Seafalco

Πρόλογος Καλοκαίρι τέλος, αλλά όσο και αν αυτό δεν σημαίνει ότι η περίοδος των διακοπών τελείωσε, είναι καιρός να ετοιμαζόμαστε για την επάνοδο στο οικείο περιβάλλον! Τι καλύτερη αρχή -και πρόκληση- γι' αυτή, από την παρουσίαση μιας από τις κορυφαίες λύσεις ψύξης για τους νέους επεξεργαστές Ryzen της AMD, που έρχονται με το νέο AM4 socket. Αυτή είναι η τρίτη ψύκτρα της κατασκευάστριας η οποία έρχεται με ειδικό και αποκλειστικό mounting hardware για το συγκεκριμένο socket και οι πιο πρόσφατες παρουσιάσεις μας εδώ στο TheLab, αφορούσαν στα άλλα μοντέλα της Noctua που έχουν αποκλειστική συμβατότητα με αυτό. Η σημερινή φιλοξενούμενη του εργαστηρίου, είναι το κορυφαίο μοντέλο της εταιρίας, ακούει στο όνομα NH-D15 SE AM4, και όπως και τα μικρότερα αδέλφια της, διαφοροποιείται από το εδώ και καιρό σε κυκλοφορία αντίστοιχο μοντέλο NH-D15, μόνο στο mounting hardware. Η δομή της κατά τα άλλα, είναι ακριβώς η ίδια! Οι διπλοί ογκώδεις πύργοι με τα μικρότερα πτερύγια στο κάτω μέρος -για εξασφάλιση συμβατότητας με μνήμες που έχουν υψηλά heat spreaders- ψύχουν τα δώδεκα άκρα των έξη heat pipes, που μεταφέρουν την θερμότητα από το ογκώδες χάλκινο block σε αυτούς! Την κυκλοφορία του αέρα αναλαμβάνουν δύο ειδικής έκδοσης NF-A15 PWM, που έχουν από καιρό "δώσει εξετάσεις" με εξαίρετη επιτυχία, και αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο, καθώς σε αυτό το ιδιόμορφο πλαίσιο των 140/150mm, βρίσκουμε πρακτικά σχεδόν όλες τις τεχνολογικές λύσεις που έχει αναπτύξει στον τομέα των ανεμιστήρων η Noctua! Η κατασκευάστρια λοιπόν -όπως το συνηθίζει- έχει μια πρόταση εγγυημένη για την απόδοσή και την υψηλή ποιότητά της, που απευθύνεται σε όσους έχουν μεγάλες απαιτήσεις από το σύστημά τους και προτιμούν την γαλήνη πνεύματος και αυτιών, που χαρίζουν οι αερόψυκτες λύσεις! Ακολουθήστε μας στην συνέχεια της παρουσίασης να την γνωρίσουμε από κοντά ! Τεχνικά χαρακτηριστικά Στους πίνακες που ακολουθούν μπορείτε να δείτε τα τεχνικά χαρακτηριστικά της Noctua NH-D15 SE AM4. Όπως θα διαπιστώσετε παρατίθενται πολλά χαρακτηριστικά, εκ των οποίων κάποια, δεν δίνονται από την κατασκευάστρια αλλά αποτελούν δικές μας προσθήκες, καθώς επίσης -δίπλα σε κάποιες "εργοστασιακές" τιμές- είναι σημειωμένες οι τιμές που μετρήσαμε εμείς κατά την διάρκεια των δοκιμών. TDP Quidelines Η ελάχιστη ταχύτητα των δυο ανεμιστήρων εξαρτάται από τον fan controller που τους τροφοδοτεί. Με έναν fan controller συμβατό με το σχετικό πρότυπο (Duty Cycle = 25kHz, min 1%), εύκολα μπορούμε να έχουμε 200 rpm! Information Sheet Instalation manual Μέσα για στήριξη τρίτου ανεμιστήρα δεν διατίθενται, αλλά ούτως ή άλλως, αυτός είναι περιττός! Σίγουρα έχουμε να κάνουμε με μια από τις ογκωδέστερες αερόψυκτρες! Τα πτερύγια της δεν είναι πολύ πυκνά, και μπορεί να αποδώσει εξαιρετικά, ακόμα και με πολύ χαμηλό airflow! Η Noctua NH-D15 SE AM4 έχει εξαετή εγγύηση και τη στιγμή που γράφεται το review, μπορείτε να την βρείτε στα Ελληνικά καταστήματα προς 103,56€, του ΦΠΑ συμπεριλαμβανομένου συν κάποια μεταφορικά βέβαια (3,84€). Συσκευασία και παρελκόμενα Η κλασική διακριτική συσκευασία της Noctua, αυτή τη φορά είναι λίγο πιο μεγάλη, καθώς η ψύκτρα έρχεται με δύο ανεμιστήρες. Οι βασικές εικόνες έχουν μια απέριττη σύνθεση, κάποια πτερύγια και το όνομα της εταιρίας! Η Noctua ξέρει ότι δεν χρειάζεται να κάνει και πολλά, αρκεί να βάλει το όνομά της, έστω και . . . ανάποδα ! Όμως στην πραγματική πληροφορία, δεν υπάρχει φειδώς . . . Τα βασικά χαρακτηριστικά της ψύκτρας σε πολύγλωσση περιγραφή -από την οποία λείπουν τα Ελληνικά- και τα τεχνικά χαρακτηριστικά με τις διαστάσεις της, είναι μόνο το πρώτο μέρος των στοιχείων που διαθέτει η κατασκευάστρια στον χρήστη για να αποφασίσει την αγορά του. Το "κύριο πιάτο" βρίσκεται στην πίσω πλευρά , από την οποία επικεντρωνόμαστε στην παρουσίαση των τεχνικών λύσεων που ενσωματώνει η Noctua NH D15 SE AM4, για κάποιες από τις οποίες έχουν γραφτεί σελίδες επί σελίδων ! Συνοψίζοντας σε τίτλους τα βασικά, ξεχωρίζουμε την αποδεδειγμένα εξαιρετική σχεδίαση και ποιότητα των διπλών πύργων με τα "κομμένα" πτερύγια στο κάτω μέρος για χάρη των μνημών που φέρουν υψηλές ψύκτρες, τους πολλαπλά πρωτοποριακούς ανεμιστήρες και την δυνατότητα ψύξης και των περιφερειακών της CPU εξαρτημάτων. Δεν μας διαφεύγει βεβαίως η εξαετής εγγύηση, αλλά είναι η κατάλληλη στιγμή να πάμε στα ενδότερα του κουτιού ! Τα περιεχόμενα της συσκευασίας είναι σε επιμέρους κουτιά και όλα μαζί προστατεύονται από όλες τις πλευρές με παχύ αφρώδες υλικό. Νέα συσκευασία για τα παρελκόμενα, ο δεύτερος ανεμιστήρας και η ίδια η ψύκτρα φασκιωμένη κυριολεκτικά σε πολλαπλές στρώσεις κυματοειδούς χαρτονιού! Ο συνοδευτικός ανεμιστήρας είναι ίδιος με αυτόν που είναι ήδη στερεωμένος πάνω την ψύκτρα. Ας τα βάλουμε όλα μαζί σε μια "οικογενειακή φωτογραφία" και ας δούμε με λεπτομέρειες τα παρελκόμενα, που τακτοποιημένα το κάθε ένα στο σακουλάκι του, συνοδεύουν την ψύκτρα. Αριστερά έχουμε το ιδιόμορφο κατσαβίδι Philips -σήμα κατατεθέν- της εταιρίας, και δεξιά του τις βίδες και τους αποστάτες που θα χρειαστούμε για την στερέωση των retension bars πάνω στο προϋποτιθέμενο CPU back plate. Βλέπουμε δύο ζεύγη retension bars (NM-AMB4 και ΝΜ-ΑΜΒ5), ένα για κάθε προσανατολισμό της ψύκτρας καθώς -θυμίζουμε- οι οπές στερέωσης στο AM4 socket διατηρούν τη γνωστή ασυμμετρία της AMD. Δεξιότερα έχουμε τρία fan adapters να αναπαύονται πάνω στο αναλυτικότατο φυλλάδιο οδηγιών, ένα Υ-4wire fan splitter (NA-YC1) και δύο -ίδια- LNA adapters (NA-R7) που φροντίζουν για την μείωση των στροφών των ανεμιστήρων, στην περίπτωση που τους συνδέσουμε σε μη ρυθμιζόμενο fan header. Κάτω ακριβώς από αυτά, είναι το μεταλλικό σήμα της Noctua, που -αν το θέλουμε- θα κοσμήσει το κουτί μας και από κάτω τα δυο wire clips για την στερέωση του δεύτερου ανεμιστήρα. Τέλος, το πληρέστατο πακέτο παρελκομένων κλείνει με μια σύριγγα με την εξαιρετική θερμοαγώγιμη πάστα (NT-H1) της κατασκευάστριας. Κάτι μοιάζει να ξεχάσαμε . . . . . . καθόλου! Απλά θέλουμε να κλείσουμε αυτό το τμήμα της παρουσίασης, με μια εικόνα φροντίδας από την κατασκευάστρια προς τον τελικό καταναλωτή! Κυριολεκτικά δεν υπάρχει πιο προσεκτική συσκευασία ψύκτρας, υπάρχουν προστασίες επί προστασιών με σκοπό την απολύτως εγγυημένη παράδοση της ψύκτρας σε άριστη κατάσταση, σε αυτόν που τιμά την εταιρία με την προτίμησή του! Η ψύκτρα από κοντά Η NH-D15 SE AM4 για λόγους προστασίας έρχεται με τον ένα ανεμιστήρα ήδη επάνω στον πίσω πύργο . . . . . . τοποθετούμε και τον άλλο και έχουμε μια πρώτη εικόνα του διόλου ευκαταφρόνητου όγκου της ψύκτρας. Φυσικά τις πρώτες εντυπώσεις κλέβει το περίεργο σχήμα των ανεμιστήρων, που δεν είναι καθόλου τυχαίο καθώς: 1. Η "απομάκρυνση των γωνιακών "πατημάτων" του πλαισίου, ταιριάζει σωστά με την ελαττωμένη -λόγο περικοπής των κάτω πτερυγίων- καθ' ύψος διάσταση των πύργων, επιτρέποντας την κατακόρυφη μετακίνηση του ανεμιστήρα. 2. Επιπλέον αυτού και πιο σημαντικό, είναι ότι αυτή η μορφή του πλαισίου, δεν "σκεπάζει" τις άνω γωνίες του εμπρός πύργου και έτσι με την βοήθεια του μεσαίου ανεμιστήρα, αναπτύσσεται ένα ρεύμα αέρα που ψύχει και αυτήν, την συνήθως μπλοκαρισμένη περιοχή! Κάνοντας το γύρο της ψύκτρας, εντοπίζουμε το δεύτερο σημαντικό -για τα αυτιά μας αυτή τη φορά- στοιχείο, την αρκετά μεγάλη απόσταση που μεσολαβεί μεταξύ του πρώτου πύργου και του μεσαίου ανεμιστήρα. Αυτά τα σχεδόν 10mm, απομακρύνουν την φτερωτή του μεσαίου ανεμιστήρα από τις απολήξεις των πτερυγίων του εμπρός πύργου, και έτσι, ακόμα και όταν οι ανεμιστήρες δουλεύουν στο μέγιστο των στροφών τους, δεν αναπτύσσεται το φαινόμενο της "σειρήνας", που συνοδεύεται από εξαιρετικά ενοχλητικό και υψίσυχνο θόρυβο! Ολοκληρώνοντας την περιστροφή καταλήγουμε στην πίσω όψη, όπου υπάρχει το τρίτο στοιχείο ενδιαφέροντος, που δεν είναι άλλο από την κατανομή των heat pipes σε όλη την διαθέσιμη διατομή των πύργων, με άμεσα ευεργετικά αποτελέσματα στην θερμική συμπεριφορά του ψυκτικού πυρήνα της NH-D15 SE AM4 ! Επίσης, σημειώνουμε το πόσο μεγάλο τμήμα του ανεμιστήρα "κρέμεται" κάτω από τα πτερύγια της ψύκτρας και στέλνει ανεμπόδιστα ένα ισχυρό ρεύμα αέρα, στην κοντά στο socket κρίσιμη περιοχή της μητρικής, ψύχοντας αποτελεσματικά μνήμες, VRM, πηνία και πυκνωτές! Η περιήγησή μας όμως δεν θα είναι πλήρης, αν δεν δούμε την πιο ενδιαφέρουσα όψη της ψύκτρας . . . . . . όπου δεσπόζει το ογκώδες χάλκινο block με τα 12 άκρα των heat pipes, να "βυθίζονται" μέσα πτερύγια των πύργων! Δεν ξέρω αν και σε εσάς αυτό θυμίζει "κόσμημα", αλλά το σίγουρο είναι ότι, σαν ψυκτική λύση κοσμεί τις λίστες των σχετικών προϊόντων συγκαταλεγόμενη μεταξύ των κορυφαίων κατασκευών! Όμως είναι ώρα για να δούμε τη φιλοξενούμενή μας . . . "γυμνή" ! Το radiator Radiator, γιατί καλό είναι να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους! Ας ρίξουμε μια πιο πολύπλευρη ματιά στο "σώμα" της ψύκτρας που αναλαμβάνει να ακτινοβολήσει την θερμότητα του επεξεργαστή μας, στο περιβάλλον. Στα πλευρά των δύο πύργων τα πτερύγια είναι αναδιπλωμένα και με ειδικό πρεσάρισμα, "κλειδωμένα" το ένα πάνω στο άλλο. Με αυτό το τρόπο το σύνολο των πτερυγίων γίνεται πολύ πιο άκαμπτο και επιπλέον αυτού, αυτά τα "κλειστά" πλευρά δημιουργούν έναν "αεραγωγό", που επιτρέπει την καλύτερη εκμετάλλευση των δυνατοτήτων των ανεμιστήρων και την υψηλότερη θερμική απαγωγή από τα πτερύγια. Στη δεξιά φωτογραφία έχουμε πιο καλή θέα στην αναγκαστική "θυσία" ενός μέρους από την θερμοαπαγωγική ικανότητα της ψύκτρας, που έγινε προς χάριν των μνημών με υψηλά heat spreaders. Τα πτερύγια δεν είναι τελείως παραλληλόγραμμα, αλλά σχηματίζουν μια ελαφρά "τριγωνική" εσοχή προς το κέντρο τους, η οποία διευκολύνει την εισροή του αέρα στην "τυφλή περιοχή" πίσω από τον κινητήρα των ανεμιστήρων, βελτιώνοντας την διανομή του και αυξάνοντας τις επιδόσεις της ψύκτρας. Η δεύτερη σημαντική λεπτομέρεια, είναι αυτή λωρίδα όπου τα πτερύγια, έχουν πριονωτή μορφή. Αυτή η διαμόρφωση δέχεται το ρεύμα του αέρα που προωθούν προς αυτήν τα ταχέως κινούμενα ακροπτερύγια του ανεμιστήρα, και διασπώντας το σε μικρότερους στροβίλους, περιορίζει σημαντικά το θόρυβο, εξαλείφοντας την -λόγω συντονισμού- πιθανή ενίσχυση συγκεκριμένων συχνοτήτων του ακουστικού φάσματος. Με το τρόπο αυτό, ο θόρυβος μπορεί στην πράξη να μην μειώνεται αισθητά, αλλά απαλλάσσεται από όλες τις ενοχλητικές συνιστώσες του, αφήνοντας να φτάνει σε εμάς μόνο ένα ήπιο "φύσημα" ! Η κάτω όψη μας δείχνει την τελείως συμμετρική δομή της ψύκτρας και μια καλή εικόνα του συστήματος στήριξης της ψύκτρας, όπως και του cold plate. Η εξαιρετικής ποιότητας επινικέλωση της ψύκτρας εγγυάται την μακροχρόνια προστασία της από οξειδώσεις, και φυσικά, την ανάλογη διατήρηση των επιδόσεών της. Το block Η κατασκευή του block είναι η κλασική που χρησιμοποιεί η Noctua. Δύο παχιές πλάκες καθαρού χαλκού, με ημικυλινδικές διαμορφώσεις που υποδέχονται τα heat pipes και τα εγκλωβίζουν σφιχτά. Το σύνολο κατόπιν υφίσταται εν θερμώ συγκόλληση (brazing) και σε τελική φάση επεξεργασίας, επινικελώνεται. Η τεχνική αυτή αποδίδει μια πολύ στιβαρή συναρμογή, και έχει εξαιρετική θερμική συμπεριφορά, καθώς η θερμική σύζευξη των διαφόρων μερών, είναι η καλύτερη δυνατή! Οι ανοχές μεταξύ των heat pipes και των κυλινδρικών υποδοχών του block προς την πλευρά του cold plate είναι πολύ μικρές και πρακτικά, ακόμα και χωρίς συγκόλληση θα παρουσίαζε πολύ καλή θερμική αγωγιμότητα, αλλά για την κατασκευάστρια, το πολύ καλό, απλά, δεν είναι αρκετό! Εξ ίσου άριστη εικόνα υπάρχει και στην επάνω πλευρά, όπου διακρίνουμε τόσο τα ίχνη της κόλλησης, αλλά -μεγεθύνοντας- και τα ίχνη της κατεργασίας του block. Κατεργασία που μπορούμε πιο άνετα να την δούμε στο cold plate . . . . . . όπου είναι ευδιάκριτα τα ίχνη που άφησε η διαμόρφωση της επιφάνειάς του, με CNC. Η επιφάνεια δεν είναι τελείως επίπεδη, αν μεγεθύνουμε την φωτογραφία, φαίνονται οι απειροελάχιστου μεγέθους αυλακώσεις, που εσκεμμένα έχει αφήσει το κοπτικό εργαλείο. Αυτές οι αυλακώσεις παίζουν διπλό ρόλο, αφενός οι κορυφές τους έρχονται σε κυριολεκτικά άμεση επαφή με το CPU heat spreader (HIS) και αφετέρου, όλα αυτές οι μηδαμινού βάθους αυλακώσεις, "απορροφούν" οποιαδήποτε περίσσεια θερμοαγώγιμης πάστας, εξασφαλίζοντας εξαιρετική θερμική σύζευξη μεταξύ των δύο επιφανειών! Διαστάσεις και θέματα συμβατότητας Παρά τα αρκετά θέματα που είχε η NH D15 με το LGA socket και την πρώτη PCIe θύρα (λόγος που οδήγησε στην έκδοση της NH D15S), η δομή των AMD μητρικών για ΑΜ4 socket, μάλλον της κάνει τη χάρη και δεν εμφανίζει τόσα προβλήματα. Η απόσταση ( 2 ) είναι 32mm αν βάλουμε ανεμιστήρα 140mm και 52mm αν διαλέξουμε 120mm ανεμιστήρα. Με απόσταση από τις μνήμες περίπου 25mm και με τη βοήθεια του περιορισμένου πλάτους των κατώτερων επτά πτερυγίων, σίγουρα δεν θα έχει κανένα θέμα με τις μνήμες "όσο" υψηλά heat spreaders και αν έχουν αυτές. Δεν συμβαίνει το ίδιο όμως και με τον εμπρός ανεμιστήρα! The front fins of the NH-D15 generally protrude over the RAM slots. Due to the recessed lower fins, it is still possible to use RAM modules with up to 65mm height in single fan mode. In dual fan mode, the front fan will sit above the RAM slots as well. In this case, Noctua recommends using standard height RAM (up to 32mm). However, in chassis with more than 165mm CPU cooler clearance, the front fan can be moved upwards to make room for memory modules taller than 32mm (e.g. moving the fan 5mm up will increase the total height from 165 to 170mm and make room for 37mm tall modules). Τα περιθώρια "ανόδου" του ανεμιστήρα είναι πολλά (μέχρι που η κάτω του πλευρά να έρθει στο ίδιο ύψος με το πρώτο πλήρες κάτω πτερύγιο, τότε όμως δεν θα έχουμε τη βέλτιστη εκμετάλλευση του ανεμιστήρα, και σίγουρα θα πρέπει να έχουμε ένα κουτί με εσωτερικό ύψος από τη μητρική, της τάξης των 21cm. Διαφορετικά -αν επιμένουμε- μπορούμε στη θέση του Push ανεμιστήρα να βάλουμε έναν των 120mm, με άριστη επιλογή τον Noctua NF-F12 PWM. Έχει λίγο περισσότερο θόρυβο, αλλά κάνει πολύ καλή δουλειά! Σε σχέση με τις PCIe θύρες, τα πράγματα είναι καλύτερα, καθώς ναι μεν, η πρώτη (συνήθως είναι PCIex1) αγγίζει το όριο του πλευρού της ψύκτρας, αλλά η επόμενη, που "κατά κανόνα" είναι η πρώτη PCIex16 -που είναι και το βασικό πρόβλημα- είναι σε απόσταση μεγαλύτερη από το 10mm. Καλό όμως είναι να συμβουλευτείτε τον πίνακα Mainboard Compatibility που έχει η δημοσιεύσει κατασκευάστρια. Επίσης καλό, είναι πριν την εγκατάσταση της ψύκτρας, να ελέγξετε αν με τον ομολογουμένως μεγάλο όγκο της, "σκεπάζει" κάποιο κρίσιμο βύσμα, οπότε θα πρέπει να το συνδέσετε πριν μπει η ψύκτρα και δυσκολέψει την πρόσβαση σε αυτό! Οι ανεμιστήρες Οι ανεμιστήρες που συνοδεύουν την ΝH-D15 SE AM4 είναι μια special έκδοση του NF-A15 PWM η οποία δεν διατίθεται ξεχωριστά. Η διαφορά τους είναι ότι η stock στρέφεται με 300rpm παραπάνω από την retail έκδοση. Σαν κατασκευή, πρακτικά είναι από τις καλύτερες που υπάρχουν και έχει δείξει "τη διαγωγή" της εδώ και αρκετά χρόνια! Και δεν μιλάω μόνο για την εξαιρετική ποιότητα των υλικών (να είχε άλλο χρώμα και τι στο κόσμο! ), αλλά κυρίως γι' αυτό που αποτελεί σε τελική ανάλυση το πιο ισχυρό χαρτί της Noctua, την αταλάντευτη προσήλωση στην διαρκή προσπάθεια εξέλιξης στα ζητήματα ουσίας, που έχει κάνει τα προϊόντα της ορόσημα στο χώρο της αερόψυξης! Τα επτά φαρδιά πτερύγια του ανεμιστήρα διαχωρίζονται από κενά που έχουν περίπου το μισό "μέγεθος" σε σχέση με αυτά, σηματοδοτώντας μια σχεδίαση που συνδυάζει την υψηλή στατική πίεση, με το σχετικά υψηλό airflow. Οι καμπύλες πίσω ακμές των πτερυγίων (trailing edge), σε συνδυασμό με τα αντίθετα καμπυλωμένα μπράτσα στήριξης του κινητήρα, περιορίζουν το θόρυβο εξαλείφοντας το φαινόμενο της "σειρήνας". Η σχετικά μεγάλη κλίση που έχουν τα πτερύγια προς την πλευρά του κινητήρα, επιτρέπει την πιο ελεύθερη ροή του αέρα και την τροφοδότηση του τυφλού σημείου (πίσω από το κινητήρα). Αντίθετα η μειωμένη κλίση προς τα άκρα των πτερυγίων και το μεγαλύτερο πλάτος τους, στοχεύει στην ανάπτυξη υψηλότερης στατικής πίεσης. Οι ομαλές επιφάνειες μετάβασης σε όλες τις "γωνιές" της φτερωτής (η περιμετρική ακμή του hub και οι βάσεις των πτερυγίων), εξασφαλίζουν την ομαλή ροή του αέρα χωρίς περιττούς στροβιλισμούς. Βέβαια με τα παραπάνω, ίσα που "ξύσαμε την επιφάνεια" όσων τεχνικών λύσεων έχει αναπτύξει και ενσωματώσει σε αυτόν τον ανεμιστήρα -και όχι μόνον- η Noctua. Για μια κάπως καλύτερη ματιά, ας δανειστούμε μια φωτογραφία από την παρουσίαση της Noctua NH D15S, στην οποία είχε γίνει μια εκτενής αναφορά στον ανεμιστήρα αυτό, για να δούμε -επιγραμματικά- πως λειτουργούν οι τεχνολογίες αυτές στα δυο επίμαχα ζητήματα: Στατική πίεση: Η κλιμακωτή διαμόρφωση του χείλους εισόδου του αέρα στο πλαίσιο του ανεμιστήρα, καθώς και οι μικρές εσοχές στην εσωτερική περίμετρό του, συμβάλουν στην δημιουργία ενός στρώματος αέρα που τείνει να μείνει προσκολλημένο στο πλαίσιο. Η υψηλή ποιότητα κατασκευής της φτερωτής, το μεταλλικό έδρανό της και η ισχυρή μαγνητική ανάρτηση του άξονά της, δίνει την απαραίτητη ακαμψία και ακρίβεια, έτσι ώστε αυτή να περιστρέφεται πολύ κοντά στο πλαίσιο του ανεμιστήρα, "βουτώντας" τα ακροπτερύγιά της μέσα σε αυτό ακριβώς το στρώμα του "ακίνητου" αέρα. Αυτό το “αέρινο” στεφάνι, που “σφραγίζει” περιμετρικά την φτερωτή, δεν επιτρέπει την ανάπτυξη στροβίλων από τα ακροπτερύγιά της, και επιπλέον ελαττώνοντας την προς τα πίσω διαφυγή του αέρα, αυξάνει τελικά τη στατική πίεση που αναπτύσσει αυτή ! Air flow: Τα σφηνοειδή ανάγλυφα στις άκρες των πτερυγίων, ορίζουν μεταξύ τους χοανοειδή κανάλια ταχύτερης ροής του αέρα. Αυτή η ταχύτερη ροή, ελαττώνει τη τάση του οριακού στρώματος να αποκολληθεί από την άνω επιφάνεια του πτερυγίου, έστω και αν στην περιοχή αυτή επικρατεί η χαμηλότερη πίεση! Η αποφυγή των στροβιλισμών που θα δημιουργούσε η αποκόλληση του οριακού στρώματος και οι στρογγυλεμένες γωνίες των πτερυγίων, συμβάλλουν ουσιαστικά τόσο στον περιορισμό του θορύβου, όσο και στην αύξηση της απόδοσης της φτερωτής, λόγω της ομαλότερης ροής του αέρα που τροφοδοτεί το επόμενο πτερύγιο. Για τις τεχνολογίες αυτές υπάρχουν αρκετά ακόμα, τα οποία θα τα βρείτε αναλυτικά στην προηγούμενη παρουσίαση του NF-A15 PWM*, αλλά πιστεύω, πως είναι ήδη φανερό, ότι έχουμε να κάνουμε με ένα σύνολο τεχνικών, που στοχεύοντας στον καλύτερο δυνατό συνδυασμό των πρακτικά αντίθετων παραγόντων της υψηλής ροής του αέρα και της υψηλής "στατικής" πίεσής του, μας δίνουν ένα επίτευγμα αεροδυναμικής που -πραγματικά- δύσκολα έχει όμοιό του! Και επειδή αυτά δεν είναι τυχαία, αλλά αποτελούν αποτέλεσμα μακροχρόνιας έρευνας και εξέλιξης, ειλικρινά αισθάνομαι ότι το ελάχιστο που μπορώ να κάνω από αυτή τη θέση, είναι να απευθύνω ένα μεγάλο μπράβο στην κατασκευάστρια που τιμά την προτίμηση των χρηστών με τον καλύτερο τρόπο ! Οι λεπτομέρειες που κάνουν τη διαφορά Στο κεφάλαιο αυτό συνήθως βρίσκουμε την ευκαιρία να δούμε πως είναι κατασκευασμένη μια ψύκτρα, να αναδείξουμε τις μικρές αλλά σημαντικές λεπτομέρειες και να κρίνουμε την επιτυχία, ή μη, των τεχνικών που χρησιμοποιούνται από τους κατασκευαστές. Η εγκατάσταση της ψύκτρας Η Noctua με το σύστημα στερέωσης Secufirm 2, παρέχει στο χρήστη ένα από τα ευκολότερα, στιβαρότερα και ασφαλέστερα συστήματα στήριξης ψύκτρας. Ένα μόνο πράγμα αν προσέξετε, η εγκατάσταση θα είναι θέμα ενός λεπτού! Απλά, όταν πλησιάζετε την ψύκτρα προς το socket, προσέξτε τα δύο σωληνάκια που εσωτερικά έχουν το σπείρωμα, να πάνε να καθίσουν πάνω στις βίδες των retension bars. Τίποτε άλλο δεν χρειάζεται, παρά μόνο το προοδευτικό σφίξιμο αυτών των σωληνοειδών παξιμαδιών. Και όταν λέω προοδευτικό σφίξιμο, το εννοώ! Στρίβετε μια στροφή την μία βίδα και μετά πάτε στην άλλη, και ξανά στην πρώτη και συνεχίζετε αυτή την εναλλαγή μέχρι τα σωληνάκια να πατήσουν πάνω στα retension bars. Διαθέστε μερικά δευτερόλεπτα παραπάνω και θα έχετε ένα πολύ καλό πάτημα αποφεύγοντας τα προβλήματα! Το ελατήριο που έχει η κάθε βίδα, φροντίζει η δύναμη σύσφιξης να είναι σταθερή και ανεξάρτητη από το πόσο χειροδύναμος είναι ο χρήστης! Προσοχή, για κανένα λόγο μην βιαζόσαστε, και προπαντός, μην χαλαρώσετε και μετά ξανασφίξετε κάποια βίδα! Αν για οποιοδήποτε λόγο συμβεί αυτό, είναι καλύτερα να σταματήσετε την εγκατάσταση και να την αρχίσετε σωστά από την αρχή, αφού καθαρίσετε καλά την πάστα και από τις δύο επιφάνειες και ευτυχώς για εσάς, η σύριγγα με την θερμοαγώγιμη πάστα περιέχει αρκετή ποσότητα γι' αυτό! Διαφορετικά . . . μπορείτε να δείτε εδώ στο "Η εγκατάσταση της ψύκτρας", πώς αναπτύσσονται θύλακες αέρα μεταξύ των δύο επιφανειών οι οποίοι εμποδίζουν την ψύκτρα να κάνει την δουλειά της ! Η κατασκευάστρια έχει αναρτήσει και σχετικό με την εγκατάσταση video, το οποίο παραθέτουμε για ευκολία: Η συναρμογή heat pipes και πτερυγίων Η κατασκευάστρια δεν έχει κανένα λόγο να αλλάξει την τεχνική συναρμογής που εφαρμόζει, καθώς δίνει την καλύτερη θερμική σύζευξη. Οι σωληνίσκοι εκτόνωσης των πτερυγίων καλύπτουν πλήρως τα heat pipes και επιπλέον αυτού, έχουν συγκολληθεί μεταξύ τους με μεταλλική κόλληση (brazing). Μπορεί να κοστίζει, αλλά η απόδοση της ψύκτρας δικαιολογεί και με το παραπάνω το επιπλέον κόστος! Ένα μόνο πράγμα θα θέλαμε να δούμε διαφορετικό! Στις δύο φωτογραφίες από πάνω, φαίνεται ότι τα ακραία heat pipes δεν έχουν αρκετό μήκος για να προβάλουν σωστά πάνω από την επιφάνεια του τελευταίου πτερυγίου. Αποτέλεσμα αυτού, είναι τα δυο-τρία τελευταία πτερύγια να μην έχουν καλή επαφή με αυτά τα heat pipes. Το πρόβλημα βέβαια είναι περισσότερο "αισθητικό", παρά ουσιαστικό, καθώς η εξαιρετική απόδοση της ψύκτρας "αντέχει" αυτή την μηδαμινή απώλεια! Η επιπεδότητα του cold plate Η γνωστή μέτρηση έγινε δυο φορές, μια παράλληλα προς τα heat pipes και μία κάθετα. Το cold plate στην παράλληλη προς τα heat pipes κατεύθυνση είναι απολύτως επίπεδο (20/100mm - 20/100mm =0mm), αντίθετα στην κάθετη προς αυτά διεύθυνση, εμφανίζει μια ελαφρά κύρτωση της τάξης των 7/100mm (30/100mm-23/100mm=7/100mm=70μm). Πάγια τακτική τα τελευταία χρόνια από την Noctua αλλά και από άλλες εταιρίες είναι τα ελαφρώς κυρτά cold plates καθώς αυτό, οδηγεί σε καλύτερη συμβατότητα με τα ελαφρώς κοίλα CPU heat spreaders. Η κυρτότητα μόνο προς την μια διεύθυνση σχετίζεται με τον τρόπο κατεργασίας του cold plate, και μας δίνει πρακτικά μια επιφάνεια επαφής "κυλινδρική". Η διασπορά της θερμοαγώγιμης πάστας Η φωτογράφηση μετά την προσεκτική αποκόλληση της ψύκτρας από τον Loader μας έδωσε: Αριστερά έχουμε την επιφάνεια του Loader, και δεξιά αυτήν του cold plate. Έχοντας κατά νου ότι η επιφάνεια του Loader είναι τελείως επίπεδη, η επαφή των δύο μόνο σαν πάρα πολύ καλή μπορεί να χαρακτηριστεί. Σε ολόκληρη την κεντρική ζώνη επαφής, η οποία καλύπτει τα 3/5 της συνολικής επιφάνειας, η πληθώρα των μικροσκοπικών δενδροειδών ιχνών μαρτυρά την ελάχιστη ποσότητα της θερμοαγώγιμης πάστας που παρέμεινε μεταξύ των επιφανειών. Επιπλέον αυτού, στο κεντρικό τμήμα αυτής της ζώνης που είναι και το κρισιμότερο, η επαφή είναι πρακτικώς "μέταλλο με μέταλλο"! Έξω φυσικά από αυτήν την περιοχή, προς τα άκρα της κάθετης προς τα heat pipes διεύθυνσης, η επαφή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί τέλεια, αλλά αυτό είναι φυσικό, γιατί ο Loader είναι τελείως επίπεδος, και πέραν αυτού -ακόμα και αν το CPU heat spreader ήταν τελείως επίπεδο- η μη τέλεια επαφή κοντά στα όρια του cold plate δεν είναι κρίσιμη, καθώς το CPU die δεν φτάνει στην περιοχή αυτή. Μετρήσεις Μετά από μια καλή -ελπίζω- επαφή με την ψύκτρα και τα χαρακτηριστικά της, ήρθε η ώρα να μιλήσουν οι αριθμοί ! Ας δούμε συγκεντρωτικά τα αποτελέσματα όλων των βασικών δοκιμών που κάναμε στην Noctua NH-D15 SE AM4, γιατί δοκιμές έγιναν κι' άλλες, αλλά γι' αυτές . . . αργότερα! Στον πίνακα που ακολουθεί υπάρχουν οι τυπικές δοκιμές που κάνουμε σε έξη επίπεδα θερμικής καταπόνησης, στους τρεις βασικούς προσανατολισμούς της ψύκτρας και σε τρία διαφορετικά air flow. Θυμίζουμε ότι η Noctua δίνει τα 95 Watt σαν TDP της ψύκτρας, εμείς έχουμε "πρασινίσει" τα πλησιέστερα 120Watt και -όπως συνηθίζουμε- φωτίσαμε με πορτοκαλί τα πολύ πλησιέστερα στις δυνατότητες της ψύκτρας, 240 Watt. Οι πλήρεις μετρήσεις των τριών air flow υπάρχουν αντιστοίχως εδώ: Οριζόντια τοποθέτηση: Πίνακας Ho μετρήσεων, Γράφημα Ho Δθ, Γράφημα Ho Rca Πλάγια τοποθέτηση: Πίνακας La μετρήσεων, Γράφημα La Δθ, Γράφημα La Rca Κατακόρυφη τοποθέτηση: Πίνακας Ve μετρήσεων, Γράφημα Ve Δθ, Γράφημα Ve Rca Με δυο λόγια, η NH D15 SE AM4 έχει τις υψηλότερες θερμικές επιδόσεις από όλες τις αερόψυκτρες που έχουμε δοκιμάσει με τον "Ήφαιστο" και αυτές έρχονται με το θόρυβο να κυμαίνεται από το απλά παρατηρήσιμο φύσημα, μέχρι το τελείως αθόρυβο ! Ο καλύτερος προσανατολισμός είναι ο κατακόρυφος, πράγμα φυσικό για ψύκτρα σχεδιασμένη για απόδοση με σχετικά χαμηλό air flow, ακολουθεί ο πλάγιος προσανατολισμός που είναι και ο συνηθέστερος για τα κουτιά-πύργους, και τελευταία έρχεται η οριζόντια τοποθέτηση. Μόνο στο υψηλό air flow και μάλιστα στην μεγαλύτερη θερμική καταπόνηση, αρχίζει να παίζει ρόλο ο βέλτιστος προσανατολισμός των heat pipes, επιτρέποντας στον οριζόντιο προσανατολισμό να περάσει -"βραχεία κεφαλή"- μπροστά στις επιδόσεις ! Αυτό, αποτελεί την καλύτερη μαρτυρία για την ισορροπημένη σχεδίαση της ψύκτρας. Οι θερμοκρασίες -με το περιβάλλον στους ~30ο C και στην πιο μειονεκτική τοποθέτηση- κυμαίνονται ανάλογα με το air flow, από 44 έως 47ο C για το τυπικό TDP (120Watt), και αντιστοίχως από τους 56 έως τους 61ο C για το "πραγματικό" TDP της (240Watt) ! Αν δε, η καταπόνηση γίνει σχεδόν τετραπλάσια της τυπικής, η ψύκτρα -στην χειρότερη περίπτωση- απλά . . . "φλερτάρει" με το "ψυχολογικό" όριο των 75o C! Ο θόρυβος των απαλλαγμένων από ενοχλητικές συχνότητες ανεμιστήρων, στην χειρότερη περίπτωση είναι ένα διακριτικό "φύσημα" και κυμαίνεται στις αντίστοιχες καταπονήσεις, από τα πλήρως ανεκτά 40 dB(A), μέχρι το τελείως αθόρυβο! Αυτό όμως που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι, στο μέσο air flow, που θα είναι και το πιο σύνηθες, για να αντιληφθείτε τον θόρυβο που παράγει η ψύκτρα, θα πρέπει να ζείτε σε . . . σπήλαιο ! Οι συνδυασμένες επιδόσεις της NH D15 SE AM4 μπορούν -χωρίς ενδοιασμούς- να χαρακτηριστούν σαν εξαιρετικό παράδειγμα ισορροπίας και συγκερασμού των απαιτήσεων για την μακροζωία του επεξεργαστή και την άνεση του χρήστη! Η ψύκτρα μπορεί να υποστηρίξει σημαντικό O/C του επεξεργαστή χωρίς να γίνεται σε καμία περίπτωση ενοχλητική, ενώ παράλληλα μπορεί να γίνει εξαιρετικά "διακριτική" -έως "ανύπαρκτη" (!)- με τις θερμοκρασίες στην χειρότερη περίπτωση ( χαμηλό air flow και "παράλογα" -για την περίπτωση- υψηλό O/C), να μην ξεπερνούν τους ασφαλέστατους 76ο C ! Σε λογική χρήση, καθιστά τον επεξεργαστή μας ικανό να παίξει όλους τους ρόλους που μπορεί να απαιτήσει ένα χρήστης από το PC του, από την "παιχνιδομηχανή" υψηλών απαιτήσεων, μέχρι το τελείως αθόρυβο "HTPC", για την αναπαραγωγή μουσικής και ταινιών ! Μια εικόνα χίλιες λέξεις: Στο γράφημα που ακολουθεί, μπορούμε να δούμε τις ίδιες μετρήσεις του προηγούμενου πίνακα, αλλά πλέον είναι φανερά κάποια στοιχεία που απλά "κρύβονται" ανάμεσα στους αριθμούς, αφήνοντας την αποκάλυψή τους στη γραφική απεικόνιση! Σημειώνοντας τα πιο σημαντικά στοιχεία έχουμε: 1. Η θερμική γραμμικότητα της ψύκτρας είναι παραδειγματική (!) καθώς, τα διαγράμματα όλων των air flow και σε όλο το φάσμα της θερμικής καταπόνησης, πρακτικά είναι ευθείες. 2. Η μεταβολή των θερμοκρασιών που προκαλεί η αλλαγή του air flow, είναι επίσης σχεδόν πλήρως γραμμική, καθώς οι γραμμές (κόκκινες διακεκομμένες) που συνδέουν την ίδια θερμική καταπόνηση μεταξύ των διάφορων air flow, είναι πρακτικά ευθείες ! Αυτά δείχνουν τόσο, τον πολύ καλό σχεδιασμό της ψύκτρας, όσο και ότι αυτή -ακόμα και στα 360 Watt- βρίσκεται πολύ μακριά από το θερμικό της όριο! Αλλά το σημαντικότερο είναι άλλο . . . 3. Η δέσμη των γραφημάτων κάθε air flow (που συμπεριλαμβάνει και τους τρεις βασικούς προσανατολισμούς) είναι εξαιρετικά "συμπαγής", καθώς και οι τρεις τοποθετήσεις, δίνουν πρακτικά περίπου τις ίδιες θερμοκρασίες. Αυτό το τελευταίο, μπορεί μεν για το χρήστη να σημαίνει απλά ότι, όπως και να τοποθετήσει την ψύκτρα αυτή θα έχει την ίδια θερμική συμπεριφορά, αλλά το να πετύχεις τόσο μεγάλη "αδιαφορία" στο θέμα του προσανατολισμού των heat pipes (που δεν διακρίνονται για την σχετική αναισθησία τους), αποτελεί πραγματικά, τεχνικό επίτευγμα το οποίο δεν πρέπει να περνά απαρατήρητο και άνευ συγχαρητηρίων προς την κατασκευάστρια. Εδώ είναι που ο reviewer, λέγοντας τα σύκα-σύκα και τη σκάφη-σκάφη, έχει τη σπάνια ευκαιρία, να πει ένα ανενδοίαστο . . . Εύγε ! ! ! Μετρήσεις εις βάθος και γραφήματα Στο συγκεκριμένο τμήμα των παρουσιάσεων έχουμε την ευκαιρία να δούμε κάποια σημαντικά ζητήματα των εκάστοτε φιλοξενούμενων και -κατά περίπτωση- να "βγάλουμε και λαγό" ! Αυτή τη φορά όμως δεν έχει "θηράματα", η Noctua με την NH D15, ήδη από καιρό έχει "καθαρίσει το τοπίο"! Όμως, η αναβάθμιση του εξοπλισμού μετρήσεων των ψυκτρών, μας δίνει πλέον τα περιθώρια να ερευνήσουμε λίγο πιο πέρα τα πράγματα (a.k.a. να "ξεφύγουμε" τελείως ! ). Στη συνέχεια έχουμε τα αποτελέσματα . . . Δοκιμή πολύ υψηλής θερμικής καταπόνησης (480 Watt @ 1500rpm) (Για τον πίνακα μετρήσεων: Noctua-NH-D15-SE-AM4_Extra-High-Load-Test_Table_HoPusMiHi_01) Το θέμα του πόσα Watt θεωρούμε σαν μέγιστο αποδεκτό θερμικό φορτίο ανά heat pipe, είναι εν πολλοίς λυμένο, καθώς η τιμή των 60 Watt έχει δείξει ότι μπορεί να αποκαλύψει τις δυνατότητες μιας ψήκτρας, αλλά και τις ενδεχόμενες αδυναμίες της. Βέβαια με την προηγούμενη δομή του setup δοκιμών, για τις ψύκτρες με έξι heat pipes -και να θέλαμε- δεν είχαμε το περιθώριο να πάμε πιο ψηλά! Έτσι, μόνο σε πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις (λιγότερα heat pipes και ανθεκτικές ψύκτρες), μπορούσαμε να περάσουμε σε περιοχές καταπονήσεων που δεν είναι εύκολο να μπεις και είδαμε πολύ ενδιαφέροντα πράγματα! Όμως πλέον, αυτός ο περιορισμός δεν ισχύει ! Η ψύκτρα δοκιμάστηκε με 80 Watt / heat pipe σε υψηλό air flow, μέχρι τη συνολική μέγιστη ισχύ των 480 Watt. Η θερμοκρασία δεν έφτασε καν το "ψυχολογικό" όριο των 75ο C (Δθ < 50ο C ), αλλά τελικά, το σημαντικότερο είναι ότι, ακόμα και σε τέτοια "εξωφρενική" καταπόνηση, η ψύκτρα δεν παρουσιάζει την παραμικρή ένδειξη "κόπωσης" ! Το γράφημα της θερμοκρασίας δεν "ανηφορίζει" καθόλου, διατηρεί την κλίση του παραμένοντας πρακτικά μια ευθεία, και όσο για την Θερμική αντίσταση, δεν εμφανίζει την παραμικρή τάση οριζοντίωσης. Αντίθετα, από βήμα σε βήμα, η τιμή της Rca βελτιώνεται ελαφρά, δείχνοντας ότι η Noctua έχει κάνει εξαιρετική δουλειά τόσο στη σχεδίαση, όσο και στη κατασκευή της NH D15 SE AM4 ! Μετά από αυτή τη μέτρηση, πιστεύω ότι δικαιολογείται ο "σκεπτικισμός" που εκφράσαμε για την πολύ χαμηλή τιμή του TDP της ψύκτρας και τελικώς, από ότι φαίνεται -για μια φορά ακόμα- η κατασκευάστρια προτιμά να είναι άκρως "συντηρητική", να "λέει" λίγα και να κάνει πολλά, αποφεύγοντας τον οποιοδήποτε εντυπωσιασμό και αυτό δεν περνά απαρατήρητο από τους χρήστες! Δοκιμή σε πολύ χαμηλό air flow (500rpm @ 300Watt) (Για τον πίνακα μετρήσεων: Noctua-NH-D15-SE-AM4_Very-Low-AirflowTest_Table_HoPusMiVLo_01) Αυτό είναι το δεύτερο θέμα ενδιαφέροντος, γιατί "Noctua", σημαίνει χαμηλές θερμοκρασίες και χαμηλός θόρυβος, με τον δεύτερο να μην είναι ο "φτωχός συγγενής" σε αυτή τη σχέση ! Το ποια ήταν η τιμή του θορύβου, δυστυχώς δεν θα μπορέσουμε να σας πούμε, καθώς το όργανο μέτρησης απλά μας έδειχνε το θόρυβο υποβάθρου (29,3 dB(A) ) στο χώρο των μετρήσεων και ήδη αυτός ήταν κάτω από το όριο ακρίβειας του οργάνου! Μόνο με το αυτί κολλημένο "πάνω"στη φτερωτή σαν να αισθανόμαστε κάποιο αμυδρό θρόισμα! Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι, αν θέλετε να έχετε ένα κυριολεκτικά dead silent σύστημα, θα πρέπει να ψάξετε αλλού τον θόρυβο! Aπό την ψύκτρα δεν θα είναι, καθώς αυτή θα υποστηρίξει κάθε απαίτησή σας, ακόμα και αν αυτή είναι παράλογη (300 Watt ! ! ! ), χωρίς να δείτε BSOD ! Δοκιμή με μηδενικό και εξαιρετικά χαμηλό air flow Φυσικά και το δοκιμάσαμε και αυτό! Με μηδενικό air flow (ανεμιστήρες ακίνητοι και την ψύκτρα σε κατακόρυφη θέση για να εκμεταλλεύεται το ανοδικό θερμικό ρεύμα), μετά από μιάμιση ώρα σε διαρκή καταπόνηση 60 Watt, φτάνει σε ισορροπία στους 74,2ο C @ Δθ=44,8ο C και αν έχετε ένα καλό fan controller, μπορείτε να οδηγήσετε τους ανεμιστήρες στις 200rpm (κατεβαίνουν και χαμηλότερα ! ) και να έχετε στα 60 Watt @ Δθ=24,1ο C και στα 120 Watt αντίστοιχα, Δθ=45,7ο C ! Όσο για τον θόρυβο (!), ο μόνος τρόπος για να καταλάβετε με το αυτί σας, αν η φτερωτή του NF A15 PWM γυρίζει είναι να το βάλετε . . . μέσα σε αυτήν ! ! ! Η θερμική αντίσταση της ψύκτρας (Rca) (Για τον πίνακα μετρήσεων: Noctua-NH-D15-SE-AM4_Rca-Estimation_Table_HoPusPulVar_01) Η δοκιμή έγινε με τους δυο ανεμιστήρες EBM-Papst 4412 /2HHP που χρησιμοποιούμε, οι οποίοι λόγω πάχους (38mm) μπήκαν εξωτερικά των πύργων της ψύκτρας, ο ένας σε Push και ο άλλος σε Pull θέση . Τα αποτελέσματα ακολουθούν: Φυσικά και ΔΕΝ θα συζητήσουμε για τον θόρυβο ! Από απόδοση όμως, είναι φανερό ότι η ψύκτρα έχει "ατελείωτα" αποθέματα καθώς η Rca της, φτάνει σε τιμή 0,0874o C/Watt, χωρίς να δείχνει ίχνη "συμβιβασμού" ! Το σημαντικότερο όμως είναι ότι, την τιμή 0,100o C/Watt την πιάνει στις 2800rpm και εδώ, το επόμενο διάγραμμα θα μας βοηθήσει να αποφασίσουμε αν αξίζει το κόπο να πάρουμε χαμηλότερες θερμοκρασίες, αλλάζοντας ανεμιστήρες στην ψύκτρα. Σημειώνοντας τα πιο σημαντικά συμπεράσματα, έχουμε: 1. Δεν έχει κανένα νόημα να πάμε πάνω από τις 2800rpm, καθώς από εκεί και πέρα το κέρδος είναι ελάχιστο και έρχεται με ανυπόφορο θόρυβο! 2. Συγκρίνοντας όμως το γράφημα που προέκυψε από τους extra ανεμιστήρες, με αυτό που πήραμε από τους stock ανεμιστήρες, προκύπτουν πολύ ενδιαφέροντα πράγματα ! 3. Αυτό που επιτυγχάνουν οι extra ανεμιστήρες στις 2500rpm, οι stock έχουν καταφέρει ήδη από τις 1500rpm (!) και το πόσο καλά ταιριασμένοι είναι οι ανεμιστήρες της κατασκευάστριας με την ψύκτρα, φαίνεται από το ότι η θερμοκρασία που "επιτυγχάνουν" οι extra ανεμιστήρες στις 1500 rpm, είναι ~7ο C υψηλότερη. Συνεπώς -όπως επαναλαμβάνουμε κατά καιρούς από αυτή τη θέση- συνήθως οι κατασκευαστές ξέρουν τι κάνουν, και όταν μιλάμε για τον συγκεκριμένο κατασκευαστή ειδικά, το "συνήθως" είναι . . . περιττό ! Συγκριτική κατάταξη Τα ραβδογράμματα που ακολουθούν, πρέπει να διαβάζονται συνυπολογίζοντας την σχεδιαστικά ορισμένη θερμική ισχύ (TDP) των ψυκτρών που αναφέρονται και έχουμε τονίσει την ιδιαίτερη σημασία που έχει αυτό, όταν έχουμε να κάνουμε με ψύκτρες που διαφέρουν αισθητά από άποψη κατασκευής. Με αυτό κατά νου, είναι η ώρα να δούμε πως διαμορφώνεται με την προσθήκη της Noctua NH-D15S το διάγραμμα συγκριτικής παρουσίασης των επιδόσεων των ψυκτρών, που έχουν περάσει από τον πάγκο του TheLab ! Α. Σύνθετη κατάταξη με βάση το Δθο και τον θόρυβο, με πρωτεύον κριτήριο το Δθο. (Pthermal = Max, Air flow = Max, Noise measurement distance = 0,5m) 1. Ήδη από τις μετρήσεις, φάνηκε ότι η Noctua NH D15 SE AM4 τα πήγε στις δοκιμές πάρα πολύ καλά, αλλά το πόσο καλά, φαίνεται μόνο εδώ, καθώς η φιλοξενούμενή μας, όχι μόνο ήρθε και στρογγυλοκάθισε -επάξια- στην κορυφή των λύσεων αερόψυξης, αλλά υποσκέλισε και κάποιες από τις ΑΙΟ του πίνακα! Και εδώ καλό είναι να θυμηθούμε ότι το cold plate της ψύκτρας είναι ελαφρά κυρτό και τελείως άκαμπτο. Η διαφορά της NH D15 SE AM4 από την "ομότιμή" της NH D15S -σε Push-"Pull"- οφείλεται καθαρά στο ότι η δεύτερη δοκιμάστηκε με μεσαίο ανεμιστήρα έναν retail NF A15 PWM που έχει 300rpm λιγότερες. 2. Πέρα από εκεί, λαμβάνοντας υπόψη και τον παράγοντα "συμβίωση με το χρήστη", απλά δεν υπάρχει έδαφος σύγκρισης! Η πιο "ήσυχη" ΑΙΟ, που είναι καλύτερη σε θερμοκρασία (-1,35o C), παράγει σημαντικά υψηλότερο θόρυβο (+6,8 dB(A)) και η πιο αποδοτική σε θερμοκρασία ψύκτρα, μπορεί να είναι 7,5o C καλύτερη, αλλά αυτό, έρχεται με υπερδιπλάσιο θόρυβο (+13,5 dB(A))! Β. Σύνθετη κατάταξη με βάση το θόρυβο και το Δθ, με πρωτεύον κριτήριο το θόρυβο. (Pthermal = Max, Air flow = Max, Noise measurement distance = 0,5m) 1. Με βάση το dB(A) meter, σαφώς και δεν είναι από τις πιο αθόρυβες ψύκτρες! Αλλά εδώ, ο αναγνώστης θα πρέπει να εμπιστευτεί τα αυτιά του reviewer, ο οποίος για μια φορά ακόμα κοίταζε με "δυσπιστία" την μέτρηση του θορύβου! Και αυτό όχι γιατί το όργανο μετράει λάθος, αλλά απλά γιατί είναι έξω από τις δυνατότητές του, να μετρήσει την απουσία των ενοχλητικών ενισχύσεων κάποιων συχνοτήτων που γινόμαστε πολλές φορές μάρτυρες. Αυτές απλά απουσιάζουν, το μόνο που ακούς είναι ένα χαμηλό "φύσημα". Αν όμως συνυπολογίσουμε την θερμική της απόδοση, τότε πραγματικά δεν έχει αντίπαλο! 2. Αλλά επειδή μας αρέσει να βλέπουμε "πίσω" από τους αριθμούς, την πραγματική διάσταση των "προβλημάτων", μπήκαμε στο "πειρασμό" να δούμε ποια είναι η κατάταξη της ψύκτρας στο μέσο air flow (1130rpm) και αν αυτό, σημαίνει δυσβάστακτο κόστος σε θερμική επιβάρυνση . . . α. Με θόρυβο μόλις 33,3 dB(A) και επιβάρυνση μόνο ~4,5ο C, κυριολεκτικά δεν έχει αντίπαλο καθώς, οι μόνες ψύκτρες που έχουν καλύτερες θερμικές επιδόσεις παράγουν από δύο έως τέσσερις φορές περισσότερο θόρυβο! β. Με την καταπόνηση στα 240 Watt και το air flow στην χαμηλότερη "σκάλα" (880rpm), η ψύκτρα εξαφανίζεται από το ηχητικό τοπίο (30,2 dB(A)), με το Δθ να είναι μόλις ~31οC! Νομίζω ότι τα σχόλια, απλά περιττεύουν! Συμπεράσματα και βαθμολογία Μετά από αρκετές ημέρες που περάσαμε δοκιμάζοντας την NH D15 SE AM4, ήρθε η στιγμή όλα αυτά να μπουν σε μερικές γραμμές. Αυτό που κρατάμε σαν το πιο σημαντικό είναι ότι, όσο και αν προσπαθήσαμε να την φέρουμε στα όριά της, αποτύχαμε «οικτρά»! Το «ορόσημο» μεταξύ των αεροψυκτρών -και όχι μόνον- παραμένει και δείχνει για άλλη μια φορά . . . Noctua! Το εξαιρετικά αποτελεσματικό θερμοαπαγωγό σώμα της, με την βοήθεια δύο ανεμιστήρων που με τις τεχνολογίες τους, αβίαστα αποσπούν το innovation award, είναι σε θέση να κρατήσει τον AMD Ryzen επεξεργαστή μας δροσερό και ασφαλή κάτω από όλες τις συνθήκες χρήσης και αυτό, χωρίς καμία ουσιαστική παραχώρηση στο θέμα του θορύβου, ο οποίος κυμαίνεται μεταξύ του εύκολα ανεκτού και του τελείως αθόρυβου! Ο χρήστης μετά από μια εύκολη και εξαιρετικά αξιόπιστη εγκατάσταση, μπορεί να έχει ένα επεξεργαστή ικανό να αντεπεξέλθει σε όλες τις απαιτήσεις του, καλύπτοντας το φάσμα από την σημαντικά υπερχρονισμένη, αλλά ήσυχη "παιχνιδομηχανή", μέχρι το dead silent multimedia σύστημα! Με δυνατότητες να κρατήσει το σύστημά μας ήσυχο και ασφαλές έστω και αν δεχτεί το πενταπλάσιο θερμικό φορτίο σε σχέση με το TDP της, όχι μόνο κατατάσσεται στην κορυφή της λίστας των αεροψυκτρών, αλλά υποσκελίζει και μερικές λύσεις LC-AIO, δείχνοντας με τον καλύτερο τρόπο, ότι ο θόρυβος δεν είναι αναπόφευκτος συνοδός των υψηλών επιδόσεων! Μοναδικά της "μειονεκτήματα", ο μεγάλος όγκος και η σχετικά υψηλή τιμή της. Αλλά, με τη φυσική του πράγματος να απαντά στο πρώτο, και την ποιότητα κατασκευής, τις επιδόσεις και τον χαμηλό έως ανύπαρκτο θόρυβο, να αντισταθμίζουν και με το παραπάνω το δεύτερο, δεν μας μένει ουσιαστικά τίποτε να της καταλογίσουμε ! Αν λοιπόν, είσαστε σε αναζήτηση της ψύκτρας εκείνης που θα επιτρέψει στο νέο AMD Ryzen σύστημά σας να "ξεδιπλώσει" τις δυνατότητές του, χωρίς να σας επιβάλλει συμβιβασμούς στην προσωπική σας ηρεμία, καλά θα κάνετε να δείτε πολύ σοβαρά την "πρόταση" NH D15 SE AM4 της Noctua! Αν το κουτί σας το επιτρέπει, η αναζήτησή σας τελείωσε! Υπενθυμίζουμε ότι η Noctua NH-D15 SE ΑΜ4 συνοδεύεται από εξαετή εγγύηση και την ώρα που ολοκληρώνεται το review της, την βρήκαμε στα Ελληνικά καταστήματα προς 103,56€, του ΦΠΑ συμπεριλαμβανομένου, συν κάποια μεταφορικά βέβαια (3,84€). Προσβλέποντας λοιπόν σε μια λογική μείωση των τιμών που θα φέρει ο ανταγωνισμός, ας δούμε επιγραμματικά τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά της. Υψηλής ποιότητας κατασκευή. Κορυφαίες επιδόσεις. Πολύ καλές επιδόσεις σε μέσο air flow, όπου ο θόρυβος πρακτικά δεν είναι αισθητός. Καλή συμβατότητα όσον αφορά στην πρώτη θύρα PCI-e χ 16, πλην περιορισμένων εξαιρέσεων. Συμβατότητα με μνήμες που διαθέτουν υψηλά heat spreaders. Πολύ καλή ψύξη των εξαρτημάτων πέριξ του socket. Λειτουργικό και στιβαρό σύστημα στερέωσης (SecuFirm V2) με πολύ εύκολη εγκατάσταση. Σταθερή πίεση συναρμογής ψύκτρας / CPU, η οποία ορίζεται μέσω ελατηρίων. Εξαιρετικά γραμμική θερμική συμπεριφορά. Πολύ αποτελεσματικοί και εξαιρετικά υψηλών προδιαγραφών, αθόρυβοι PWM ανεμιστήρες. Μπορεί να αντιμετωπίσει με ασφάλεια, το μέγιστο θερμικό φορτίο, παράγοντας "μηδενικό" θόρυβο. Χαμηλός θόρυβος ακόμα και σε υψηλές στροφές, ο οποίος είναι απαλλαγμένος από ενοχλητικές συχνότητες. Sleeved καλώδιο ανεμιστήρων. Παρέχεται ρυθμιστικό μέσο των στροφών (LNA), για κάθε ανεμιστήρα. Παρέχεται ένα PWM Fan Y-splitter για την τροφοδότηση και των δύο ανεμιστήρων από ένα fan header . Παρέχεται θερμοαγώγιμη πάστα που επαρκεί για περισσότερες της μιας εφαρμογές. Αναλυτικό manual. Εγγύηση έξι ετών. Μολονότι δικαιολογημένη η υψηλή τιμή της, θα θέλαμε να την δούμε χαμηλότερη για να γίνει ευπρόσιτη σε περισσότερους χρήστες. Με βάση όλα τα παραπάνω, η γενική βαθμολογία που αποσπά η Noctua NH-D15 SE ΑΜ4, δε μπορεί να είναι μικρότερη από: ? theLAB.gr Ευχαριστούμε θερμά την Noctua για την παραχώρηση του δείγματος της δοκιμής. Για το TheLab.gr Seafalco 11/9/2017