Solaris10 review

DarthMoul · Φεβρουάριος 20, 2006

Reviewer: DarthMoul

Το Solaris είναι ένα λειτουργικό σύστημα με ιστορία από το 1982. Αρχικά ως SunOS και αργότερα με το σημερινό όνομα του, Solaris, υπήρξε μία από τις κυριότερες αιτίες για την καθιέρωση της Sun Microsystems στον χώρο των μεγάλων συστημάτων και ιδιαίτερα των net servers.

Τυπικό System V Unix λειτουργικό που συγκεντρώνει τεχνογνωσία 22 ετών και δοκιμασμένο σε δύσκολες και απαιτητικές συνθήκες, τα τελευταία πέντε χρόνια ακολουθεί την φθίνουσα πορεία του κατασκευαστή του. Κακές επιλογές περιόρισαν σημαντικά το μερίδιό του στην αγορά, παρόλο που στα τέλη της δεκαετίας του '90 ήταν ο απόλυτος κυρίαρχος στους net servers και ο πλέον γνωστός και επιτυχημένος εκπρόσωπος των Unix λειτουργικών.

Οι εξελίξεις αυτές υποχρέωσαν την Sun να ανοίξει τον κώδικα του Solaris και να τον διαθέσει ελεύθερα μαζί με το λειτουργικό στην κοινότητα του ανοιχτού λογισμικού το καλοκαίρι του 2005. Τρεις μήνες αργότερα ήρθε και η τρέχουσα έκδοση, το Solaris 10. Μέσα στο πρώτο εξάμηνο της καριέρας του ως free και open source λειτουργικό, το Solaris προσέλκυσε 6000 προγραμματιστές, οι οποίοι συνδράμουν, τους λιγότερους από 100 που διέθετε η Sun, στην ανάπτυξη του λειτουργικού.

Το παρόν κείμενο είναι μια παρουσίαση του Solaris 10. Χωρίς να φιλοδοξεί να πάρει την θέση του οδηγού, παρουσιάζοντας τα χαρακτηριστικά του λειτουργικού, θα δώσει και οδηγίες για την επίλυση των πρώτων προβλημάτων που μπορεί να αντιμετωπίσει ο αρχάριος χρήστης του Solaris. Από την στιγμή που τα πρώτα προβλήματα έχουν λυθεί, εναπόκειται πλέον στο ενδιαφέρον του χρήστη η βαθύτερη γνώση. Η τεκμηρίωση της Sun είναι προσβάσιμη, πλήρης και τεχνικά υποδειγματική. Επίσης υπάρχουν και τα fora των χρηστών, καθώς και το Usenet, τα οποία αποτελούν την κύρια πηγή βοήθειας όπως σε όλα τα open source λειτουργικά.

Το download του Solaris 10 γίνεται από το site της Sun αφού προηγηθεί εγγραφή του χρήστη στο download center. Το Solaris 10 έρχεται σε τέσσερα Cds ή ένα dvd. Συμπληρωματικά υπάρχει ένα επιπλέον CD που περιλαμβάνει την υποστήριξη για γλώσσες της ανατολικής Ασίας. Η υποστήριξη της ελληνικής γλώσσας περιλαμβάνεται μέσα στα τέσσερα βασικά Cds.

Για το download η Sun διαθέτει το Sun Download Manager (SDM) για Windows και Linux, η χρήση του οποίου όμως δεν είναι υποχρεωτική. Λόγω του μεγάλου όγκου των δεδομένων, η χρήση download manager επιβάλλεται. Πιθανή αστάθεια στην γραμμή του internet θα μας υποχρεώσει να ξεκινήσουμε από την αρχή.

Ο Sun Download Manager

Το σύστημα στο οποίο έγινε η εγκατάσταση περιλαμβάνει Dual 940 Tyan μητρική εξοπλισμένη με δύο Opteron 242, ένα gigabyte RAM, AC'97 embedded κάρτα ήχου, Radeon 9200SE κάρτα γραφικών και embedded Intel Pro Gigabit Ethernet NIC.

Η διαδικασία εγκατάστασης είναι η τυπική που συναντάμε σε όλα τα Unix λειτουργικά. Όσοι είναι εξοικειωμένοι με την εγκατάσταση του SCO Unix ή του Tru64 θα δουν γνώριμες καταστάσεις. Οι υπόλοιποι που έχουν εμπειρία μόνο από Windows και Linux δεν θα βρουν κάποιες από τις ευκολίες που έχουν συνηθίσει και θα πρέπει να αντιμετωπίσουν, το παράξενο γι αυτούς, partitioning schema του Solaris. Με λίγη προσοχή και σχετική γνώση TCP/IP δικτύων η εγκατάσταση δεν θα έχει ιδιαίτερο πρόβλημα.

Αρχικά το Solaris κάνει μία υποτυπώδη 32 bit εγκατάσταση σε κατάσταση κονσόλας. Αφού ζητήσει reboot ξεκινά πλέον ένα γραφικό installation interface. Από εκεί ο χρήστης θα πρέπει να δώσει τα Cds που θα του ζητήσει και να απαντήσει στις ερωτήσεις για την διαμόρφωση του συστήματος. Πρόκειται για χρονοβόρα διαδικασία η οποία στο παραπάνω σύστημα διήρκεσε περί την μιάμιση ώρα. Το Solaris δεν επιτρέπει την συνύπαρξη άλλου λειτουργικού στον ίδιο δίσκο.

Συνεπώς δυνατότητα dual boot δεν υπάρχει.

Μετά την εγκατάσταση και το πρώτο boot, ο χρήστης θα έρθει σε επαφή με το dtlogin, το login manager του CDE.

Το dtlogin. Ο login manager του CDE.

Οι επιλογές GUI που έχει είναι ουσιαστικά τρεις. Η μία είναι το CDE, το οποίο από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 είναι το εξορισμού GUI όλων των εμπορικών proprietary Unix λειτουργικών. Όσοι έχουν επαφή με open source λειτουργικά ίσως να έχουν συναντήσει τον εξελιγμένο κλώνο του, το XFCE. Το CDE είναι ελαφρύ και γρήγορο αλλά με ιδιαίτερα περιορισμένες δυνατότητες σε σχέση με τα νεώτερα του. Ο σκοπός της δημιουργίας του ήταν να προσδώσει στοιχειώδεις GUI δυνατότητες σε server συστήματα.

Η δεύτερη επιλογή είναι το Java Desktopt System, το οποίο δεν είναι άλλο από το Gnome 2.6 το οποίο οι developers του Solaris έχουν φέρει στα μέτρα του λειτουργικού (δεν έχει πατούσα παιδιά. κακώς χαρήκαμε). Η τρίτη επιλογή, την οποία πρέπει να εγκαταστήσει ο χρήστης με την εκτέλεση ενός script από την κονσόλα, είναι το KDE 3.1. Ιδιαίτερα παλιά έκδοση αλλά υπάρχει precompiled και το 3.4.1 για Solaris x86 με Nvidia drivers καθώς και για SPARC στο site του KDE.

Το Solaris 10 έρχεται με δύο X servers. Ο ένας είναι αυτός του Xorg στην έκδοση 6.8.0 με τον οποίο είναι εξοικειωμένοι όσοι ασχολούνται με open source λειτουργικά. Ο δεύτερος είναι ο Xsun, που απευθύνεται σε workstations της Sun οι οποίοι χρησιμοποιούν παλιές custom κάρτες γραφικών κατασκευασμένες από την ίδια την εταιρία. Άρα μέσω της χρήσης του Xorg το Solaris έχει πλήρη υποστήριξη για όλες τις μοντέρνες κάρτες γραφικών. Η Nvidia διαθέτει από το site της optimized drivers για τις κάρτες που χρησιμοποιούν τα δικά της chipsets και σε έκδοση για Solaris x86.

Το Common Desktop Environment

Το Java Desktop System.

a) Solaris Management Console.

Η διαχείριση του συστήματος στο Solaris επιτυγχάνεται μέσω ενός προγράμματος που είναι γραμμένο σε Java, του Solaris Management Console (SMC).

Το Solaris Management Console

Το πρόγραμμα είναι απλό, εύχρηστο και αξιοποιεί όλες τις δυνατότητες του λειτουργικού, αλλά όχι του GUI που τρέχει την δεδομένη στιγμή . Ενδεικτικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την διαχείριση χρηστών με πολλαπλά επίπεδα ασφάλειας, την μεταφορά και εγκατάσταση των ενημερώσεων του λειτουργικού από την Sun με κλήση του update manager που είναι ξεχωριστή Java εφαρμογή, την διαχείριση απομακρυσμένων συστημάτων (patch, reboot, storage administation κλπ) καθώς και την δυνατότητα δημιουργίας software RAID 0 , 1 και 5 τόσο σε τοπικούς δίσκους όσο και σε SAN.

Αυτό που γίνεται άμεσα αντιληπτό είναι η έμφαση που έχει δώσει το λειτουργικό στην ασφάλεια αλλά και στην δυνατότητα διαχείρισης απομακρυσμένων συστημάτων και συστοιχιών από Solaris servers. Η φήμη του ως το λειτουργικό των netservers δικαιολογήται πλήρως. Η Sun είναι από τους πλέον δραστήριους παίκτες στους παραπάνω τομείς, τόσο με την συμμετοχή της στην σχεδίαση και κατασκευή του SSL, όσο και με το άνοιγμα του κώδικα του Sun Grid Engine πριν τέσσερα χρόνια.

Για την διαχείριση του GUI θα πρέπει να ανατρέξουμε στα αντίστοιχα προγράμματα του Gnome, του CDE ή του KDE. Ο σκοπός ύπαρξης του SMC είναι να διευκολύνει τον διαχειριστή λειτουργώντας ως front-end GUI των αντιστοίχων utilities της κονσόλας.

Λεπτομερή και διακεκριμένα επίπεδα δικαιωμάτων. Χαρακτηριστικό του Solaris

Solaris και ελληνικά.

Το Solaris δεν τα πήγαινε ποτέ καλά με τα ελληνικά. Παρόλο που οι μηχανισμοί πολυγλωσσικού πληκτρολογίου και του Xorg και του Gnome φαίνονται να λειτουργούν, στάθηκε αδύνατο να λειτουργήσουν οι τόνοι. Στο Usenet και στα fora των χρηστών δεν υπήρχε καμία χρήσιμη πληροφορία και τελικά την απάντηση έδωσε η μελέτη της τεκμηρίωσης που υπάρχει στο site του λειτουργικού στο internet. Δυστυχώς η υλοποίηση των locales που έχει κάνει η Sun δεν θα επιτρέψει στα πολυγλωσσικά πληκτρολόγια των Gnome και Xorg να εμφανίσουν τόνους εάν δεν γίνουν οι κατάλληλες επεμβάσεις από κάποιον Unix Guru. Τελικά την λύση έδωσε ένα παλιό πρόγραμμα το xgrk. Το xgrk ήταν η λύση για τα ελληνικά σε όλα τα Unix λειτουργικά αλλά και για το Linux μέχρι πριν λίγα χρόνια που αντιμετώπιζε τα ανάλογα προβλήματα. Είναι γραμμένο σε ansi C, κατανοητό από όλους του compilers, ελαφρύ και πλήρως παραμετρικό. Εμφανίζει την σημαία της γλώσσας σε ένα μικρό παράθυρο κάπου στο desktop ή την αντίστοιχη ένδειξη στην μπάρα αν γίνει minimized.

c) Αναγνώριση συσκευών.

Η αναγνώριση των συσκευών του συστήματος που αναφέρεται παραπάνω έγινε χωρίς κανένα πρόβλημα. Αναγνωρίστηκαν και λειτούργησαν τα πάντα, μέχρι και η web camera της Logitech. Το Solaris έχει μια περιορισμένη λίστα υποστήριξης συσκευών η οποία όμως επεκτείνεται καθημερινά. Όσοι επιθυμούν να το εγκαταστήσουν καλό θα ήταν να την συμβουλευτούν πριν από την πρώτη εγκατάσταση.

Το λογισμικό που συνοδεύει το Solaris δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ούτε πλούσιο ούτε σύγχρονο.

Ο εξ ορισμού web browser είναι το Mozilla 1.7 κατάλληλα διαμορφωμένο από την Sun ώστε να συνεργάζεται άψογα με την Java 1.5. Υπάρχουν αρκετά plugins για το Mozilla for Solaris x86, όπως το flashplayer, και σε γενικές γραμμές δουλεύει χωρίς κανένα πρόβλημα. Όπως και να έχει το ζήτημα, το Mozilla, όσο καλός browser και να είναι, σίγουρα δεν είναι η τελευταία λέξη της τεχνολογίας στον τομέα των web browsers.

Το Mozilla είναι διαμορφωμένο από την Sun

Το Java Desktop System δεν είναι άλλο από το Gnome 2.6. Η τρέχουσα έκδοση του Gnome είναι 2.12 και το 2.6 που συνοδεύει το Solaris έχει ηλικία σχεδόν τριών ετών. Το ίδιο συμβαίνει και με το KDE 3.1, αφού η τρέχουσα έκδοση του είναι το 3.5. Μαζί με το Gnome 2.6 έρχονται αρκετά προγράμματα, γνωστά στους χρήστες των open source λειτουργικών.

Ενδεικτικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε το Gaim, που είναι client για τα περισσότερα instant messaging συστήματα, όπως αυτό του MSN, του Yahoo, του ICQ και του AIM. Το GIMP, που είναι το open source ανάλογο του Photoshop. Για email και Usenet client, εκτός από αυτά του Mozilla suite, υπάρχει και το Evolution 1.4, επίσης διαμορφωμένο από την Sun για ώστε να συνεργάζεται με την Java 1.5.Το Evolution είναι το open source ανάλογο του Outlook Express της Microsoft.

Με την βασική εγκατάσταση του Solaris 10, εγκαθίσταται και το StarOffice 7. Η τρέχουσα έκδοση του StarOffice είναι η 8 και η έκδοση 7 που έρχεται μαζί με το Solaris υπολείπεται αρκετά. Η καλύτερη επιλογή είναι η απεγκατάσταση του StarOffice 7 και η εγκατάσταση του OpenOffice 2.0. Για το OpenOffice 2.0 υπάρχουν precompiled binaries για το Solaris x86 στο επίσημο site του project. Για την εγκατάσταση του ελληνικού ορθογραφικού ελέγχου, στο OpenOffice του Solaris, ισχύει ότι ακριβώς και στην αντίστοιχη έκδοση του Linux και των Microsoft Windows χωρίς καμία μεταβολή.

Όσον αφορά τα development tools, το Solaris εγκαθιστά στον υποκατάλογο /usr/sfw όλα τα γνωστά development tools της GNU όπως ο GCC compiler 3.4.4 που είναι και η τελευταία stable έκδοση, καθώς και άλλα όπως η Python και Perl σε τελευταίες εκδόσεις, τα GNU binutils κλπ. Τελευταία η Sun δίνει ως freeware και το Sun Studio 11 που περιλαμβάνει το σύνολο των devtools της Sun για ανάπτυξη σε C, C++ και Java καθώς και τα ανάλογα GUI για RAD. Μέσα στο Sun Studio 11, το οποίο πρέπει να γίνει download ξεχωριστά, βρίσκονται και οι native compilers του λειτουργικού οι οποίοι και παράγουν σαφώς καλύτερης ποιότητας κώδικα σε σχέση με τον GCC, ιδιαίτερα στην amd64 πλατφόρμα.

Όπως είναι αυτονόητο, η Java εγκαθίσταται εξ ορισμού σε δύο εκδόσεις, 1.4 και 1.5, αφού σε αυτήν στηρίζονται τα περισσότερα από τα utilities του λειτουργικού. Η 1.4 έκδοση εγκαθίσταται με υποστήριξη για 32 bits και μάλλον βρίσκεται εκεί περισσότερο για λόγους συμβατότητας. Η Java 1.5 υποστηρίζει και τα 32 αλλά και τα 64 bits στους x86.

Κατά την διάρκεια των δοκιμών για την σύνταξη της συγκεκριμένης παρουσίασης το Solaris έδινε την δική του αίσθηση στον χρήστη. Καλό θα ήταν να εστιάσουμε σε τρία σημεία:

Πρώτον, η έντονη παρουσία της Java στο σύστημα. Η Java είναι μια γλώσσα βαριά, η οποία για να αποδώσει τα μέγιστα πρέπει να τρέχει πάνω σε επεξεργαστές που είναι κατασκευασμένοι με την τεχνολογία JTBM (Java Technology Based Microprocessors). Τέτοιοι επεξεργαστές είναι από το 1996 οι UltraSPARC καθώς και οι CELL της IBM. Οι JTBM επεξεργαστές υλοποιούν την εικονική μηχανή της Java (JVM) μέσα στον πυρήνα με αποτέλεσμα τις εκπληκτικές επιδόσεις. Δυστυχώς οι x86 και τα παράγωγα τους δεν ανήκουν στην κατηγορία των JTBM επεξεργαστών με αποτέλεσμα να υποφέρουν από το βάρος που προκαλεί η JVM. Οι εταιρίες που έχουν αδειοδοτηθεί από την Sun Microelectronics και έχουν δικαίωμα να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία JTBM στα προϊόντα τους είναι η IBM, η Fujitsu, η NEC και η LG. Θα ήταν ευχής έργο να δούμε και τις Intel και AMD ανάμεσα τους.

Δεύτερον, η αίσθηση της ασφάλειας αλλά και των περιορισμών που αυτή επιβάλλει. Το Solaris επί χρόνια είναι το λειτουργικό των net servers. Μέχρι τώρα έχει ανταποκριθεί στην αποστολή του με τον καλύτερο τρόπο, και ευτυχώς, δεν δείχνει καμία διάθεση να εγκαταλείψει τα αυστηρά πρότυπα ασφάλειάς του. Το αποτέλεσμα βέβαια είναι να κάνει την ζωή δύσκολη σε όποιον επιχειρεί να το δοκιμάσει στο desktop. Με λίγο ψάξιμο στα manuals και στο internet μπορεί κανείς να το φέρει εύκολα στα μέτρα του, με την προϋπόθεση να είναι εξοικειωμένος με κάποιο Unix λειτουργικό και με την λογική του.

Το τρίτο και τελευταίο, το οποίο αρχικά προξενεί εντύπωση, είναι η δραματική πτώση της απόκρισης του συστήματος όταν επιβάλλεται βαρύ φορτίο στον δίσκο. Αρχικά φαίνεται υπεύθυνο το UFS, το file system του Solaris. Η δεύτερη σκέψη όμως απορρίπτει αυτή την αιτία αφού ένα δοκιμασμένο λειτουργικό για servers με τόσα χρόνια ιστορίας δεν θα μπορούσε να έχει ποτέ τέτοια συμπεριφορά. Τελικά η εγκατάσταση ενός Adaptec 39160 SCSI controller μαζί με έναν U160 SCSI δίσκο και οι ανάλογες δοκιμές δεν αναπαρήγαγαν το πρόβλημα. Άρα ο υπεύθυνος φαίνεται να είναι ο IDE driver του λειτουργικού και όχι το UFS. Το Solaris υπακούει ακόμα στην παλιά παροιμία που λέει “Unix Loves SCSI”.

Το Solaris είναι ένα εξαιρετικό λειτουργικό, αλλά δεν είναι ακόμα έτοιμο για το desktop. Με την είσοδο του στην οικογένεια των open source λειτουργικών και την ενθουσιώδη υποδοχή του από την κοινότητα του ανοιχτού λογισμικού η κατάσταση αλλάζει. Το άνοιγμα το κώδικα του είναι μια ευκαιρία για το ίδιο και την εξέλιξη του, αλλά και μια σημαντική συνεισφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας σε μια επιστήμη που υποφέρει από τα ασφυκτικά δεσμά των πατεντών και της οικονομικής εκμετάλλευσης από δολίως καθιερωμένα μονοπώλια.

Κλείνοντας την παρουσίαση του Solaris 10 θα πρέπει να πούμε πως ολόκληρη η εργασία για την σύνταξή της έγινε με χρήση του ίδιου του λειτουργικού και με το OpenOffice 2.0.

Σχετικοί σύνδεσμοι

Sun Download Centre:

http://www.sun.com/download/

Solaris HCL:

http://www.sun.com/bigadmin/hcl/

Sun Studio 11:

http://www.sun.com/software/products/studio/index.xml

The OpenSolaris Project:

http://www.opensolaris.org

XGRK – Write Greek in the X Windows System:

http://www.softlab.ece.ntua.gr/~sivann/xgrk/

OpenOffice 2.0.1 for Solaris x86: