Seafalco

Πρόλογος Οι αερόψυκτρες της Noctua είναι γνωστές τόσο για τις επιδόσεις τους, όσο και για την πολύ υψηλή ποιότητα κατασκευής τους και δίκαια κατέχουν μια περίοπτη θέση στις σχετικές συζητήσεις, των οποίων συχνά -και δίκαια- ο επίλογος είναι : "Αν θέλεις ισχυρή και αθόρυβη ψύκτρα τότε . . . Noctua!" Όμως δεν είναι όλα τα συστήματα για ψύκτρες "τέρατα", και όσο και αν αυτά δεν μπορούν να έχουν την "αίγλη" των εντυπωσιακής σύνθεσης PC, δεν παύουν να αποτελούν την μεγάλη πλειοψηφία των προσωπικών υπολογιστών! Εύλογα λοιπόν η Noctua ρίχνει μεγάλο βάρος και στα μικρότερα μοντέλα της και εμπλουτίζει τη γκάμα τους με μία ακόμα ψύκτρα μέσου προς μικρού μεγέθους, η οποία έχει το σημαντικό χαρακτηριστικό να ψύχει και το πέριξ του socket hardware! Πρόκειται για μια top flow ψύκτρα που ακούει στο όνομα Noctua NH L12S και είναι συμβατή τόσο με τα socket της INTEL όσο και της AMD, του ΑΜ4 συμπεριλαμβανομένου. Η σημερινή φιλοξενούμενη του TheLab βασίζεται στην πολυβραβευμένη NH L12 και όπως εκείνη, είναι μια ψύκτρα μικρού ύψους που στοχεύει σε συστήματα μικρού μεγέθους καθώς, στο setup της φωτογραφίας δεν ξεπερνά τα 70mm σε ύψος. Η διαφορά της, είναι ότι δεν έρχεται με δύο ανεμιστήρες όπως η "πρόγονός" της, αλλά με έναν λεπτότερο, αφήνοντας αρκετό χώρο κάτω από αυτόν για μνήμες χωρίς υψηλά heat spreaders. Στην περίπτωση όμως που έχουμε μνήμες με ψύκτρες μεγάλου ύψους, ο ανεμιστήρας μπορεί να μπει στην επάνω πλευρά της, με κόστος σε ύψος μόλις 16mm! Το γεγονός ότι η NH L12S έχει περίπου τις ίδιες δυνατότητες με την NH L12, αποτελεί σημαντικό στοιχείο για τον ανεμιστήρα αυτό! Πρόκειται για τον NF-A12x15 PWM και ενσωματώνει όλες σχεδόν τις τεχνολογίες της κατασκευάστριας στο θέμα των ανεμιστήρων. Ακολουθήστε μας στη συνέχεια να δούμε αν η πρόταση της Noctua, προς τους κατόχους HTPC, μπορεί να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις ενός τέτοιου συστήματος και -γιατί όχι (!) - αν μπορεί και για το . . . "κάτι παραπάνω"! Τεχνικά χαρακτηριστικά Στους πίνακες που ακολουθούν μπορούμε να δούμε με αρκετή λεπτομέρεια τα χαρακτηριστικά της ψύκτρας που σας παρουσιάζουμε σήμερα. Ο πρώτος πίνακας μας δίνει συνοπτικά όλη την σχετική πληροφορία, τόσο αυτήν που υπάρχει στα data της ψύκτρας, όσο και σε όσα διαπιστώθηκαν / μετρήθηκαν από εμάς στο εργαστήριο του TheLab, τα οποία σημειώνουμε με μπλε χαρακτήρες. Μοναδική παρατήρηση είναι ότι ο ανεμιστήρας που την συνοδεύει δεν είναι ειδική έκδοση, διατίθεται και ξεχωριστά. TDP Quidelines : https://noctua.at/en/nh_l12s_tdp_guidelines CPU Compatibility: https://noctua.at/en/products/cpu-cooler-retail/nh-l12s/cpucomp Instalation Manual : https://noctua.at/media/blfa_files/manual/noctua_nh_l12s_manual_web_en.pdf Data sheet : https://noctua.at/media/blfa_files/infosheet/noctua_nh_l12s_datasheet_web_en_1.pdf Specification : https://noctua.at/en/nh-l12s/specification Συνέχεια έχει ο πίνακας με τα πιο "ιδιαίτερα" χαρακτηριστικά της ψύκτρας, όπου μπορούμε να δούμε συνοπτικά τις κατασκευαστικές λεπτομέρειες της ψύκτρας, αλλά και τις παραμέτρους που εξαρτώνται από αυτά και καθορίζουν την θερμική συμπεριφορά της. Από το Συντελεστή Πυκνότητας (~107,4), είναι φανερό ότι έχουμε να κάνουμε με μια μέσης πυκνότητας δομή πτερυγίων ψύκτρας, η οποία για την λειτουργία της, δεν θα έχει ακραίες απαιτήσεις από τον ανεμιστήρα που την συνοδεύει. Η Noctua NH-L12S έχει από την κατασκευάστρια εταιρία προτεινόμενη τιμή 49.90 € (MSRP) του ΦΠΑ συμπεριλαμβανομένου. Συνοδεύεται από εξαετή εγγύηση και την ώρα που ολοκληρώνεται το review της, την βρήκαμε στα Ελληνικά καταστήματα προς 61,00€ (συν ~5,00€ μεταφορικά) με το ΦΠΑ. Συσκευασία και παρελκόμενα Τα κλασικά χρώματα και η διακριτική αισθητική της Noctua είναι παρόντα και στη συσκευασία της NH-L12S. Τα βασικά χαρακτηριστικά της ψύκτρας σημειώνονται στην πρόσοψη της συσκευασίας, έχοντας "παρέα" τον QR code που οδηγεί στη σελίδα του προϊόντος και το σήμα ότι αποτελεί διάδοχο της NH-L12 . Στην πίσω πλευρά υπάρχουν οι ίδιες πληροφορίες σε αρκετές γλώσσες, της Ελληνικής -ως συνήθως- μη συμπεριλαμβανομένης! Στις άλλες δύο πλευρές υπάρχουν τα τεχνικά χαρακτηριστικά της ψύκτρας και τα περιεχόμενα της συσκευασίας καθώς και μια περιεκτική αναφορά στις βασικές ιδιότητές της. Κρατάμε τις πληροφορίες για τον ανεμιστήρα και το γεγονός ότι είναι συμβατή με όλα τα σύγχρονα sockets. Αλλά ώρα να ανοίξουμε το κουτί ! Όλα τακτοποιημένα στα κουτάκια και σακουλάκια τους κατά πως συνηθίζει η κατασκευάστρια και έξω από το κουτί των παρελκομένων μια σύντομη -αλλά κατατοπιστική- περιγραφή των περιεχομένων . Τρία φυλλάδια οδηγιών, ένα για κάθε περίπτωση socket (LGA115x, LGA20xx, AMD) θα μας βοηθήσουν σε μια εύκολη και χωρίς λάθη εγκατάσταση! Ξεκινώντας από τα παρελκόμενα για INTEL socket, έχουμε αριστερά το LNA adapter για την μείωση των στροφών του ανεμιστήρα, αν δεν έχουμε άλλο τρόπο ρύθμισής τους. Στο κέντρο δεσπόζει το CPU backplate για το socket LGA115x και εμπρός του υπάρχουν οι βίδες στήριξης των retension bars, στο LGA20xx socket, και λίγο πιο κάτω οι χειρόβιδες philips για το σφίξιμό τους. Δεξιότερα, έχουμε την εξαιρετική θερμοαγώγιμη πάστα της Noctua (η οποία επαρκεί για περισσότερες της μιας εγκαταστάσεις) και από πάνω της, τους πλαστικούς αποστάτες για το LGA115x socket. Πιο πάνω είναι τα δύο retension bars που έχουν διπλή τρύπα και καλύπτουν και τις δύο βασικές οικογένειες socket της INTEL, και τα παρελκόμενα κλείνουν με το μεταλλικό σηματάκι της κατασκευάστριας και το γνωστό γωνιακό κατσαβίδι philips. Συνεχίζοντας με τα παρελκόμενα για τα AMD sockets, έχουμε αριστερά τους λευκούς αποστάτες που χρησιμοποιούνται σε όλα τα socket εκτός του AM4, και δεξιά τους γκρι αποστάτες για το AM4 socket. Τα retension bars είναι κοινά και έχουν διπλή τρύπα ανάλογα αν θέλουμε να τα βάλουμε σε ΑΜ4 ή ΑΜ3 socket. Φυσικά υπάρχουν δυο ζευγάρια retension bars για να καλύψουν του δύο βασικούς προσανατολισμούς της εγκατάστασης. Για τα socket της AMD δεν παρέχεται CPU backplate καθώς αυτό ήδη υπάρχει στη μητρική σας! Δεν λείπει τίποτε, ό,τι μπορεί να χρειαστούμε είναι εδώ και η εύκολη και στιβαρή εγκατάσταση είναι παιχνιδάκι! Η Noctua NH-L12S από κοντά Η ψύκτρα έρχεται κυριολεκτικά "φασκιωμένη" σε χοντρό κυματοειδές χαρτόνι που την εξασφαλίζει από τις "κακοτοπιές" ! Η όλη εικόνα είναι η πρώτη μαρτυρία για την προσοχή που η κατασκευάστρια αντιμετωπίζει τόσο, τα προϊόντα της όσο και τον πελάτη της! Ο ανεμιστήρας είναι ήδη εγκαταστημένος στην ψύκτρα και από πρώτη ματιά βλέπουμε την στιβαρή κατασκευή (συνολικά υπάρχουν δέκα "ραφές αναδίπλωσης" μεταξύ των πτερυγίων), πράγμα που κάνει την όλη κατασκευή εξαιρετικά άκαμπτη. Τα τρία ανοίγματα στα πτερύγια επιτρέπουν την στερέωση της ψύκτρας στην μητρική από την επάνω/εμπρός πλευρά της και έτσι η εγκατάστασή της διευκολύνεται πολύ! Το πρώτο πράγμα που τραβάει το μάτι είναι το πολύ μικρό ύψος των πτερυγίων (μόλις 20mm στην κεντρική περιοχή!), πράγμα που όσο και να το καταλαβαίνουμε στα πλαίσια της προσπάθειας για μικρό τελικό ύψος, δεν παύει να αποτελεί μια πρόκληση για τους σχεδιαστές της Noctua, που δίνουν σαν μέγιστο TDP της ψύκτρας τα 140Watt σε ευάερο κουτί και για συγκεκριμένους επεξεργαστές! Το δεύτερο είναι το πάχος του block και ιδιαίτερα του ανώτερου τμήματός του, αλλά φυσικά, τα 140Watt δεν "έρχονται" . . . εύκολα ! Τα τέσσερα heat pipes είναι μονόπλευρα και βρίσκονται στο επίπεδο συμμετρίας των πτερυγίων, ομοιόμορφα κατανεμημένα σε όλη τους την έκταση. Από πρώτη ματιά κάνει εντύπωση το ότι τα ακραία heat pipes βρίσκονται πολύ κοντά στο άκρο της περιοχής των πτερυγίων, αλλά παίρνοντας υπόψη ότι αυτή ακριβώς η περιοχή δέχεται το ισχυρότερο ρεύμα αέρα και μάλιστα σε όλη την έκτασή της, δικαιολογεί πλήρως την επιλογή της Noctua. Ο ανεμιστήρας των 15mm χωρά "ίσα-ίσα" μεταξύ των πτερυγίων και των βιδών στήριξης της ψύκτρας, οι οποίες σε αντίθεση με την πρόγονή της έχουν και ελατήριο σταθεροποίησης της δύναμης σύσφιξης! Ο ανεμιστήρας καλύπτει ολόκληρη την περιοχή των πτερυγίων και ελέγχεται από σήμα PWM παρέχοντας μεγάλο εύρος ρύθμισης της ταχύτητας περιστροφής, αλλά και ευκολία διαχείρισής του! Αλλά γι' αυτόν έχουμε να πούμε αρκετά στη συνέχεια. Αυτό που "δεσπόζει" στην κάτω όψη, είναι το ογκώδες και βαρύ χάλκινο block που αναλαμβάνει να απάγει τη θερμότητα από το CPU heat spreader. Η ασύμμετρη τοποθέτηση του block είναι εσκεμμένη καθώς έτσι υπάρχει μια αρκετά μεγάλη ελεύθερη περιοχή κάτω από τον ανεμιστήρα της ψύκτρας και έτσι αυτός μπορεί να ψύξει άμεσα και τις μνήμες, ιδιαίτερα σε συστήματα με μικρές μητρικές. Αν όμως έχουμε μνήμες με υψηλά heat spreaders τότε -κυτίου επιτρέποντος! - . . . . . . απλά μεταφέρουμε τον ανεμιστήρα στην επάνω πλευρά. Η αλλαγή της θέσης του είναι παιχνίδι, αλλά εδώ λίγο προσοχή: Κάθε τέτοια κίνηση γίνεται μόνο με τον υπολογιστή εκτός τάσης, γιατί τα συρμάτινα clips δεν έχουν και πολύ καλό πιάσιμο πάνω στον ανεμιστήρα και πολύ εύκολα πέφτουν την ώρα την αλλαγής και φυσικά δεν θέλουμε να πάνε εκεί που δεν πρέπει ! ! ! Το δεύτερο "σκαλοπάτι" που έχουν τα fan wire clips προορίζεται για την στερέωση ανεμιστήρα πάχους 25mm, αν το κουτί σας έχει το απαραίτητο ύψος και έχετε διάθεση πειραματισμών! Έτσι, ναι μεν η ψύκτρα "ψηλώνει" κατά ~16mm . . . . . . αλλά ο χώρος κάτω από αυτήν αυξάνει στα ~52mm, επιτρέποντας την συνύπαρξη της ψύκτρας με μνήμες που έχουν ψηλά heat spreaders, παρέχοντάς τους σε "αντάλλαγμα" για το "στρίμωγμα", την καλύτερη ψύξη τους! Φυσικά δεν θα χωρέσουν όλες οι "super" μνήμες, αλλά αυτό λίγο μας ενδιαφέρει καθώς, η NH L12S δεν απευθύνεται σε συστήματα που "απαιτούν" τέτοιες μνήμες! Το Block Πρόκειται για την κλασική κατασκευή της Noctua που εδώ και πολλά χρόνια και ψύκτρες, έχει αποδείξει την αξία του. Καθαρός ηλεκτρολυτικός χαλκός -για μέγιστη θερμική αγωγιμότητα- και σε άφθονη ποσότητα , μας δίνει ένα από τα καλύτερα block που υπάρχουν. Το μεγάλο πάχος της επάνω πλευράς του (κάτω στην φωτογραφία) φροντίζει για την καλύτερη θερμική σύζευξη μεταξύ των heat pipes και το παχύ έλασμα στερέωσης του block σε συνεργασία με τις "ελατηριωτές" βίδες, εξασφαλίζει την στιβαρή και πάντα με την προκαθορισμένη δύναμη σύσφιξης, στερέωσή του πάνω στο επεξεργαστή! Η επιφάνειά του cold plate δεν μπορεί να χαρακτηριστεί "καθρέφτης" και υπάρχει λόγος γι' αυτό που θα τον δούμε στη συνέχεια. Η συναρμογή των heat pipes στο block είναι πολύ καλή καθώς ακόμα και στην περιοχή που υπάρχει η κάμψη τους (αριστερή φωτογραφία) τα κενά είναι ελάχιστα! Φυσικά η κατασκευάστρια δεν αρκείται στην καλή μηχανική εφαρμογή των heat pipes στο block, αλλά τα συγκολλά σε αυτό και ίχνη της κόλλησης διακρίνονται μέχρι και το στόμιο των οπών του block. Σημαντική λεπτομέρεια στην κατασκευή της βίδας στήριξης είναι ότι αυτή, στην ουσία είναι ένα κυλινδρικό παξιμάδι το οποίο κατά την σύσφιξή του στο μπουζόνι που είναι κολλημένο στο retension bar, τερματίζει λίγο πριν οι σπείρες του ελατηρίου ακουμπήσουν μεταξύ τους. Αυτό εξασφαλίζει σταθερή και ανεξάρτητη από την δύναμη του χρήστη, πίεση του block πάνω στο CPU heat spreader. Η προσοχή στη λεπτομέρεια βρίσκεται και στην ασφάλεια που συγκρατεί αυτό το σωληνωτό παξιμάδι στη θέση του. Το σώμα της ψύκτρας Παρά το ότι όλοι είμαστε εξοικειωμένοι με την τεχνική κατασκευής που ακολουθεί η Noctua, δεν μπορούμε παρά να ρίξουμε μια σύντομη ματιά σε αυτήν. Η πυκνότητα τοποθέτησης των πτερυγίων είναι μέση (~1,5mm διάκενο μεταξύ τους) πράγμα που σε συνδυασμό με το μικρό ύψος τους (~20mm), μας προϊδεάζει για "χαλαρές" απαιτήσεις από τον ανεμιστήρα της. Και πως θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, αφού αυτός είναι πάχους μόλις 15mm! Εντύπωση προκαλούν οι πολλαπλές συρραφές αναδίπλωσης μεταξύ των πτερυγίων, οι οποίες φτάνοντας τις δέκα (!) κάνουν τα πτερύγια της ψύκτρας ένα στιβαρό και ενιαίο σώμα, αλλά παράλληλα, καθοδηγούν τη ροή του αέρα -ιδιαίτερα οι δύο ακραίες ομάδες, έτσι ώστε να σαρώνει καλύτερα το ακραίο τμήμα των πτερυγίων. Η κατασκευή της είναι μονόπλευρη όπως είπαμε, τύπου "L" την χαρακτηρίζει η κατασκευάστρια, αλλά πιο πολύ για ένα ασύμμετρο "C" μοιάζει σε 'μας! Και από ότι βλέπουμε παρά τις έντονες κάμψεις των heat pipes, έχουν δημιουργηθεί ελάχιστες ρικνώσεις (ζάρες) σε αυτές. Τα πτερύγια είναι σφηνωμένα αλλά και συγκολλημένα στα heat pipes σε όλο τους το μήκος. Οι δε σωληνίσκοι εκτόνωσης των πτερυγίων καλύπτουν ολόκληρο το μήκος των heat pipes, εξασφαλίζοντας τη μέγιστη δυνατή θερμική σύζευξη μεταξύ τους! Αλλάζοντας οπτική γωνία παρατηρούμε τις δύο ζώνες με τη κυματοειδή διαμόρφωση και τις τρεις οπές προσπέλασης εκ των άνω, των βιδών στήριξης της ψύκτρας. Οι δύο ακραίες οπές επιτρέπουν την εγκατάστασή της από την επάνω πλευρά της μητρικής (η μεσαία οπή δεν ενδιαφέρει εμάς καθώς είναι για την αφαίρεση του bracket) και όπως φαίνεται στις επόμενες φωτογραφίες . . . . . . δεν θα συναντήσουμε κανένα πρόβλημα στο να "πετύχουμε" τη βίδα, καθώς υπάρχει πολύ καλή θέα προς αυτήν! Ο ανεμιστήρας Εδώ τα πράγματα είναι ολοκαίνουργια ! Τον ανεμιστήρα αυτό τον είδαμε για πρώτη φορά στη Βιένη το Μάιο του 2017 και ουσιαστικά αποτελεί το πρώτο μοντέλο που έρχεται σαν αποτέλεσμα της στροφής / εξέλιξης στο σχεδιασμό των ανεμιστήρων που πρόκειται να δούμε στο μέλλον από την Noctua. Οι διαφορές είναι εμφανείς, τόσο στην γωνία των πτερυγίων που ήδη από τη βάση τους στρέφονται έντονα προς τη φορά της κίνησης, όσο και από την γενικότερη προς τα εμπρός ανάπτυξη του πτερυγίου. Αυτό φυσικά δεν μπορεί από το να μας φέρνει στο νου άλλες -από καιρό προϋπάρχουσες λύσεις- και είναι προς τιμήν της Noctua που δεν μένει "κολλημένη" στις ήδη πολύ καλές λύσεις που έχει στη γκάμα της! Νέα επίσης -και λίγο industrial- η μορφή της βάσης των πτερυγίων του, αλλά αυτό οφείλεται σε επιλογή της Noctua, γιατί λόγω του μικρού πάχους της βάσης αυτής, προκειμένου να εξασφαλιστεί η σωστή σταθερότητα άξονα και φτερωτής, αλλά και η μακροζωία της κατασκευής, επιβάλλεται η χρήση Metal-reinforced motor hub, έτσι ώστε ο άξονας της φτερωτής να εδράζεται σε μέταλλο, του οποίου είναι ορατό το κεντρικό τμήμα! Πρωτότυπος είναι και ο αριθμός των μπράτσων στήριξης του κινητήρα. Τα πτερύγια εξ ανάγκης -λόγω του μικρού πάχους του ανεμιστήρα- είναι σχετικά στενά, προκειμένου να δοθεί ο χώρος για να μεταβάλουν τη κλίση τους και όπως βλέπουμε αυτή η αλλαγή είναι αρκετά αισθητή! Αυτό φυσικά στοχεύει στην ανάπτυξη στατικής πίεσης και το γεγονός ότι ο ανεμιστήρας κατορθώνει να αναπτύσσει 1,53 mm H₂O πίεσης, μιλά από μόνο του για το πόσο καλά τα πάει ! Φυσικά, παρόντα είναι και όλα τα άλλα τεχνικά καλούδια που φροντίζουν για την υψηλή απόδοση και το χαμηλό θόρυβο. Από τα Flow Acceleration Channels που φροντίζουν τα ακροπτερύγια να κινούνται πιο αθόρυβα, μέχρι το κλιμακωτό πλαίσιο του ανεμιστήρα και τις μικροεσοχές στο εσωτερικό του, που φροντίζουν τόσο για τον χαμηλό θόρυβο όσο και για την υψηλότερη "στατική" πίεση που μπορεί να αναπτύξει αυτός. Περισσότερα όμως γι' αυτά και πολλά ακόμα, έχουν αναφερθεί διεξοδικά στο παρελθόν σε προηγούμενη παρουσίαση, την οποία μπορείτε να βρείτε εδώ. Όμως υπάρχει κάτι ακόμα που δεν είναι τόσο φανερό και αποτελεί το λόγο που τα πτερύγια απέχουν τόσο πολύ μεταξύ τους, ή για να το θέσω πιο σωστά, το λόγο που ο ανεμιστήρας έχει μόνο επτά πτερύγια. Η μεγάλη απόσταση μεταξύ των πτερυγίων, δίνει στους στροβίλους που αφήνει πίσω του ένα πτερύγιο, τον απαραίτητο "χώρο" και χρόνο για να παρασυρθούν από το εισερχόμενο ρεύμα αέρα, αρκετά κάτω από το πτερύγιο που ακολουθεί. Έτσι, το κάθε πτερύγιο τροφοδοτείται από μια ομαλότερη ροή αέρα και αυτό φυσικά σημαίνει χαμηλότερο θόρυβο! Ο κινητήρας εφοδιάζεται με τα νέα έδρανα SSO2 bearing, των οποίων η πλήρως μεταλλική κατασκευή εγγυάται μακροζωία, ακρίβεια και χαμηλότερο θόρυβο. Επιπλέον αυτών, ο μαγνήτης έδρασης του άξονα είναι ισχυρότερος και βελτιώνει ακόμα περισσότερο την ακρίβεια περιστροφής του. Για τον περιορισμό του θορύβου, φροντίζει η εξαιρετικά στιβαρή κατασκευή και τα ελαστικά τακουνάκια στις γωνίες του ανεμιστήρα. Ο κινητήρας τους ελέγχεται από PWM σήμα και είναι εξοπλισμένος με νέο ολοκληρωμένο ελέγχου της βαθμίδας ισχύος(NE-FD1 PWM IC) που εξασφαλίζει την βαθμιαία μεταγωγή των τρανζίστορ και τον περιορισμό του ηλεκτρονικού θορύβου, ιδιαίτερα όταν ο ανεμιστήρας στρέφεται με λίγες στροφές. Η προσοχή στη λεπτομέρεια είναι παρούσα και στην αεροδυναμική μορφή των βραχιόνων στήριξης του κινητήρα αλλά και στη διευθέτηση του -εσκεμμένα- γυμνού τμήματος των καλωδιώσεων και του πλαστικού clip που τα κρατά στη θέση τους. Φυσικά -θα ήταν περίεργο αν δεν- έχουμε να πούμε κι' άλλα σχετικά με το σχεδιασμό του ανεμιστήρα, αλλά αυτά στη συνέχεια. Θέματα συμβατότητας και εγκατάστασης Πρακτικά τα θέματα συμβατότητας με τις διάφορες μητρικές είναι ελάχιστα αλλά καλού κακού μπορείτε να δείτε στην αντίστοιχη λίστα που έχει η κατασκευάστρια στον ιστότοπό της: https://noctua.at/en/products/cpu-cooler-retail/nh-l12s/comp Επίσης μπορείτε να συμβουλευτείτε και τον κατάλογο με τους επεξεργαστές που είναι συμβατή η ψύκτρα, έχοντας σαν δεδομένο ότι η Noctua δεν συνιστά υπερχρονισμό σε κανένα από αυτούς: https://noctua.at/en/products/cpu-cooler-retail/nh-l12s/cpucomp Στην εγκατάστασή της, το σύστημα στερέωσης Secufirm2, εξασφαλίζει ότι η στιβαρή και απρόσκοπτη ολοκλήρωσή της θα είναι ζήτημα μερικών λεπτών! Πέραν όμως από τις αναλυτικές οδηγίες που συνοδεύουν την ψύκτρα υπάρχουν και μια σειρά από video που δείχνουν την εγκατάσταση σε διάφορα socket. Στο θέμα του προσανατολισμού της ψύκτρας, εφόσον πρόκειται να μπει σε όρθιο κουτί, η Noctua συνιστά να αποφύγετε την τοποθέτηση που φέρνει τις καμπές των heat pipes στο υψηλότερο σημείο. Και όπως θα δούμε στις μετρήσεις -σιγά μη και δεν το δοκιμάζαμε ! - θα δείτε ότι έχει κάθε λόγο γι' αυτό! Αλλά και η πρακτική της εγκατάστασης, θα σας δείξει ότι η ασυμμετρία της ψύκτρας, είναι πολύ βολική καθώς, με τις συγκεκριμένες διαστάσεις : Το πράγμα "φωνάζει" από μόνο του, ιδιαίτερα σε ένα "όρθιο" κουτί, όπου η ψύκτρα βρίσκει την ιδανική θέση σε κατακόρυφη διάταξη, με τις καμπές των heat pipes προς τα κάτω (προς την κάρτα γραφικών) με την περίμετρό της να δροσίζει VPM και μνήμες και την ψύκτρα να έχει -όπως θα δούμε- τις υψηλότερες επιδόσεις! Επίσης, για κάθε απορία, η κατασκευάστρια έχει ένα πολύ εκτεταμένο κατάλογο με απαντήσεις σε διάφορες ερωτήσεις σχετικά με την ψύκτρα: https://noctua.at/en/products/cpu-cooler-retail/nh-l12s/faq Οι λεπτομέρειες που κάνουν τη διαφορά Πάντα υπάρχουν αυτά που περνούν "απαρατήρητα", ενώ σημαίνουν αρκετά για την προσπάθεια κάθε κατασκευαστή να κάνει τη διαφορά και εν προκειμένω, η Noctua, έχει το δικό της σημαντικό μερίδιο! Ο ανεμιστήρας Στις δύο φωτογραφίες που ακολουθούν φαίνονται οι διάφορες τεχνικές που χρησιμοποιεί η Noctua, αλλά αυτό που είναι νέο, είναι το πόσο κοντά στο πλαίσιο στρέφεται η φτερωτή! Το είπαμε και πιο πριν ότι αυτός ο ανεμιστήρας είναι ο "πρόδρομος" της νέας σειράς ανεμιστήρων της κατασκευάστριας, των οποίων ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά είναι ακριβώς αυτό. Και μάλιστα για τα πιο νέα μοντέλα που είδαμε στην computex 2017, η απόσταση αυτή μειώνεται στο μισό χιλιοστό! Ο στόχος φυσικά είναι οι μικρότερες απώλειες πίεσης σε αυτή τη κρίσιμη περιοχή του πτερυγίου, όπου αυτό έχει τη μεγαλύτερη απόδοση. Στη δεξιά φωτογραφία έχουμε ένα κοντινό ενός από τους βραχίονες του κινητήρα, για να του ρίξουμε μια προσεκτικότερη ματιά! Την πρισματική αεροδυναμική τους μορφή και την υπό γωνία σε σχέση με το χείλος εκβολής των πτερυγίων τοποθέτησή τους, την εντοπίσαμε και πριν, αλλά η συνέχεια πέρασε στα "ψιλά" . . . Η εσωτερική πλευρά των στηριγμάτων έχει μια διαμήκη διαμόρφωση που χωρίζει το χείλος προσβολής αυτών των οιωνεί πτερυγίων, σε δύο επίπεδα. Ο σκοπός εδώ είναι η ελάττωση του θορύβου που προκαλεί η ροή του αέρα γύρω από τα στηρίγματα και επιτυγχάνεται με την κλιμακωτή αύξηση της διατομής του στηρίγματος, η οποία μειώνει τη τάση της απότομης αποκόλλησης του οριακού στρώματος στην λεία περιοχή που ακολουθεί και έτσι, συμβάλει στο περιορισμό του θορύβου που προκαλούν τα στηρίγματα. Αυτό, μόνο σαν ευλαβική προσήλωση στη λεπτομέρεια μπορεί να χαρακτηριστεί και αξίζει ένα μπράβο από εμάς στο RND τμήμα της κατασκευάστριας! Η ηλεκτρική συμπεριφορά του ανεμιστήρα Για ένα νέο ανεμιστήρα και μάλιστα PWM, είναι απαραίτητο να δούμε την όλη του συμπεριφορά πάνω στην ψύκτρα και σε όλο το φάσμα στροφών του. Αυτό είναι χρήσιμο τόσο σε όσους φίλους θα βάλουν τον ανεμιστήρα πάνω στο CPU Fan header και όχι σε κάποιον Fan controller, όσο και σε εκείνους που έχουν κάποιον Fan controller, αλλά δεν βλέπουν τις ανάλογες στροφές από τον ανεμιστήρα. Η Noctua δίνει σαν ελάχιστες στροφές για τον ανεμιστήρα τις 450, αλλά αυτός κατεβαίνει με ασφάλεια και μέχρι τις 200 rpm και όταν λέω με ασφάλεια εννοώ ότι, εφόσον το Duty Cycle είναι λίγο πάνω από 10%, τότε ο ανεμιστήρας εκκινεί κανονικότατα, ανεβάζει αρχικά αρκετές στροφές (~ 600rpm) και στη συνέχεια πέφτει στις 200 ή και χαμηλότερα αν το θέλουμε! Αυτό από μόνο του αποτελεί εύσημο για την κατασκευάστρια, και ακόμα περισσότερο -πράγμα που δεν φαίνεται στο διάγραμμα- το γεγονός ότι χωρίς καμία ανάδραση και έλεγχο, ο ανεμιστήρας στρέφεται εκεί ακριβώς που θα τον βάλεις, αρκεί να κρατάς σταθερό το σήμα PWM! Αυτό φαίνεται αυτονόητο, αλλά πιστέψτε με, δεν είναι καθόλου έτσι, εκτός και αν μιλάμε για πολύ συγκεκριμένους κατασκευαστές ! Πέραν αυτού και όπως μπορείτε να δείτε και από τις μετρήσεις, ανάλογα με το setup, οι τελικές στροφές του διαφέρουν ελαφρά, καθώς στο Low Profile, ο κενός χώρος κάτω από τον ανεμιστήρα, του επιτρέπει να στρέφεται λίγο πιο γρήγορα. Το cold plate Τα φίλερ ανά χείρας και . . . . . . το cold plate εμφανίζει όμοια κυρτότητα και προς τις δύο βασικές διευθύνσεις, ίση με 80μm, η οποία είναι μια μέσης τιμής κυρτότητα και είναι λογική επιλογή καθώς, η λίστα συμβατότητας της ψύκτρας είναι πραγματικά μεγάλη ! Η υφή της επιφάνειάς του είναι η συνήθης επιλογή της Noctua, με την εξαιρετική CNC κατεργασία που αφήνει το γνωστό σπειροειδές μικροσκοπικό αυλάκι . . . . . . το οποίο "απορροφώντας" την περίσσεια της μεγάλου ιξώδους θερμοαγώγιμης πάστας που χρησιμοποιούν κατά κύριο λόγο οι χρήστες, επιτρέπει την πολύ καλή επαφή του cold plate στο CPU heat spreader και ελαχιστοποιεί την θερμική αντίσταση μεταξύ τους, μειώνοντας τη θερμοκρασία του επεξεργαστή. Η κατανομή της θερμοαγώγιμης πάστας Δυο ζεύγη φωτογραφιών (αριστερά είναι η επιφάνεια του Loader και δεξιά του Cold Plate), τραβηγμένες με ελαφρά διαφορετικό φωτισμό . . . . . . δείχνουν αυτό που έδειξαν και οι μετρήσεις μας ! Το πάτημα της ψύκτρας είναι πολύ καλό παρά το ότι, το cold plate της είναι ελαφρά κυρτό και ο Loader είναι απολύτως επίπεδος. Ολόκληρη η κεντρική περιοχή δείχνει επαφή ουσιαστικά μέταλλο με μέταλλο, και εδώ να πάρουμε υπόψη ότι όταν ξεκόλλησε η ψύκτρα από τον loader, ξεκόλλησε απότομα αναπηδώντας προς τα πίσω, από την δεξιά πλευρά του loader. Εύκολα διακρίνουμε την κατοπτρική συμμετρία των φωτογραφιών Loader / Cold Plate. Η προοδευτική αποκόλληση της αριστερής πλευράς (αριστερά στο loader, δεξιά στο cold plate), έδωσε την ευκαιρία να εμφανιστούν οι γνωστές δενδροειδείς δομές που χαρακτηρίζουν μια καλή επαφή, δυστυχώς στην αντίθετη πλευρά η ακαριαία αποκόλληση άφησε πίσω της, είτε περιοχές που η απότομη εισχώρηση του αέρα σάρωσε την πάστα λειαίνοντας την επιφάνειά της, είτε περιοχές που ο αέρας δεν πρόλαβε να φτάσει (αδρή επιφάνεια) όπου απλά οι επιφάνειες αποχωρίστηκαν κρατώντας κάποια ποσότητα πάστας με αδρές άμορφες μικροϋφές. Σε μεγέθυνση μπορούμε να δούμε σε ολόκληρη την επιφάνεια επαφής, να διακρίνονται οι χαράξεις του cold plate (ψύκτρα) και τις γραμμές που άφησαν αυτές στην επιφάνεια του loader. Η κάτω πλευρά της ψύκτρας Τα πτερύγια στα δύο άκρα της ψύκτρας έχουν κλιμακωτή διαμόρφωση που σχηματίζουν στις τέσσερις γωνίες ανυψωμένες θέσεις για να πατήσουν τα αντικραδασμικά παρεμβύσματα του ανεμιστήρα. Αυτό έχει σαν στόχο να απομακρύνει τον ανεμιστήρα από το επίπεδο των πτερυγίων προκειμένου να διανείμει καλύτερα τον αέρα που προωθεί ο ανεμιστήρας και -κυρίως- να μειώσει το θόρυβο από το φαινόμενο σειρήνας που προκαλούν τα ταχέως κινούμενα πτερύγια όταν περνούν πολύ κοντά από τις απολήξεις των πτερυγίων της ψύκτρας. Αυτό είναι μια δοκιμασμένη τεχνική, αλλά το γεγονός ότι υπάρχει μόνο από την κάτω πλευρά των πτερυγίων και όχι και από την επάνω δείχνει ότι η Noctua έχει προβλέψει κάτι άλλο! Η σκέψη αυτή δεν είναι άστοχη, γιατί σε μια PUSH τοποθέτηση του ανεμιστήρα, η φτερωτή ήδη απέχει αρκετά από το πτερύγια της ψύκτρας, μόνο σε μια PULL τοποθέτηση του ανεμιστήρα θα είχε νόημα αυτή η ανυψωμένη έδραση του ανεμιστήρα. Εδώ βέβαια υπάρχουν οι σχετικές επιφυλάξεις, καθώς αυτή η τοποθέτηση του ανεμιστήρα σπάνια έχει να προσφέρει κάτι καλύτερο από την PUSH τοποθέτηση. Η Noctua όμως κάτι παραπάνω από εμάς ξέρει και οι μετρήσεις μας το έδειξαν! Μετρήσεις Η ψύκτρα έχει τέσσερα heat pipes οπότε η λογική μέγιστη καταπόνησή της είναι της τάξης των 240 Watt, επειδή όμως τα heat pipes δεν έχουν δύο ψυχόμενα άκρα, τα 60 Watt ανά heat pipe είναι το λογικά ανώτερο όριο δοκιμής και φυσικά δεν μπορεί αυτό να αποτελέσει τη βάση σύγκρισης με τις άλλες ψύκτρες. Έχοντας αφενός αυτό κατά νου και αφετέρου ότι, στο ανταγωνισμό της υπάρχουν ψύκτρες ανάλογου τύπου που δοκιμάστηκαν στα 180Watt, οι δοκιμές* έχουν σαν άξονα σύγκρισης αυτή τη ισχύ. Βεβαίως έγιναν δοκιμές και σε μεγαλύτερη ισχύ για να έχουμε μια συγκριτική εικόνα, έστω και σε exreme συνθήκες για την NH-L12S. {* Οι ενδιαφερόμενοι φίλοι μπορούν να δουν τη μεθοδολογία που χρησιμοποιούμε στις δοκιμές και πως αυτή αναβαθμίστηκε.} Να σημειώσουμε ότι για πρώτη φορά μπαίνει σε δοκιμές σαν ιδιαίτερος προσανατολισμός, ο προσανατολισμός των άκρων των heat pipes, καθώς ναι μεν η Noctua συνιστά την αποφυγή της τοποθέτησης που φέρνει τις κάμψεις των heat pipes στο υψηλότερο σημείο, αλλά εμείς είχαμε την περιέργεια να δούμε τι συμβαίνει αν δεν ακολουθήσουμε τις συμβουλές της. Έτσι στην κατακόρυφη τοποθέτηση θα δείτε δύο επιμέρους στήλες με δοκιμές. Κάτι επίσης νέο είναι και ο χρωματισμός των τιμών του πίνακα, στον οποίο έχουμε με αχνό πράσινο την χαμηλότερη θερμοκρασία κάθε σειράς μετρήσεων και με αχνό γαλάζιο τις υπόλοιπες τιμές τις ίδιας σειράς που απέχουν έως και 0,5 οC από την ελάχιστη της σειράς αυτής. Με τον τρόπο αυτό έχουμε μια πιο άμεση εικόνα για το ποιες πρακτικά είναι οι διαφορές μεταξύ των διάφορων setup! Έχοντας κατά νου ότι η ψύκτρα αυτή έχει ενεργό θερμικό όγκο μόλις 297 cm3, ας δούμε πως συμπεριφέρθηκε στις διάφορες θερμικές καταπονήσεις που της επιβάλαμε. Ομαδοποιώντας τα συμπεράσματά μας έχουμε: Ο καλύτερος προσανατολισμός είναι ο κάθετος καθώς, μολονότι ο οριζόντιος δεν υστερεί αισθητά μέχρι τα 180 Watt, από εκεί και πάνω αρχίζει να δείχνει το μειονέκτημα που έχουν τα heat pipes όταν δεν τα βοηθά η βαρύτητα! Το ευνοϊκότερο setup είναι -με ελάχιστη διαφορά- το Low Profile (ο ανεμιστήρας είναι στην κάτω πλευρά της ψύκτρας). Το πιο αθόρυβο setup είναι το High Clearence, διατηρώντας μια μικρή διαφορά από το Low Profile. Όσον αφορά στη ροή του αέρα, παρά το γεγονός ότι αυτό αποτελεί μια μικρή "έκπληξη"(1), το Pull Setup απεδείχθη ελαφρά καλύτερο από το Push Setup, αλλά χάνει σε σχέση με το Push λόγω του αισθητά μεγαλύτερου θορύβου που παράγει. Ο πλάγιος προσανατολισμός ακολουθεί κατά πόδας τους άλλους μέχρι τα 120Watt, αλλά από εκεί και πάνω αρχίζει να υστερεί σημαντικά! (1)Για το θέμα αυτό υπάρχει εξήγηση στο κεφάλαιο "Μετρήσεις εις βάθος" Συνεπώς, στοχεύοντας στον χαμηλότερο θόρυβο και καθώς οι μικρές διαφορές στις θερμοκρασίες μας το επιτρέπουν, επιλέγουμε σαν καλύτερο setup την κατακόρυφη τοποθέτηση και τον ανεμιστήρα στην επάνω πλευρά της ψύκτρας και σε θέση Push (VePus HiCl) και αυτού του Setup το Δθ -στα 180Watt και σε υψηλό air flow- μπαίνει στους συγκριτικούς πίνακες (Δθ=32,50οC). Οι φίλοι όμως που θέλουν να χρησιμοποιήσουν την ψύκτρα σε Low Profile, μπορούν μια χαρά να το κάνουν καθώς, το κόστος σε θόρυβο είναι μόλις 0,7dB(A) και θα έχουν και καλύτερη θερμοκρασία κατά 0,12οC (!), ή αν έχουν την ψύκτρα οριζόντια θα έχουν μια αύξηση της θερμοκρασίας κατά ~1οC ! Αν δε, παραμείνουμε αυστηρά στο μέσο TDP που προτείνει ο κατασκευαστής (~ 120 Watt), οι τιμές του Δθ κινούνται μεταξύ των ~22 και ~28 βαθμών, δίνοντας στο σύστημά μας τελικές θερμοκρασίες της τάξης των 52 και 58 oC, αν υποθέσουμε ότι στο κουτί μας η μέση θερμοκρασία του αέρα είναι 30οC. Και αυτές τις θερμοκρασίες τις έχουμε με το θόρυβο να ξεκινά, από τα πλήρως ανεκτά ~35 dB(A) και περνώντας από τα μόλις διακριτά ~31 dB(A), να καταλήγει στα μη ανιχνεύσιμα ~29 dB(A) ! Με άλλα λόγια, έχουμε να κάνουμε με μια εξαιρετικά ήσυχη ψύκτρα που μπορεί να διατηρήσει δροσερό τον επεξεργαστή του HTPC μας, ή οποία το μόνο που μας ζητά αν θέλουμε να ξεφύγουμε σε απαιτήσεις, είναι απλά ένα καλό γενικότερο air flow στο κουτί μας! Εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι η ψύκτρα μέχρι τα 180 Watt μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε οριζόντια είτε κάθετα χωρίς κανένα ενδοιασμό! Και ακόμα πιο εύκολα καταλαβαίνουμε ότι η Noctua,ξέρει τι λέει όταν μας αποθαρρύνει να χρησιμοποιήσουμε την ψύκτρα "ανάποδα" (κατακόρυφα αλλά με τις καμπές των heat pipes προς τα επάνω), καθώς σε αυτή τη θέση τα δυναμικά προβλήματα των heat pipes κάνουν έντονη την παρουσία τους από τα 120 Watt! Όλα αυτά όμως μπορούμε να τα δούμε πολύ πιο εύκολα και ολοκληρωμένα στο επόμενο γράφημα, που δίνει στους αριθμούς μορφή και εικόνα στη δυναμική συμπεριφορά της ψύκτρας! Α. Με πρώτη ματιά έχουμε τρεις διακριτές ομάδες καμπυλών που αναφέρονται στους τρεις προσανατολισμούς της ψύκτρας: Μπλε, πράσινη, κυπαρισσί (η οποία δεν φαίνεται καθώς ταυτίζεται με την πράσινη) και αναφέρονται στον κατακόρυφο προσανατολισμό. Κόκκινη, κεραμιδί, χρυσαφί που αναφέρονται στον οριζόντιο προσανατολισμό. Γαλάζια, πορτοκαλί που αφορούν στον πλάγιο προσανατολισμό. Υπάρχει και η Μοβ καμπύλη, που αφορά στην κατακόρυφη ανάστροφη τοποθέτηση. Β. Από άποψη απόδοσης, όλοι οι προσανατολισμοί και setup αποδίδουν περίπου το ίδιο και ανεξάρτητα με το air flow μέχρι και τα 120 Watt, από εκεί και πάνω, ανεξάρτητα με το air flow, διακρίνουμε τις παρακάτω διαφορές: Η πρώτη ομάδα (κατακόρυφη τοποθέτηση) φτάνει χωρίς διαφορές μέχρι και τα 180 Watt και με μικρές διαφορές στα 210 Watt. Η δεύτερη ομάδα (οριζόντια τοποθέτηση) έχει την ίδια ακριβώς συμπεριφορά, αλλά οι θερμοκρασίες της πάνω από τα 180 Watt, είναι υψηλότερες της πρώτης. Η τρίτη ομάδα (πλάγια τοποθέτηση) πάνω από τα 120 Watt εμφανίζει διαφορές, με τo Low Profile setup να είναι καλύτερο. Γ. Από άποψη απόλυτων επιδόσεων και περιθωρίων για - τυπικά μη συνιστώμενο- O/C, ο προσανατολισμός που έχει τα μεγαλύτερα περιθώρια είναι ο κάθετος με τον οποίο, το Δθ κυμαίνεται από 50 έως 55 οC. Δ. Πριν αφήσουμε αυτό το κεφάλαιο της παρουσίασής μας και σαν εισαγωγή για το επόμενο, να σημειώσουμε κάτι που οι προσεκτικοί φίλοι θα το είδαν ήδη! Στις υψηλές θερμικές καταπονήσεις (από 210 Watt και πάνω) η ψύκτρα μοιάζει να "αδιαφορεί" για το ποίο είναι το air flow της, ή για να το θέσουμε πιο σωστά, όσο λιγότερο λιγότερο air flow έχει, τόσο πιο ψηλά μπορεί να πάει σε ισχύ! Αυτό βεβαίως αποτελεί αντίφαση σε όσα ξέρουμε σε σχέση με το air flow, αλλά το έχουμε ξαναδεί και συζητήσει και θα το συζητήσουμε και εδώ, στο επόμενο κεφάλαιο! Μετρήσεις εις βάθος - Γραφήματα Παρά το ότι οι μετρήσεις είναι πολλές -είκοσι επτά σειρές για την ακρίβεια έγιναν- εμείς θα παραθέσουμε εδώ κάποιες χαρακτηριστικές και τις άλλες μπορείτε να τις δείτε στα link που ακολουθούν: Οι πλήρεις μετρήσεις των τριών air flow υπάρχουν αντιστοίχως εδώ: 1. Οριζόντια τοποθέτηση σε Low Profile και τον ανεμιστήρα σε Push θέση: Πίνακας Ho μετρήσεων, Γράφημα Ho Δθ, Γράφημα Ho Rca 2. Οριζόντια τοποθέτηση σε Low Profile και τον ανεμιστήρα σε Pull θέση: Πίνακας Ho μετρήσεων, Γράφημα Ho Δθ, Γράφημα Ho Rca 3. Οριζόντια τοποθέτηση σε High Clearence και τον ανεμιστήρα σε Push θέση: : Πίνακας Ho μετρήσεων, Γράφημα Ho Δθ, Γράφημα Ho Rca 4. Κατακόρυφη τοποθέτηση σε Low Profile και τον ανεμιστήρα σε Push θέση: Πίνακας Ho μετρήσεων, Γράφημα Ho Δθ, Γράφημα Ho Rca 5. Κατακόρυφη τοποθέτηση σε Low Profile και τον ανεμιστήρα σε Pull θέση: Πίνακας Ho μετρήσεων, Γράφημα Ho Δθ, Γράφημα Ho Rca 6. Κατακόρυφη τοποθέτηση σε High Clearence και τον ανεμιστήρα σε Push θέση: : Πίνακας Ho μετρήσεων, Γράφημα Ho Δθ, Γράφημα Ho Rca 7. Πλάγια τοποθέτηση σε Low Profile και τον ανεμιστήρα σε Push θέση: Πίνακας Ho μετρήσεων, Γράφημα Ho Δθ, Γράφημα Ho Rca 8. Πλάγια τοποθέτηση σε High Clearence και τον ανεμιστήρα σε Push θέση: : Πίνακας Ho μετρήσεων, Γράφημα Ho Δθ, Γράφημα Ho Rca 9. Κατακόρυφη "ανεστραμμένη" τοποθέτηση σε High Clearence και τον ανεμιστήρα σε Push θέση: : Πίνακας Ho μετρήσεων, Γράφημα Ho Δθ, Γράφημα Ho Rca Πριν δούμε όμως την πρώτη από αυτές καλό θα ήταν να σημειώσουμε λίγα πράγματα για την συμπεριφορά των heat pipes. 1. Στα heat pipes η μετάδοση της θερμότητας από το θερμό άκρο (εξατμιστής/evaporator), στο ψυχρό (συμπυκνωτής/condenser), γίνεται με τον τρόπο που παριστά το gif που ακολουθεί: http://www.ledeconomy.com/images/gallery-heat-pipes/heatpipes-01.en.gif Στην διαδικασία αυτή παίζουν ρόλο πολλές παράμετροι, οι οποίες θέτουν και τα όρια λειτουργίας ενός heat pipe, από τα οποία ξεχωρίζω τρία που μας ενδιαφέρουν στην περίπτωση που συζητάμε: Entrainment/Flooding limit (Η μεγάλη ταχύτητα που κινείται ο ατμός στο κέντρο του heat pipe, εμποδίζει το υγρό που υπάρχει στο wick να επιστρέψει στο evaporator) Capillary limit (Το άθροισμα των δυνάμεων της βαρύτητας, και της διαφοράς πίεσης μεταξύ condenser και evaporator υπερβαίνουν την ικανότητα άντλησης του wick, συνεπώς η ποσότητα του υγρού που επιστρέφει μέσω του wick στο evaporator, μειώνεται) Boiling limit (Η εισροή θερμότητας στο evaporator είναι πολύ υψηλή με αποτέλεσμα το υγρό που μεταφέρεται από το wick σε αυτόν να εξατμίζεται πριν προλάβει να τροφοδοτήσει ολόκληρη την επιφάνεια του evaporator, έτσι αυτό "στεγνώνει" / evaporator dry-out) Α. Για να δούμε την πρώτη περίπτωση λοιπόν, όπου η ψύκτρα είναι οριζόντια και ο ανεμιστήρας στη χαμηλότερη θέση και σε φορά PULL . . . Μέχρι τα 150Watt όλα είναι φυσιολογικά και συνηθισμένα, το μεγαλύτερο air flow σημαίνει χαμηλότερη θερμοκρασία! Μετά όμως από αυτή την ισχύ, τα πράγματα αρχίζουν να αλλάζουν, με τρόπο φυσιολογικό βεβαίως, αλλά όχι "συνήθη" ! Οι θερμοκρασίες των υψηλότερων air flow προοδευτικά χειροτερεύουν για να καταλήξουμε σε πλήρη αντιστροφή των συνήθως αναμενόμενων, καθώς το χαμηλό air flow έχει την χαμηλότερη θερμοκρασία, και το υψηλό . . . την μεγαλύτερη! ! ! Ο λόγος είναι ότι: Η οριζόντια θέση των heat pipes δεν επιτρέπουν στην βαρύτητα να βοηθήσει στην μεταφορά του υγρού δια μέσω του wick. Η χαμηλότερη θερμοκρασία του condenser που προκαλεί το υψηλότερο air flow, αυξάνει τη διαφορά πίεσης μεταξύ αυτού και του evaporator, με αποτέλεσμα η "αντλητική" ικανότητα του wick να μειώνεται. Η μεγάλη ταχύτητα του ατμού στο κέντρο του heat pipe εμποδίζει την αποτελεσματική λειτουργία του wick και έτσι η ποσότητα του υγρού που αντλείται προς το evaporator μειώνεται. Αυτά έχουν σαν αποτέλεσμα το wick στην περιοχή του condenser, να έχει κορεστεί από υγρό (να έχει πλημμυρίσει /Flooding) και έτσι να εμφανίζει πολύ μικρότερη ικανότητα συμπύκνωσης / υγροποίησης του υδρατμού που φτάνει εκεί από τον εξατμιστή! Β. Στην επόμενη μέτρηση έχουμε ακόμα πιο ενδιαφέροντα πράγματα: Εδώ και πάλι τα heat pipe είναι οριζόντια, και ενώ στα 180 Watt έχουμε την "φυσική τάξη πραγμάτων" (οι χαμηλότερες θερμοκρασίες είναι αυτές των υψηλότερων air flow), η εικόνα στα 240 Watt έχει αντιστραφεί πλήρως, τα χαμηλότερα air flow πετυχαίνουν και χαμηλότερες θερμοκρασίες! Σε επίρρωση της διαπίστωσης αυτής, έρχεται και η δοκιμή της αύξησης του air flow, η οποία, στο μέσο air flow έφερε αύξηση (!) της θερμοκρασίας κατά ~4 οC, και στο χαμηλό, προκάλεσε αύξηση της θερμοκρασίας κατά ~12 οC ! ! ! Εδώ το ρόλο κλειδί έπαιξε η σημαντική μείωση της θερμοκρασίας του συμπυκνωτή (heat pipe / πτερύγια ψύκτρας) που προκάλεσε υψηλότερη διαφορά πίεσης μεταξύ condenser και evaporator (block) και επέφερε υψηλότερο κορεσμό του wick σε υγρό (Flooding). Παρ' όλα αυτά όμως, η ψύκτρα, μόλις το φορτίο της επιστρέψει σε χαμηλότερο επίπεδο (από τα 240 W στα 120 W) επιστρέφει στις σωστές θερμοκρασίες, ένδειξη ότι δεν έφτασε στα όρια της! Γ. Η τρίτη περίπτωση που έχουμε είναι : Εδώ έχουμε τα Heat pipes σε κατακόρυφη θέση και η βαρύτητα βοηθά στη λειτουργία του wick και έτσι ο υψηλότερος ρυθμός επιστροφής του υγρού στο evaporator, επιτρέπει και την υψηλότερη αντοχή της ψύκτρας σε θερμική καταπόνηση, η οποία φτάνει για το μέσο και χαμηλό air flow στα 270 Watt (!), ενώ το υψηλό air flow, απλά . . . δεν τα κατάφερε και κατέθεσε τα όπλα στα 240 Watt ! Όπως και στην προηγούμενη περίπτωση, η λογική αντίδραση να αυξήσουμε το air flow φέρνει το αντίθετο αποτέλεσμα, καθώς η θερμοκρασία αντί να πέσει, αυξάνει κατά ~5,5 οC ! Και στην περίπτωση αυτή, το αίτιο της αύξησης της θερμοκρασίας είναι το ίδιο με προηγουμένως, απλά, η ευνοϊκότερη θέση των heat pipes "μεταφέρει" την εκδήλωσή του, σε υψηλότερη θερμική καταπόνηση. Πιστεύω ότι τώρα είναι πολύ εμφανές ότι η ψύκτρα καλύπτει και με το παραπάνω το TDP που δηλώνει η κατασκευάστρια, και μας δίνει και την ευκαιρία -εννοώντας να μην καταθέτει το όπλα- να δούμε τι συμβαίνει όταν την πιέσουμε βάναυσα! Αυτό όμως που έχει σημασία -αν θέλουμε να πάρουμε ότι πραγματικά μπορεί να δώσει- είναι να πάρουμε υπόψη και το ζήτημα του προσανατολισμού της. Ας δούμε δυο διαγράμματα που αποκαλύπτουν το "αδύνατο" σημείο της! Εδώ έχουμε την ψύκτρα σε πλάγια θέση, και τον ανεμιστήρα σε θέση Low Profile. Οι θερμοκρασίες εξελίσσονται γραμμικά μέχρι τα 120 Watt από εκεί και πάνω με το υψηλό air flow να δείχνει το δρόμο, οι θερμοκρασίες περνούν σε αύξηση υψηλότερη από την γραμμικά αναμενόμενη. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι μέχρι τα 150 Watt κάτι έχει αρχίσει να δείχνει "στραβό", αλλά πρακτικώς δεν έγινε και τίποτε! Στο επόμενο βήμα όμως (180 watt), όλα έχουν αναστραφεί και μολονότι οι θερμοκρασίες δεν έχουν ξεφύγει πολύ, δεν παύει η όλη εικόνα να μην εμπνέει τις καλύτερες διαθέσεις για πειραματισμούς! Στο επόμενο γράφημα έχουμε την ίδια τοποθέτηση της ψύκτρας, με τη διαφορά ότι ο ανεμιστήρας είναι στην επάνω της πλευρά (High Clearence). Σε αυτό το setup ήδη από τα 120 Watt έχει αρχίσει να φαίνεται το ποια θα είναι η εξέλιξη και ενώ, μέχρι τα 150 Watt τα πράγματα είναι μέσα στα πλαίσια του απολύτως ασφαλούς, στα 180 Watt, καθώς οι θερμοκρασίες κάνουν ένα συγκριτικό άλμα της τάξης των 7 έως 12 βαθμών, θα πρέπει να διαγράψουμε ό,τι -παράλογα- σχέδια είχαμε! Αυτή η αλλαγή στη δυναμική κατάσταση της ψύκτρας φαίνεται πολύ πιο εύκολα αν δούμε το Μερικό Δθ, που μας δίνει την αύξηση της θερμοκρασίας από το ένα βήμα στο άλλο. Αυτή η μερική αύξηση, στα 150 Watt δείχνει ξεκάθαρα ότι υπάρχει πλήρης αναστροφή της "κανονικότητας" ! Αυτή η αυξημένη "ευαισθησία" που έχει η ψύκτρα στον πλάγιο προσανατολισμό και την οποία δεν είδαμε στον οριζόντιο -όπου επίσης τα heat pipes είναι οριζόντια, είναι ότι εδώ τα μισά heat pipes έχουν το άκρο του condencer χαμηλότερα από το άκρο του evaporator και συνεπώς στο "ανηφορικό" τμήμα τους (αρνητική κλίση), η βαρύτητα αντιστρατεύεται την λειτουργία του wick στο να επιστρέψει το υγρό στο evaporator και η εικόνα συμπληρώνεται με το ότι και τα άλλα μισά, έχουν μεν θετική κλίση αλλά μικρότερη αυτής του οριζόντιου setup. Συνεπώς, για τους φίλους που σκοπεύουν να αντλήσουν και την τελευταία ρανίδα απόδοσης από την Noctua NH L12S, η καλύτερη τοποθέτηση είναι η κάθετη, με την οποία θα φτάσουν χωρίς BSOD, ακόμα και στα 240 Watt με το Δθ να κυμαίνεται μεταξύ ~53 και ~56 οC κρατώντας τον "επεξεργαστή" μας σε ανεκτά επίπεδα ασφάλειας! Τώρα, το αν είναι λογικό να πάρετε μια τόσο μικρή ψύκτρα και να την πιέσετε σε τέτοιο βαθμό, απλά επειδή μπορεί να τα βγάλει πέρα, αυτό είναι ένα άλλο θέμα ! Γιατί το Pull setup είναι καλύτερο στην Noctua NH L12S Κατά κανόνα το Push setup με τους ισχυρότερους στροβίλους που δημιουργεί μεταξύ των πτερυγίων μιας ψύκτρας, πετυχαίνει καλύτερες θερμοκρασίες. Αντίθετα το Pull setup, χαρακτηρίζεται από πολύ πιο ομαλή ροή του αέρα μεταξύ των πτερυγίων και σαν επακόλουθο αυτής, από ένα παχύτερο οριακό στρώμα στα πτερύγια. Αυτό σημαίνει όμως ελαφρά υψηλότερες τελικές θερμοκρασίες! Στην περίπτωση όμως που εξετάζουμε, έχουμε δυο ιδιαίτερες παραμέτρους που ανατρέπουν αυτή τη σχέση: 1. Η πρώτη είναι η μικρή διαδρομή που κάνει ο αέρας μεταξύ των πτερυγίων, πράγμα που σημαίνει ότι η περιοχή εγκατάστασης οριακού στρώματος με ικανό πάχος για να δημιουργήσει πρόβλημα, είναι σχετικά μικρή (προς την έξοδο του αέρα από τα πτερύγια). 2. Στο Pull setup ουσιαστικά το τυφλό σημείο του ανεμιστήρα έχει πολύ μικρό όγκο, γιατί βρίσκεται εμπρός από αυτόν και όχι πίσω του όπως στο Push setup. Έτσι ο αναρροφούμενος από τον ανεμιστήρα αέρας σαρώνει και δροσίζει πολύ καλύτερα το σημείο των πτερυγίων που αντιστοιχούν στη θέση του κινητήρα του. Αυτά έχουν σαν αποτέλεσμα να αντισταθμίζεται η χαμηλότερη απόδοση του Pull setup και τελικά, αυτό να μπορεί να ανταγωνιστεί με επιτυχία το Push setup. Από ποια θερμοκρασία αρχίζει να λειτουργεί η ψύκτρα Αυτό σαν ερώτημα δεν απασχολεί και πολύ, καθώς έχει μια πολύ λογική απάντηση: "Μα από τη στιγμή που θα αρχίσει να ζεσταίνεται!" Αυτό όμως απέχει κάπως από την αλήθεια! Η πραγματικότητα είναι ότι μια ψύκτρα με heat pipes, αρχίζει να λειτουργεί από τι στιγμή που η θερμοκρασία του block της, γίνει μεγαλύτερη από τη θερμοκρασία βρασμού του ψυκτικού που περιέχουν τα heat pipes. Αυτή η θερμοκρασία ορίζεται από την πίεση που ο κάθε κατασκευαστής επιλέγει να έχουν τα heat pipes μιας συγκεκριμένης ψύκτρας. Έτσι, ανάλογα με το στόχο που έχει η ψύκτρα, μπορεί να αρχίσει να λειτουργεί στους 30 oC και κάποια άλλη στους 35 οC. Όσο πιο ψηλά σε ισχύ θέλουμε να πάει μια ψύκτρα με δεδομένη ψυκτική επιφάνεια, τόσο πιο ψηλά μπορούμε να ρυθμίσουμε το σημείο εκκίνησής της. Αυτό βέβαια έχει το "κόστος" ότι χαμηλά η ψύκτρα δεν έχει και την καλύτερη απόδοση καθώς, υπάρχει αυτό το "κενό" (Offset) μεταξύ της θερμοκρασίας περιβάλλοντος και της θερμοκρασίας εκκίνησης της ψύκτρας. Η Noctua λοιπόν με την NH L12S δεν έχει στόχο μεγάλα και εντυπωσιακά νούμερα, "απλά" θέλει να είναι όσο καλύτερη γίνεται, σε χαμηλές προς μέσες θερμικές καταπονήσεις. Έτσι, δεν αφήνει ούτε αυτό το θέμα στην τύχη, ρυθμίζει τα heat pipes να λειτουργούν από χαμηλά, προκειμένου να είναι όσο γίνεται πιο δροσερή στην περιοχή του στόχου της. Αυτό είναι λογικό και αναμενόμενο, αλλά αυτό που μας έδειξε η ανάλυση της διαδικασίας ψύξης της ψύκτρας (Cool Down Procces) ειλικρινά είναι σπάνιο! Η NH L12S αρχίζει να λειτουργεί από τους ~23 οC ! Πράγμα που σημαίνει ότι, δεν υπάρχει η παραμικρή υστέρηση και επιβάρυνση λόγω Offset. Ευθύς εξαρχής, πριν καν ο επεξεργαστής ανεβάσει έστω και 1oC, η ψύκτρα "είναι" παρούσα και κάνει τη δουλειά της ! Αυτές οι "μικρές" λεπτομέρειες είναι που κάνουν τελικά ένα "μεγάλο" προϊόν και είναι γι' αυτές ακριβώς, που είμαστε εδώ, ώστε να μην περνούν απαρατήρητες! Συγκριτικοί πίνακες και γραφήματα Θα πρέπει να προειδοποιήσουμε τους φίλους που θα χρησιμοποιήσουν τα γραφήματα που ακολουθούν, να πάρουν υπόψη τους ότι η κατάταξη της Noctua NH-L12S στους πίνακες αυτούς, αλλά και των άλλων ανάλογου μεγέθους ψυκτρών ( Noctua NH-L9x65, Noctua NH-L9x14 SE AM4, Silverstone ARGON series AR05) θα πρέπει να ιδωθεί προσεκτικά, καθώς οι υπόλοιποι συμμετέχοντες έχουν πολλαπλάσιο όγκο. Βεβαίως, σιγά σιγά συγκεντρώνονται ομοειδείς ψύκτρες και σήμερα έχουμε τουλάχιστον άλλο ένα μέλος από τις χαμηλού ύψους top flow ψύκτρες, αλλά εδώ θέλει λίγο προσοχή καθώς, οι NH-L12S έχει σημαντικά μεγαλύτερο όγκο από την AR05 για παράδειγμα. Για να διευκολυνθεί η ανάγνωση των γραφημάτων έχουμε χωρίσει χρωματικά τις ψύκτρες σε τρεις κατηγορίες ισχύος (180, 240 και 360 Watt). Με αυτά κατά νου, ας δούμε τα αποτελέσματα που έφερε η ψύκτρα της σημερινής μας παρουσίασης δοκιμαζόμενη στα 180 Watt. Α. Σύνθετη κατάταξη με βάση το Δθ και τον θόρυβο, με πρωτεύον κριτήριο το Δθ. (Pthermal = Max, Air flow = Max, Noise measurement distance = 0,5m) Το ότι η Noctua NH L12S ήρθε και κατέλαβε την πρώτη θέση στις top flow ψύκτρες του πίνακα, είναι αναμενόμενο! Έχει μεγαλύτερο θερμικό όγκο από τον ανταγωνισμό, έναν εξαιρετικό ανεμιστήρα, και τα -έστω και μονόπλευρα- τέσσερα heat pipes της, έδωσαν το λογικό αποτέλεσμα καθώς, ο επόμενος "φυσικός" αντίπαλός της είναι πίσω κατά 10 oC και σημαντικά πιο θορυβώδης! Αυτό όμως που είναι πιο εντυπωσιακό είναι ότι εκθρονίζει από την πρώτη θέση και την μικρότερη από τις ψύκτρες μονού πύργου. Από την οποία και παρά τον διπλάσιο θερμικό όγκο της ανταγωνίστριας, πετυχαίνει θερμοκρασίες 7 oC χαμηλότερες παραμένοντας και ελαφρά πιο ήσυχη! Κατά την γνώμη μας δεν χρειάζονται περισσότερα για να φανεί ότι η Noctua ανίχνευσε το "κενό" που είχε στη γκάμα της, και το συμπλήρωσε όπως εκείνη ξέρει να το κάνει. Αποτελεσματικά, χωρίς περιττούς εντυπωσιασμούς, και κατ' ευθείαν στην . . . κορυφή! Β. Σύνθετη κατάταξη με βάση το θόρυβο και το Δθ, με πρωτεύον κριτήριο το θόρυβο. (Pthermal = Max, Air flow = Max, Noise measurement distance = 0,5m) Στο θέμα του θορύβου η Noctua NH L12S, όχι μόνο πετυχαίνει τον χαμηλότερο θόρυβο από τις ανάλογου σκοπού ψύκτρες, αλλά και από πολλές άλλες, πολύ μεγαλύτερες ψύκτρες! Αν δε, την χρησιμοποιήσουμε μέσα στα χρηστικά πλαίσια του σχεδιασμού της, τότε απλά δεν έχει αντίπαλο! Βασιζόμενη σε έναν νέο εξαιρετικό ανεμιστήρα, πετυχαίνει να εξαφανίζεται από το ακουστικό περιβάλλον ενός δωματίου πόλης, ακόμα και στο υψηλό air flow της. Με τον ανεμιστήρα να στρέφεται σε μέσες στροφές και το θόρυβο να βρίσκεται στο όρια του ανιχνεύσιμου, μπορεί να κρατήσει τον επεξεργαστή κάτω από τους 60 βαθμούς ακόμα και αν δουλεύει στο σχεδιαστικό θερμικό όριό της! Αλλά εκεί που θα δείξει πραγματικά το μπορεί να κάνει και πρακτικά αποτελεί ένα από τα σημαντικά κριτήρια επιλογής της, είναι ότι στο χαμηλό air flow, όπου ο θόρυβος βρίσκεται κάτω από το χαμηλότερο όριο που μπορούμε να μετρήσουμε αλλά και να αντιληφθούμε, το Δθ για το μέσο TDP της (120W), δεν ξεπερνά τους ~27 οC ! Εδώ θα προσθέσουμε μια εν δυνάμει σημαντική παρατήρηση: Ο θόρυβος που παράγει η ψύκτρα μειώνεται καθώς η θέση "ακρόασης" μετακινείται από τον άξονα του ανεμιστήρα προς το επίπεδο της φτερωτής του και μάλιστα αισθητά! Συγκεκριμένα και ανάλογα με το setup, η μείωση είναι, 2 - 5 dB(A) για το υψηλό air flow και 1 - 2 dB(A) για το μέσο. Έτσι, πρακτικά και ανάλογα με την εγκατάσταση της ψύκτρας και το κουτί σας, είναι πολύ πιθανόν η ψύκτρα να "απουσιάζει" ηχητικά ακόμα και στο υψηλό air flow ! Πιστεύουμε, ότι για τον χρήστη που ξέρει τι θέλει, τα υπόλοιπα, από τα πολλά που μπορούμε ακόμα να πούμε, απλά περιττεύουν! Συμπεράσματα και βαθμολογία Μετά από αρκετές ημέρες δοκιμών και σχεδόν 180 ώρες μετρήσεων, ήρθε η ώρα του απολογισμού! Δεν σας κρύβω ότι αντιμετώπισα με σκεπτικισμό τα αποτελέσματα των πρώτων δοκιμών, γιατί αυτή η Noctua δεν είναι σαν τις άλλες Noctua! Λέει μέγιστο TDP 140 Watt και το εννοεί, γιατί από τα 180 Watt αρχίζει να αλλάζει συμπεριφορά και μόνο υπό προϋποθέσεις ξεπερνά τα 210 Watt. Θα μου πείτε: "Εντάξει, λέει τόσο και κάνει και κάτι παραπάνω, που είναι το πρόβλημά ; " Μόλις έκανα την ίδια ερώτηση στον εαυτό μου, αποκαλύφθηκε αυτό που "καλομαθημένος" από τις άλλες Noctua, δεν ήθελα να δω! Η κατασκευάστρια, με την NH L12S, επιχειρεί να απαντήσει σε ένα πολύ συγκεκριμένο και δύσκολο πρόβλημα: Πώς, με το ελάχιστο δυνατό ύψος, θα παρέχει ικανοποιητική ψύξη, τόσο, σε ένα επεξεργαστή μέσης ισχύος , όσο και στα περιμετρικά του socket εξαρτήματα. Πρώτο βήμα στη λύση είναι ο νέος ανεμιστήρας των 120mm, ο οποίος παρά το μόλις 15mm πάχος του, αποδεικνύεται αυτό που ακριβώς χρειάζονται για να αποβάλουν τη σχεδιασμένη θερμική ισχύ, τα περιορισμένα σε μόλις 20mm ύψος πτερύγια. Δεύτερο βήμα, τα ίδια τα heat pipes, τα οποία, τόσο με την καλή εκμετάλλευση της επιφάνειας του ψυκτικού σώματος της ψύκτρας, όσο και με την εντυπωσιακά χαμηλή θερμοκρασία ενεργοποίησής τους (η ψύκτρα ήδη από τους ~23 oC αρχίζει να λειτουργεί! ), δίνουν στην ψύκτρα ένα εξαιρετικό συνδυασμό μεγέθους και θερμικού αποτελέσματος! Σε αυτό το τεχνικό υπόβαθρο προστίθεται ένα εξαιρετικό σύστημα στήριξης και η γνωστή κορυφαία ποιότητα κατασκευής και ο ευτυχής κάτοχος έχει μια ψύκτρα που χωρά άνετα στο -ακόμα και μικρό- HTPC / PC του, αλλά δεν μένει εκεί, καθώς οι μεγάλες διαφορές βρίσκονται στις αισθητά χαμηλότερες θερμοκρασίες και κυρίως στον πολύ χαμηλότερο θόρυβο! Εκείνος όμως που πραγματικά θα βρει στην Noctua NH L12S την ιδανική λύση, είναι ο απαιτητικός χρήστης που θέλει το μικρό-μεσαίο σύστημά του, να είναι αθόρυβο στην πράξη και όχι στα "χαρτιά"! Αυτός, εκμεταλλευόμενος τον εξαιρετικό ανεμιστήρα θα έχει το dead silent που επιθυμεί, χωρίς να υπονομεύει το σύστημά του με αυξημένες θερμοκρασίες! Να πούμε όμως και δυο αρνητικά, έστω και αν αυτά έχουν περισσότερο "φιλολογική" αξία ! Ένα θέμα που πρέπει να έχουμε κατά νου, για να έχουμε τις καλύτερες επιδόσεις, είναι -όπως τονίσαμε- ο προσανατολισμός της ψύκτρας. Κάτι που θα θέλαμε να δούμε διαφορετικό, είναι η τιμή της και αυτό όχι γιατί είναι παράλογα υψηλή, αλλά για να γίνει πιο προσιτή σε περισσότερους χρήστες. Εδώ να πούμε ότι η τιμή της στην Ελληνική αγορά είναι ακόμα αρκετά ψηλά, αλλά ελπίζουμε να μειωθεί όσο διευρύνεται η διάθεση της ψύκτρας. Συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω σε μια φράση: Αν έχετε ένα HTPC, ή ένα μέσης ισχύος PC και ψάχνετε για νέα αθόρυβη και αποτελεσματική ψύκτρα, εξετάστε τη πρόταση της Noctua, κατά πάσα πιθανότητα η αναζήτησή σας ολοκληρώνεται στην NH L12S ! Υπενθυμίζουμε ότι η Noctua NH-L12S έχει από την κατασκευάστρια εταιρία προτεινόμενη τιμή 49.90 € (MSRP) του ΦΠΑ συμπεριλαμβανομένου. Συνοδεύεται από εξαετή εγγύηση και την ώρα που ολοκληρώνεται το review της, την βρήκαμε στα Ελληνικά καταστήματα προς 61,00€ (συν ~5,00€ μεταφορικά) με το ΦΠΑ. Κλείνοντας τη σημερινή παρουσίασή μας, ας δούμε επιγραμματικά τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της Noctua NH-L12S. Υψηλής ποιότητας και εξαιρετικά στιβαρή κατασκευή. Κορυφαίες επιδόσεις για το μέγεθός της. Μικρό μέγεθος. Μικρό ύψος που επιτρέπει την τοποθέτησή της σε πολύ μικρά κουτιά HTPC. Δυνατότητα μεταφοράς του ανεμιστήρα στην επάνω πλευρά της, για εξασφάλιση περισσότερου χώρου κάτω από αυτήν. Λειτουργικό και στιβαρό σύστημα στήριξης με πολύ εύκολη εγκατάσταση. Εξαιρετικά γραμμική θερμική συμπεριφορά στην περιοχή του TDP της. Ψύχει αποτελεσματικά το hardware που ευρίσκεται κοντά στο socket (μνήμες κ.λπ.) Πολύ καλή συμβατότητα με τα πέριξ του socket εξαρτήματα όπως μνήμες με υψηλά heat spreaders. Πολύ αποτελεσματικός και υψηλών προδιαγραφών, PWM ανεμιστήρας με νέας τεχνολογίας βαθμίδα ισχύος. Πολύ χαμηλός θόρυβος ακόμα και σε υψηλές στροφές, ο οποίος είναι απαλλαγμένος από ενοχλητικές συχνότητες. Sleeved καλώδιο ανεμιστήρα Παρέχεται ρυθμιστικό μέσο των στροφών (LNA Adapter) Πρόβλεψη και για εγκατάσταση στην επάνω πλευρά, ανεμιστήρα πάχους 25mm. Παρέχεται θερμοαγώγιμη πάστα που επαρκεί για περισσότερες της μιας εφαρμογές. Αναλυτικά manual. Εγγύηση έξι ετών. θα θέλαμε να την δούμε με χαμηλότερο κόστος. Οι επιδόσεις της εξαρτώνται από τον προσανατολισμό της. Με βάση όλα τα παραπάνω η γενική βαθμολογία που αποσπά η Noctua NH-L12S, δε μπορεί να είναι μικρότερη από:  theLAB.gr Ευχαριστούμε θερμά την Noctua για την παραχώρηση του δείγματος της δοκιμής. Για το TheLab.gr, Seafalco 2/2/2018