-D15S, με έναν επιπλέον ανεμιστήρα;" Πρώτη κίνηση λοιπόν είναι να δούμε πως συμπεριφέρεται η ψύκτρα μας στην standard σύνθεση. Η βασική συμπεριφορά της ψύκτρας Ουσιαστικά αυτό το θέμα, είναι ο "κορμός" ενός review και πολλοί αρκούνται σε αυτόν, εμάς όμως μας αρέσουν και τα..."παρακλάδια" ! Πριν όμως πάμε παρακάτω. . . 1. Πιστεύω να έχετε πλέον εξοικειωθεί με τις αναγκαστικές συντομογραφίες που χρησιμοποιώ , αλλά καλού κακού να αναφέρω ένα δυο παραδείγματα, για τους νεότερους της παρέας. HoPusPulLo = Ho Pus-Pul Lo = Horizontal / Push-Pull / Low (Προσανατολισμός radiator / Διάταξη ανεμιστήρων / Air Flow ) 2. Επίσης, μιας και είναι ολοένα και συχνότερο το φαινόμενο να μας έρχονται ψύκτρες με προεγκαταστημένη την θερμοαγώγιμη πάστα, προσθέσαμε και ένα επιπλέον διακριτικό στις δοκιμές που μας δίνει τις συνθήκες δοκιμής τόσο για την πάστα , όσο και για τους χρησιμοποιούμενους ανεμιστήρες: STSF = Stock TIM - Stock Fan RTSF = Reference TIM - Stock Fan RTRF= Reference TIM - Reference Fan Με βάση αυτά, μια συντομογραφία σαν αυτή : Ex-3_LaPusPulAll_RTRF_HUCD σημαίνει ότι έχουμε να κάνουμε με το: Extra test No3_Lateral_Push-Pull_All air flows_Reference TIM_ Reference Fan_ Rad Hot Inlet=Up_Rad Cold Outlet=Down [iA. Ποιος προσανατολισμός είναι καλύτερος;[/i]][/i]] Μιλάμε για τους τρεις διαφορετικούς προσανατολισμούς, τον οριζόντιο (κουτιά με τη μητρική παράλληλη με το πάτωμα), τον πλάγιο (κλασικοί "πύργοι") και τον κατακόρυφο ( κουτιά όπου τα IO της μητρικής "κοιτάνε" το "ταβάνι" !) Α.1. Οριζόντια τοποθέτηση (Πίνακας "οριζόντιων"μετρήσεων) Α.2. Πλάγια τοποθέτηση (Πίνακας "πλάγιων"μετρήσεων) Πρώτη και καλή εντύπωση! Δεν παρατηρείται κάποια αξιοσημείωτη διαφορά ανάμεσα στην οριζόντια και την πλάγια τοποθέτηση, με την δεύτερη -που είναι και η πιο συχνή- να προηγείται ελαφρά και αυτό δεν είναι η συνηθισμένη εικόνα, όπου οι καλύτερες επιδόσεις έρχονται στην οριζόντια θέση. Η γραμμικότητα της συμπεριφοράς της ψύκτρας είναι "υποδειγματική". Α.3. Κατακόρυφη τοποθέτηση (Πίνακας "κατακόρυφων" μετρήσεων) Η εικόνα για την κατακόρυφη τοποθέτηση, βελτιώνεται και ο "υπεύθυνος" είναι είναι το φυσικό ανοδικό ρεύμα του θερμού αέρα, που "συνεργάζεται" με τους ανεμιστήρες και αυξάνει το air flow και τις επιδόσεις της ψύκτρας (μείωση Δθ κατά 1,2 οC)! Τυχεροί λοιπόν οι απανταχού κάτοχοι Raven-like κουτιών! [bΒ. Πόσο αυξάνουν οι επιδόσεις της ψύκτρας, με ένα επιπλέον ανεμιστήρα ; [/b]][/b]] Το ερώτημα καίριο, ιδιαίτερα για την σημερινή φιλοξενούμενη, μιας και ένας επιπλέον ανεμιστήρας την χωρίζει, από το να στερήσει στην πρόγονό της, τους λόγους ύπαρξης ! Β.1. Προσθήκη σε θέση Push ενός ανεμιστήρα NF-A15 PWM (1200rpm), με την ψύκτρα σε οριζόντια θέση. (Πίνακας μετρήσεων με τον NF-A15 PWM_Horizontal) Στις δοκιμές αυτές, στο μέσο και χαμηλό air flow στην τροφοδοσία του stock ανεμιστήρα χρησιμοποιήθηκε το Low Noise Adapter που συνοδεύει τον ανεμιστήρα. Με το τρόπο αυτό οι στροφές του stock και του πρόσθετου ανεμιστήρα ήρθαν σε πολύ καλύτερη αναλογία με αρκετό κέρδος στις επιδόσεις, αλλά για το θέμα αυτό θα επανέλθουμε. Β.2. Προσθήκη σε θέση Push ενός ανεμιστήρα NF-A15 PWM (1200rpm), με την ψύκτρα σε πλάγια θέση. (Πίνακας μετρήσεων με τον NF-A15 PWM_Lateral) Στις δοκιμές αυτές, στο μέσο και χαμηλό air flow στην τροφοδοσία του stock ανεμιστήρα χρησιμοποιήθηκε το Low Noise Adapter που συνοδεύει τον ανεμιστήρα. Με την προσθήκη του ανεμιστήρα εμπρός, το πλεονέκτημα της πλάγιας τοποθέτησης φαίνεται να γίνεται πιο αισθητό, αλλά το σημαντικό είναι ότι σε σχέση με την σύνθεση του ενός ανεμιστήρα, γενικά υπάρχει βελτίωση από 3 οC στο υψηλό airflow, μέχρι 6 οC στο χαμηλό καθώς, ο πρώτος πύργος έχει πλέον τις "δικές του ανάσες"! Β.3. Προσθήκη σε θέση Push ενός ανεμιστήρα NF-F12 PWM (1500rpm), με την ψύκτρα σε πλάγια θέση. (Πίνακας μετρήσεων με τον NF-F12 PWM_Lateral) Πρώτη επιλογή σε διάσταση 120mm φυσικά είναι ο "ομόσταυλος" NF-F12 PWM, (με Focused Flow™ frame κατασκευή, που στοχεύει στην υψηλή στατική πίεση), ο οποίος, ενώ στις υψηλές στροφές παρουσιάζει την ίδια απόδοση, αρχίζει -καθώς οι στροφές χαμηλώνουν- να χάνει έδαφος απέναντι στον NF-A15, που έχει μεγαλύτερη διάμετρο και διαφορετικά πτερύγια. Αλλά ας πάμε σε πιο ενδιαφέρουσες συνθέσεις, όχι γιατί έχουν καλύτερες επιδόσεις (που αρκετές από αυτές έχουν, με το ανάλογο κόστος σε θόρυβο), αλλά γιατί είναι πολύ πιο προσιτές, καθώς είναι πολύ πιο πιθανό κάπου να μας βρίσκεται ένας ανεμιστήρας 120mm που δεν κοστίζει "τίποτε"! Β.4. Προσθήκη σε θέση Push ενός ανεμιστήρα Cooling SwiF2 120P PWM (1650rpm), με την ψύκτρα σε πλάγια θέση. (Πίνακας μετρήσεων με τον SwiF2 120P PWM_Lateral) Οι επιδόσεις ανέβηκαν ακολουθώντας το θόρυβο (43,1 dB(A)) που διπλασιάστηκε. Β.5. Προσθήκη σε θέση Push ενός ανεμιστήρα Arctic F12 PWM (1650rpm), με την ψύκτρα σε πλάγια θέση. (Πίνακας μετρήσεων με τον Arctic F12 PWM_Lateral) Η επιλογή αυτού του ανεμιστήρα έγινε γιατί ενώ είναι ποιοτικός, οικονομικά παραμένει πολύ προσιτός. Με θόρυβο 38,7 dB(A) , έχει επιδόσεις ανάλογες με τους άλλους ανεμιστήρες των 120mm, δείχνοντας ότι η αύξηση των επιδόσεων της NH-D15S, αν αποφασίσουμε να υποστούμε λίγο παραπάνω θόρυβο, μπορεί να κοστίσουν ελάχιστα! Αυτός ο ανεμιστήρας έχει ένα πολύ εύστροφο κινητήρα (εννοώ ότι ακόμα και με μικρό duty cycle, στρέφεται αρκετά γρήγορα). Αυτή η ιδιομορφία του έφερε πολύ εντυπωσιακά αποτελέσματα, καθώς: α. Στο High airflow >>> Δθ μείωση ~2,8 οC / Θόρυβος αύξηση ~1,4 dB(A) β. Στο Medium airflow >>> Δθ μείωση ~4,7 οC / Θόρυβος αύξηση ~2,5 dB(A) γ. Στο Low airflow >>> Δθ μείωση ~10,0 οC / Θόρυβος αύξηση ~2,1 dB(A) Αν λοιπόν μπορούμε να παραβλέψουμε ένα τελικό θόρυβο, ελαφρά υψηλότερο που δεν ενοχλεί, καθώς από το μέσο airflow και κάτω περιορίζεται κάτω από τα 34 dB(A), η εγκατάσταση ενός F12 -με τη βοήθεια ενός PWM Fan Y-splitter- είναι εξαιρετική κίνηση! Βέβαια αν ο θόρυβος είναι πάντα το κυρίαρχο κριτήριο, ο δόκιμος δρόμος είναι η προσθήκη ενός ανεμιστήρα του ίδιου κατασκευαστή με ανάλογη τεχνολογία, όπως ο NF-A140 PWM, με την ανάλογη επιβάρυνση φυσικά, μέχρι τότε, μπορείτε κάλλιστα να βολευτείτε με ότι βρίσκεται στο συρτάρι σας! Β.6. Αντικατάσταση του stock ανεμιστήρα με δύο άλλους υψηλότερου Air flow Όπως καταλαβαίνεται η μέτρηση αυτή έγινε από περιέργεια ! Πήραμε δυο ανεμιστήρες της Corsair (SP140L) που είχαμε διαθέσιμους και τους βάλαμε εμπρός και στο κέντρο (Push, Middle), και... Οι θερμοκρασίες κατέβηκαν πολύ, αλλά αυτό που έχει σημασία είναι ότι ο θόρυβος πήγε στα ύψη !!! [iΓ. Ποίες είναι οι επιδόσεις της ψύκτρας με τρεις ανεμιστήρες ;[/i] ][/i] ] (Πίνακας μετρήσεων με τρεις Noctua NF-A15) Εδώ χρησιμοποιήσαμε και τους δύο επιπλέον ανεμιστήρες (ΝF-A15, 1200rpm) που μας έστειλε η Noctua αφήνοντας στην κεντρική θέση τον Stock ανεμιστήρα. Η βελτίωση των επιδόσεων είναι αναμενόμενη, αλλά όχι τόσο σημαντική ώστε να δικαιολογήσει το επιπλέον κόστος και -κυρίως- τον όγκο! Ίσως μόνο σε ακραίες απαιτήσεις θα είχε νόημα και πάντα με στόχο τον κατά το δυνατόν χαμηλότερο θόρυβο, διαφορετικά, το ρόλο του Pull ανεμιστήρα, κάλλιστα -βοηθούσης και της κατάλληλης "τοπογραφίας"- μπορεί να τον παίξει ο πίσω ανεμιστήρας του κουτιού. [i Δ. Η τελείως αθόρυβη λειτουργία είναι εφικτή ;[/i] ][/i] ] Σε ένα PC που έχουμε φροντίσει οι υπόλοιπες πηγές θορύβου να περιοριστούν στο ελάχιστο, αποκτά σημασία αν η ψύκτρα μπορεί να λειτουργήσει αθόρυβα. Το πείραμα έγινε σε δύο βήματα: 1. Ultra Low Air Flow: Ο ανεμιστήρας στρέφεται όσο πιο αργά επέτρεπε ο fan controller που διαθέτουμε (Minimum Duty Cycle = 23,67%) 2. Fanless: Αφαιρέσαμε τον ανεμιστήρα και μετά έγιναν οι μετρήσεις. Φυσικά ήταν αδύνατο να μετρήσουμε τον θόρυβο, καθώς ακόμα και στον πολύ ήσυχο χώρο που διαθέτουμε για τις μετρήσεις, το όργανο μέτρησης αρνήθηκε να δείξει κάτι περισσότερο από το θόρυβο υποβάθρου (29,9 dB(A) ). Οι θερμοκρασίες δικαιολογούν τη χρήση σε Fan-less mode μόνο αν έχουμε κουτί τύπου Raven, για να μπορέσει η ψύκτρα να τοποθετηθεί κατακόρυφα. Σε κάθε άλλη περίπτωση, η λειτουργία σε Ultra Low Air Flow -πρακτικά- είναι τελείως αθόρυβη, και η "CPU" μας -ακόμα και στα 180 Watt- παραμένει ασφαλής! [iΕ. H θερμική αντίσταση Rca της ψύκτρας[/i]][/i]] (Πίνακας μετρήσεων της Rca) Η μέτρηση αυτή δεν ήταν δυνατόν να γίνει με τους reference ανεμιστήρες που χρησιμοποιούμε ( EBM-Papst), έτσι χρησιμοποιήσαμε τρεις ανεμιστήρες Corsair SP140L που έχουν αρκετά υψηλότερο air flow από τον stock ανεμιστήρα. Βέβαια, τελικά δεν αντισταθήκαμε στη περιέργεια να δούμε τι γίνεται αν βάλουμε στις θέσεις Push και Pull τα τερατάκια της EBM-Papst. Το αποτέλεσμα θα το δείτε στο δέκατο βήμα της δοκιμής. Στο αριστερό γράφημα έχουμε μόνο τα εννιά τυπικά βήματα της δοκιμής, και στο δεξιό μπορούμε να δούμε και το δέκατο! Αλλά ας δούμε σε μεγαλύτερη ανάλυση τις θερμοκρασίες... ...οι οποίες λόγω "θυέλλης", άρχισαν να θυμίζουν "παγωτό"! Κάπου εδώ βρίσκονται και τα όρια της ψύκτρας, καθώς για να φανούν, χρειάζεται "απαγορευτικά" υψηλό air flow. [bΖ. Περί...αναρτήσεων ! [/b]]Ζ. Περί...αναρτήσεων ! [/b]]Ζ. Περί...αναρτήσεων ! [/b]] Εμβόλιμα εδώ, μιας και πολλά είπαμε για πρόσθετους ανεμιστήρες, καλό είναι να δούμε φωτογραφικά κάποιες λεπτομέρειες για το τρόπο στερέωσής τους, που επιτρέπει στο πολύ καλό συρμάτινο fan clip της Noctua, να κάνει σωστά τη δουλειά του. Στις προηγούμενες φωτογραφίες φαίνεται καθαρά το τριπλό "κλείδωμα" τους ενός πτερυγίου στο άλλο, που αυξάνει πολύ την ακαμψία των πτερυγίων και την αντοχή τους στα "μικροατυχήματα"! Ζ.1. Στήριξη ανεμιστήρα NF-F12 PWM Το παρέμβυσμα σιλικόνης πρέπει να βγει, διαφορετικά το άγκιστρο του fan clip θα ξεχειλώσει πολύ. Ζ.2. Στήριξη απλού ανεμιστήρα 120mm με δεματικό Το πρόβλημα βρίσκεται στο ότι το υλικό που περιβάλει την οπή στερέωσης των ανεμιστήρων, έχει μεγαλύτερη διάσταση από την διάσταση του αγκίστρου. Προσοχή στην πλευρά που σφίγγετε το δεματικό, διαφορετικά το συρμάτινο fan clip θα είναι πολύ χαλαρό! Ζ.3. Στήριξη απλού ανεμιστήρα 120mm χωρίς δεματικό Ας δούμε και μια πιο pro ( ) λύση, που απαιτεί απλά την ύπαρξη μια λεπτής λίμας. Και με τους δύο τρόπους, η στήριξη είναι καλή και πολύ σταθερή, και πάντα με ένα μυτοτσήμπιδο μπορείτε να την βελτιώσετε! [bΗ χρήση του Low Noise Adapter (LNA)[/b]]Η χρήση του Low Noise Adapter (LNA)[/b]]Η χρήση του Low Noise Adapter (LNA)[/b]] Επειδή κατά κανόνα είναι πολύ δύσκολο μια μητρική, ή ένας Fan controller, να έχει δύο ανεξάρτητα PWM Fan headers / εξόδους, θα αναγκαστούμε να βάλουμε -με τη βοήθεια ενός PWM Fan Splitter- και τον stock και τον πρόσθετο ανεμιστήρα, στο ίδιο Fan header. Στην περίπτωση που ο πρόσθετος ανεμιστήρας έχει πιο λίγες ονομαστικές στροφές, χρησιμοποιώντας το LNA στο μέσο και χαμηλό air flow, μπορούμε να φέρουμε τις στροφές των δυο ανεμιστήρων πιο κοντά, έτσι ώστε να συνεργάζονται καλύτερα. Και γενικά μπορούμε να ρυθμίσουμε τις στροφές του πρόσθετου ανεμιστήρα, για να έχουμε είτε πιο αποδοτική, είτε πιο αθόρυβη λειτουργία. Αυτά τα δυο παραδείγματα, αποτελούν χαρακτηριστικές περιπτώσεις. Με ανάλογο τρόπο μπορούμε να πειραματιστούμε για οποιονδήποτε πρόσθετο PWM ανεμιστήρα. Συγκριτική κατάταξη Τα ραβδογράμματα που ακολουθούν πρέπει να διαβάζονται έχοντας πάντα κατά νου, την σχεδιαστικά ορισμένη θερμική ισχύ (TDP) των ψυκτρών που αναφέρονται και έχουμε τονίσει την ιδιαίτερη σημασία που έχει αυτό, όταν έχουμε να κάνουμε με ψύκτρες που διαφέρουν αισθητά από άποψη κατασκευής. Πέραν όμως αυτών και τουλάχιστον μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία προσαρμογής των μετρήσεων που έχουν γίνει με το προηγούμενο setup τροφοδοτικών(1) του "Ήφαιστου", θα πρέπει να έχετε υπόψη ότι, κάποιες από της ψύκτρες που ακολουθούν, δεν έχουν μετρηθεί με το νέο setup τροφοδοτικών. Αυτές θα τις βρείτε να συνοδεύονται με ένα [ * ] το οποίο ελπίζουμε γρήγορα να το..."χάσουν" καθώς, ήδη τρέχει διαδικασία εκ νέου μέτρησής τους, με τη νέα σύνθεση τροφοδοτικών. Ώρα όμως να δούμε πως διαμορφώνεται με την προσθήκη τηςNoctua NH-D15S το διάγραμμα συγκριτικής παρουσίασης των επιδόσεων των ψυκτρών, που έχουν περάσει από τον πάγκο του TheLab ! Στους πίνακες που ακολουθούν, δεν χρησιμοποιήθηκε η καλύτερη επίδοση (Δθ=39,63 οC) της NH-D15S, γιατί αφορά στην κατακόρυφη τοποθέτηση, που ενδιαφέρει πολύ λίγους χρήστες, αντ' αυτής χρησιμοποιήθηκε η θερμοκρασία της -πολύ πιθανότερης- πλάγιας τοποθέτησης. Α. Σύνθετη κατάταξη με βάση το Δθο και τον θόρυβο, με πρωτεύον κριτήριο το Δθο. (Pthermal = Max, Air flow = Max, Noise measurement distance = 0,5m) Και αρχίζουν τα δύσκολα για τον αναγνώστη, ο οποίος καλείται να αντισταθεί στην "αριθμολαγνεία" των διαγραμμάτων και να μπει στην ουσία του πράγματος. Ουσία η οποία είναι ότι, η NH-D15S, παρά τον ένα ανεμιστήρα της, παρά την υψηλή υπερφόρτιση που δέχτηκε σε σχέση με το TDP της, και παρά τις αντίξοες συνθήκες θερμικής σύζευξης της κυρτής επιφάνειας της με την επίπεδη του heat loader, "στρογγυλοκάθισε" στην κορυφή των μέχρι τώρα δοκιμασμένων αεροψυκτρών! Προσπέρασε μια ΑΙΟ, πλησίασε πολύ μια άλλη και ας έχουν δύο ανεμιστήρες (ή και 4 ανεμιστήρες!) και αυτά, παράγοντας από δέκα έως σχεδόν είκοσι φορές λιγότερο θόρυβο ! ! ! Β. Σύνθετη κατάταξη με βάση το θόρυβο και το Δθ, με πρωτεύον κριτήριο το θόρυβο. (Pthermal = Max, Air flow = Max, Noise measurement distance = 0,5m) Εδώ δεν έχει και πολλές επιλογές, υποκλίνεσαι με σεβασμό, τίποτε άλλο ! Η NH-D15S ήρθε και σάρωσε το τοπίο, κάνοντας τον όποιο ανταγωνισμό να "ψάχνεται"! Με δεδομένη την θερμική της επίδοση, είναι μακράν η πιο αθόρυβη ψύκτρα του πίνακα! Η μόνη ψύκτρα που την ανταγωνίζεται είναι φαινομενικά η Cooler Master Hyper 612 v.2, αλλά αυτό αλλάζει δραματικά αν θυμηθούμε ότι σε μέσο air flow, η NH-D15S στέκεται μόλις 0,3 έως 0,5 οC πάνω από την Hyper 612 v.2, παράγοντας όμως αισθητά λιγότερο θόρυβο (μείωση κατά 1,9dB(A)! Πραγματικά ο ανεμιστήρας της Noctua αξίζει συγχαρητήρια, και δείχνει πεντακάθαρα τον στόχο της κατασκευάστριας, που χωρίς να αμελεί τις επιδόσεις, έχει θέσει σαν προτεραιότητα το θέμα του θορύβου, καθώς στην real life χρήση των υπολογιστών, αυτό είναι που μετράει περισσότερο, γιατί μερικοί βαθμοί επάνω ή κάτω, δεν θα προκαλέσουν καμία άξια λόγου διαφορά στο χρήσιμο χρόνο ζωής μιας CPU, ενώ αντίθετα, μερικά dB(A) διαφορά έχουν δραματική επίδραση στην ποιότητα χρήσης/συμβίωσης με έναν υπολογιστή! Έτσι απλά είναι τα πράγματα στο "συμβιωτικό δεσμό" Υπολογιστή - Ανθρώπου. Η Noctua γνωρίζοντας καλά τις δυνατότητες του πρώτου, φροντίζει για τον δεύτερο! Συμπεράσματα και βαθμολογία Εννέα σελίδες παρουσίασης, διακόσιες πενήντα φωτογραφίες, εκατό ώρες μετρήσεων και τώρα που ήρθε η ώρα να συμπυκνώσουμε όλα αυτά ...αυτό που πραγματικά έχει στο μυαλό του ο reviewer, είναι μόνο μια λέξη... Εύγε ! ! ! Πλεονεκτήματα: Η Noctua "πατώντας" πάνω στην εξαιρετική NH-D15, μας δίνει τη διάδοχό της, NH-D15S, η οποία λύνει "όλα" τα προβλήματα συμβατότητας με το πρώτο PCIe slot και διατηρώντας την συμβατότητα με τις μνήμες υψηλού heat spreader, με τον πολύ χαμηλό θόρυβο που παράγει, θα αποτελέσει για καιρό το ορόσημο σύγκρισης, όχι μόνο των αεροψυκτρών, αλλά και των compact υδροψύξεων. Το υψηλής απόδοσης "σώμα" της ψύκτρας, εξοπλίζεται με έναν εξαιρετικά αποτελεσματικό και αθόρυβο ανεμιστήρα, ο οποίος με τις ενσωματωμένες τεχνολογίες του, αποσπά αβίαστα το Innovation Award! Ο χρήστης, παραλαμβάνει στη γνωστή προσεγμένη και "πλούσια" συσκευασία, την λύση στο θέμα ψύξης του επεξεργαστή του, η οποία μετά από μια πανεύκολη και στιβαρή εγκατάσταση, θα επιτρέψει τον ασφαλή υπερχρονισμό του συστήματός του, χωρίς καμία ουσιαστική επιβάρυνση στο θόρυβο που παράγει αυτό! H Noctua NH-D15S είναι σε θέση -μέσα στα όρια του TDP της- να διατηρήσει ένα σύστημα δροσερό ακόμα και αν επιλέξουμε κυριολεκτικά dead silent λειτουργία, αλλά παράλληλα και χωρίς να εμφανίζει καμία ένδειξη κόπωσης, μπορεί να κρατήσει το σύστημά μας ασφαλές κάτω από "βαρύ" υπερχρονισμό, με τον θόρυβο να κινείται στο επίπεδο του: "Πρέπει να την κοιτάξεις για να δεις αν δουλεύει"! Σε "απόλυτες επιδόσεις" κατατάσσεται στις κορυφαίες των λύσεων αερόψυξης, αμφισβητώντας και ορισμένες λύσεις AIO-LC και πρακτικά, μόνο ένας επιπλέον ανεμιστήρας την "εμποδίζει" από το να καταταχθεί ανάμεσα στις κορυφαίες λύσεις ΑΙΟ (ανεξαρτήτως τύπου) και με τον ελάχιστο θόρυβο που παράγει, να στείλει την πλειοψηφία των ανταγωνιστών στο ...σχεδιαστήριο! Αυτές ακριβώς οι επιδόσεις, επέτρεψαν στην Noctua τον εμπορικό χειρισμό να παρουσιάσει με ένα ανεμιστήρα την NH-D15S, με στόχο να διατηρηθεί "εν ζωή" η NH-D15, και να προσφερθεί σαν αντιστάθμισμα στους χρήστες, η δυνατότητα να αποκτήσουν μια ψύκτρα με κορυφαίες επιδόσεις, μεγάλα περιθώρια απόδοσης και απαράμιλλη ποιότητα κατασκευής, σε μια αρκετά πιο προσιτή τιμή ! Μειονεκτήματα: Στα μειονεκτήματά της -χωρίς να μπορούμε να επιμερίσουμε την ευθύνη ανάμεσα σε κατασκευαστή και Ελληνική αγορά- κατατάσσεται η τιμή της, που παραμένοντας μόνο 7€ χαμηλότερη από αυτήν της NH-D15, δεν αντιπροσωπεύει την σημαντική μείωση κόστους που σημαίνει ο ένας λιγότερος ανεμιστήρας! Ένας εξαιρετικός ανεμιστήρας, που για ευνόητους λόγους δεν διατίθεται ξεχωριστά, και αυτό αποτελεί το δεύτερο "μειονέκτημά" της...έτσι για να εκφράσει τις προσδοκίες του και ο reviewer, που εδώ, σας αφήνει με μια τελευταία φράση προς τους φίλους του TheLab.gr. "Αν ψάχνετε για μια νέα, υψηλών προδιαγραφών ψύκτρα και σας ενδιαφέρουν οι επιδόσεις, αλλά δεν θυσιάζετε γι' αυτές την ησυχία σας, η αναζήτησή σας μπορεί να σταματήσει εδώ" ! Υπενθυμίζουμε ότι η Noctua NH-D15S συνοδεύεται από εξαετή εγγύηση και την ώρα που ολοκληρώνεται το review της, την βρήκαμε στα Ελληνικά καταστήματα προς 89,78€ του ΦΠΑ συμπεριλαμβανομένου (συν 3,81€ μεταφορικά). Προσβλέποντας λοιπόν στην ελεύθερη διάθεση του NF-A15 (1500rpm) ( ) και μια λογική μείωση των τιμών, ας δούμε επιγραμματικά τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της Noctua NH-D15S Υψηλής ποιότητας κατασκευή. Πολύ καλές επιδόσεις. Μεγάλη αναβάθμιση της απόδοσής της με την προσθήκη ενός ακόμα ανεμιστήρα, ιδιαίτερα στα χαμηλότερα air flow. Συμβατότητα με όλες τις πλατφόρμες όσον αφορά στην πρώτη θύρα PCI-e πλην περιορισμένων εξαιρέσεων. Συμβατότητα με μνήμες που διαθέτουν υψηλά heat spreaders. Δωρεάν χορήγηση εδικού mounting Kit για τα socket LGA775, LGA1366. Λειτουργικό και στιβαρό σύστημα στερέωσης (SecuFirm V2) με πολύ εύκολη εγκατάσταση. Σταθερή πίεση συναρμογής ψύκτρας / CPU, η οποία ορίζεται μέσω ελατηρίων. Εξαιρετικά γραμμική θερμική συμπεριφορά. Πολύ αποτελεσματικός και εξαιρετικά υψηλών προδιαγραφών, αθόρυβος PWM ανεμιστήρας. Μπορεί να αντιμετωπίσει με ασφάλεια, το μέγιστο θερμικό φορτίο, παράγοντας "μηδενικό" θόρυβο. Χαμηλός θόρυβος ακόμα και σε υψηλές στροφές, ο οποίος είναι απαλλαγμένος από ενοχλητικές συχνότητες. Sleeved καλώδιο ανεμιστήρα. Παρέχεται ρυθμιστικό μέσο των στροφών (LNA). Πρόβλεψη για την εγκατάσταση δύο επιπλέον ανεμιστήρων πάχους 25mm διαστάσεων 140mm (με στήριξη στα 120mm). Παρέχεται επιπλέον ζεύγος συρμάτινων fan clips για την στερέωση πρόσθετου ανεμιστήρα. Παρέχεται θερμοαγώγιμη πάστα που επαρκεί για περισσότερες της μιας εφαρμογές. Αναλυτικά manual. Εγγύηση έξι ετών. Η τιμή της, δεν μεταφέρει στον καταναλωτή την μεγάλη μείωση κόστους, του ενός λιγότερου ανεμιστήρα. Για μητρικές που έχουν AMD socket δεν παρέχει το απαραίτητο back plate. Δεν παρέχεται ένα PWM Fan Y-splitter (Βεβαίως, αν ο δεύτερος ανεμιστήρας είναι Noctua, θα έχει εκείνος Y-splitter !) Με βάση όλα τα παραπάνω, η γενική βαθμολογία που αποσπά η Noctua NH-D15S, δε μπορεί να είναι μικρότερη από: 00 Loading. TheLab.gr Ευχαριστούμε θερμά την Noctua για την παραχώρηση των δειγμάτων της δοκιμής. Για το TheLab.grSeafalco27/11/2015