Οδηγός διόρθωσης EQ στο HTPC

[Jaco]

Καταρχήν να πω πως αυτό το άρθρο το έφτιαξα για να κάνω ένα διάλειμμα και να ξεκολλήσω από κάτι άλλα που κάνω αυτό τον καιρό, επομένως οι λεπτομέρειες μπορεί να είναι άλλες φορές περισσότερες και άλλες λιγότερες, ανάλογα τις ορέξεις. Ελπίζω ωστόσο να βοηθήσει κάποιους που ασχολούνται με τον ήχο τους και θέλουν να πετύχουν το καλύτερο με τον υπάρχον εξοπλισμό τους, χωρίς να χρειαστούν δαπανηρές αναβαθμίσεις.

Μουσική ακούω πλέον από ένα pc με windows 7 το οποίο στέλνει τον ήχο σε ένα AVR ενισχυτή, ο οποίος οδηγεί στερεοφωνικά 2 ηχεία, χωρίς sub. Αυτό λογικά είναι και το setup των περισσότερων που ακούνε μουσική από ένα htpc, αλλά κάποιοι ίσως έχουν 2.1 ή 5.1 ή και περισσότερα ηχεία. Στην περίπτωση των 5.1 ηχείων ο οδηγός αυτός δεν ισχύει, όμως στην περίπτωση που κάποιος έχει 2.1 ηχεία με κάποιες παραλλαγές που αφορούν το sub μπορεί να τον χρησιμοποιήσει.

Αυτό που χρειάζεται κάποιος για να τα κάνει όλα αυτά, είναι έναν υπολογιστή φυσικά ο οποίος να είναι συνδεδεμένος σε έναν ενισχυτή με κάποιο s/pdif ή οπτική (προτιμότερο το πρώτο λόγο jitter στην οπτική, αν και προσωπικά έχω συνδέσει οπτική ίνα). Τέλος χρειάζεται ένα reference μικρόφωνο μετρήσεων, το οποίο καλό είναι να είναι καλιμπραρισμένο. Όσων αφορά το μικρόφωνο θα το αναλύσω παρακάτω, αλλά δεν υπάρχουν και πολλές επιλογές, οι οποίες όμως είναι σχετικά προσιτές και κυμαίνονται στην κλίμακα των <100€. Εδώ για κάποιους μπορεί να τελειώσει το διάβασμα λόγο κόστους, αλλά όσοι ενδιαφέρονται μπορούν να κάνουν μια ομαδική και να πάρουν ένα το οποίο να το χρησιμοποιήσουν με την σειρά.

 

Το πρόβλημα

Το πρόβλημα όταν ακούμε μουσική σε ένα δωμάτιο, είναι το ίδιο το δωμάτιο. Το μέγεθος, τα υλικά, οι τοίχοι, οι επιφάνειες και οτιδήποτε επιδρά πάνω στο ακουστικό κύμα επηρεάζει τον ήχο. Επομένως το πρόβλημα είναι η επίδραση του χώρου μας στον ήχο και το ζητούμενο είναι πως μπορούμε να μειώσουμε τις επιδράσεις αυτές στην θέση ακρόασής μας. Αυτό μπορεί να γίνει επηρεάζοντας με κάποια φίλτρα την απόκριση του συστήματος του στο ακουστικό εύρος των συχνοτήτων, δηλαδή να φτιάξουμε ένα EQ έτσι ώστε να συμπεριλάβουμε την συμπεριφορά του χώρου στον ήχο και να ισοσταθμίσουμε τις επιρροές αυτές. Το “ιδανικό” σε ένα ηχητικό σύστημα θα ήταν ο ήχος να είναι flat, δηλαδή η ένταση της κάθε συχνότητας σε όλο το φάσμα να είναι ίση ώστε ο ήχος να παραμένει “αχρωμάτιστος” και να αποδίδει, όσο είναι δυνατόν, την πιστότητα της ηχογράφησης.

 

Επομένως, ανοίγω μια παρένθεση εδώ και αναφέρω πως αν κάποιος ακούει είδη μουσικής όπως ηλεκτρονική, heavy metal και γενικά μουσική που δεν έχει ακουστικά όργανα, τότε δεν έχει και πολύ νόημα να κάνει όλη αυτή την διαδικασία. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν χρειάζεται να βελτιώσει την ακουστική απόκριση του συστήματός του, απλά δεν έχει και πολύ νόημα γιατί δεν θα καταλάβει μεγάλη διαφορά. Ωστόσο έχει μεγάλη σημασία και νόημα για κάποιον που ακούει μουσική με ακουστικά όργανα, όπως κλασσική, jazz, έντεχνα ή ότι άλλο ανήκει στην κατηγορία αυτή. Στην περίπτωση αυτή θα καταλάβει μεγάλη διαφορά και ειδικά αν γνωρίζει τον φυσικό ήχο των οργάνων. Επίσης το πιο σημαντικό απ' όλα είναι πως τα μουσικά αρχεία που θα αναπαράγουμε πρέπει να είναι υψηλής πιστότητας, οπότε αν ακούτε mp3 με κάτω από 320kbps encoding, τότε πάλι δεν έχει και πολύ νόημα όλο αυτό το εγχείρημα. Διαφορά μπορεί να ακούσετε, μπορεί και όχι, αλλά όπως και να έχει δεν γίνεται να βελτιωθεί πολύ ένας ήδη πετσοκομμένος ήχος. Το ιδανικό είναι lossless formated αρχεία όπως είναι τα flac πχ ή οποιοδήποτε συμπιεσμένο φορμάτ χωρίς μεγάλο βαθμό συμπίεσης.

Όπως έλεγα ο σκοπός είναι να βελτιώσουμε την απόκριση στο φάσμα των συχνοτήτων. Οι λόγοι για τους οποίος αυτή δεν είναι flat είναι πολλοί και οφείλονται σε πολλές βαθμίδες που είναι ενδιάμεσα από την πραγματική πληροφορία και τα αυτιά μας. Ορισμένους από αυτούς θα προσπαθήσω να τους αναλύσω εν τάχει

Ξεκινώντας από τον ίδιο τον υπολογιστή που αναπαράγει τα αρχεία θα πρέπει να μην εφαρμόζει κανένα απολύτως dsp πάνω στον ήχο, δηλαδή να έχουμε συνθήκες bit-perfect. Αυτό στα windows xp το επιτυγχάνουμε με την χρήση του ASIO4ALL και στα windows 7 με το WASAPI. Αφήνω τις λεπτομέρειες και τις περισσότερες πληροφορίες στα links, τα οποία είναι πιο αναλυτικά και τα γράφουν καλύτερα από εμένα.

Επίσης εξίσου σημαντικό είναι το sample rate ανάμεσα στον υπολογιστή και στον τελικό DAC που θα κάνει την μετατροπή από ψηφιακό σήμα σε αναλογικό. Εδώ έχουμε δυο περιπτώσεις. Η πρώτη είναι να χρησιμοποιούμε έναν εξωτερικό DAC ο οποίος να κάνει την μετατροπή και να οδηγεί αναλογικά τον ενισχυτή ή να χρησιμοποιήσουμε τον εσωτερικό DAC του ενισχυτή. Εδώ μπορούν να συζητηθούν πάρα μα πάρα πολλά, αλλά όποιος έχει έναν μέτριο προς καλό ενισχυτή δεν χρειάζεται σε καμία περίπτωση να κοιτάξει για κάποιον ακριβό εξωτερικό DAC, γιατί σε γενικές γραμμές θα μείνει ικανοποιημένος με την ρύθμιση του EQ. Η απόδοση ενός DAC χαρακτηρίζεται από διάφορες παραμέτρους όπως ο σχεδιασμός του, τα χαρακτηριστικά του chip, την τροφοδοσία του και γενικά τα ηλεκτρονικά τα οποία τον στελεχώνουν. Αν υποθέσουμε πως αυτά δεν μπορούμε να τα ξέρουμε, τότε αυτό που κοιτάμε συνήθως σε έναν DAC είναι το sampling rate του και το THD του. Χωρίς να μπω σε πολλές λεπτομέρειες, αναφέρω πως καλό είναι ο DAC να υποστηρίζει τουλάχιστον 24/96 και να έχει όσο πιο μικρό THD γίνεται. Το 24/96 σημαίνει ότι μπορεί να επεξεργαστεί 24bit στα 96KHz, το 24 είναι οι στάθμες ανάμεσα από την ελάχιστη και τη μέγιστη τιμή της στάθμης του σήματος και τα 96ΚΗz σημαίνουν πως ο DAC μπορεί να μετατρέπει σε αναλογικές στάθμες 96000 τέτοια σήματα το δευτερόλεπτο. Επειδή οι λεπτομέρειες είναι περισσότερες από αυτό που αναφέρω, όποιος θέλει περισσότερη θεωρία μπορεί να διαβάσει εδώ. Για να μην μακρηγορώ άλλο, με απλά λόγια όταν ο ήχος που αναπαράγουμε είναι 16/44.1 (όπως πχ ένα CD), τότε στις υψηλές συχνότητες έχουμε διάφορα άσχημα φαινόμενα τα οποία όταν ο ήχος είναι 24/96 ή 24/192 τα αποφεύγουμε. Απλοϊκά μπορεί να πει κάποιος, πως όσο μεγαλύτερα τα νουμεράκια αυτά τόσο το καλύτερο (ή λιγότερο απλά όσο αυξάνει το εύρος και η ανάλυση, οι αρμονικές επεκτείνονται πιο ψηλά στο φάσμα με αποτέλεσμα να μην επηρεάζουν το ακουστικό φάσμα). Γενικά το 24/192 το οποίο είναι της μόδας, δεν είναι τόσο ουσιαστικό γιατί ήδη με τα 24/96 ο ήχος έχει ξεφύγει ήδη πολύ από το ακουστικό φάσμα και επίσης τα 24/192 φέρνουν στα όριά τους τους DAC με αποτέλεσμα τα χαρακτηριστικά τους να μην είναι και τόσο καλά. Πάντως με τα 24/96 μπορεί κάποιος να καταφέρει να έχει flat ήχο ακόμα και μέχρι τα 20ΚΗz και αρκετά παραπάνω.

Επίσης τα ίδια τα ηχεία, όπως καταλαβαίνει κανείς, είναι πολύ σημαντικά και επηρεάζουν τον ήχο, επομένως αν το ηχείο είναι κακό, τότε ο ήχος μπορεί ναι μεν να βελτιωθεί, αλλά μέχρι ένα σημείο. Φυσικά αν το ηχείο είναι σκισμένο, έχουν σκληρύνει οι μεμβράνες που συνδέουν τους κώνους, έχει κάποιο μηχανικό πρόβλημα, κακή σχεδίαση, κακή συναρμολόγηση κτλ, τότε χρειάζεται μάλλον αντικατάσταση. Ένα άλλο πρόβλημα είναι το crossover των ηχείων, το οποίο δημιουργεί διάφορα άσχημα φαινόμενα στον ήχο τα οποία θα τα δούμε και παρακάτω, τα οποία μπορούμε να διορθώσουμε μέχρι ένα βαθμό με την μέθοδο που θα αναλύσουμε, αλλά το καλύτερο είναι το ηχείο να έχει ένα καλά σχεδιασμένο crossover. Το ιδανικό θα ήταν να έχουμε κάποια full range ηχεία χωρίς crossovers ή να έχουμε ψηφιακά crossovers. Το πρώτο είναι ακριβό σπορ! Το δεύτερο είναι εξίσου ακριβό μεν (αλλά λιγότερο) και μπορεί να γίνει με την χρήση 2 ενισχυτών οι οποίοι να οδηγούν ο ένας τα woofer και ο άλλος μόνο τα tweeter και οι 2 ενισχυτές να οδηγούνται από δυο DAC, οι οποίοι με την σειρά τους οδηγούνται από κάποιο software το οποίο κάνει το crossover ανάλογα με τα φίλτρα που του έχουμε φτιάξει. Η μέθοδος αυτή δεν θα αναλυθεί εδώ, αλλά θα πω κάποια πράγματα στην πορεία για όποιον ενδιαφέρεται. (Tip: το υποστηρίζει το foobar2000 με ένα plugin).

Τέλος εξίσου σημαντικός είναι και ο χώρος που ακούμε μουσική. Θα δούμε και την επίδραση του χώρου στον ήχο στην μελέτη μας, αλλά σε γενικές γραμμές ο χώρος κάνει την παρουσία του στον ήχο πολύ αισθητή. Εν τάχει αναφέρω πως οι μη απορροφητικές επιφάνειες επηρεάζουν άσχημα τον ήχο, όπως επίσης οι παράλληλες ευθείες επιφάνειες απέναντι από τα ηχεία (όπως τοίχοι), τα αντικείμενα και τα υλικά επηρεάζουν εξίσου, όπως και η ένταση του ήχου σε σχέση με τις διαστάσεις του χώρου. Δεν θα μπω στην διαδικασία να εξηγήσω τι πρέπει να κάνει κανείς για να βελτιώσει την ακουστική του χώρου του, γιατί απλά θεωρώ δεδομένο πως δεν μπορεί κάποιος να κάνει την διαρρύθμιση του χώρου του ώστε να λύσει αυτά τα προβλήματα, ειδικά όταν αφορά το σαλόνι του. Ποιος θέλει αυγοθήκες, μπασο-ηχοπαγίδες στις γωνίες και διαγώνια τοποθέτηση των αντικειμένων σε έναν τετράγωνο χώρο, ειδικά όταν μιλάμε για ένα σαλόνι! Ωστόσο αν κάποιος θέλει να το πάρει τόσο σοβαρά υπάρχουν πολλά άρθρα στο internet που αναλύουν όλ' αυτά τα θέματα, αλλά δε νομίζω πως έχει χώρο αυτό εδώ.

Οι πρωταγωνιστές

Για τα παραπάνω θα χρειαστούν κάποια πράγματα τα οποία θα προσπαθήσω να αναφέρω με κάποια λεπτομέρεια.

 

ASIO4ALL

Πρώτων χρειαζόμαστε το ASIO4ALL (η version την ώρα που γράφεται το κείμενο είναι η 2.11 beta 1). Το εγκαθιστούμε. Αυτό έχει ένα control panel το οποίο θα το χρησιμοποιήσουμε αργότερα, αλλά επίσης εγκαθιστά και τους απαραίτητους drivers που θα χρειαστούν. Το ASIO είναι ένα πρωτόκολλο το οποίο παρακάμπτει τους drivers και παρέχει μικρότερο latency και θα το χρειαστούμε ώστε το playback και το recording που θα χρειαστούμε να είναι όσο το δυνατόν ανεπηρέαστα από το λειτουργικό.

 

Foobar2000

Μετά χρειαζόμαστε έναν συγκεκριμένο media player τον οποίο θα πρέπει να παντρευτούμε και να τον χρησιμοποιούμε από εδώ και στο εξής. Αυτός είναι ο foobar2000. Ο foobar είναι ένας μάλλον παρεξηγημένος media player, ο οποίος έχει πολλές δυνατότητες και σίγουρα είναι μοναδικός γι' αυτά τα οποία θέλουμε να κάνουμε. Από αυτός θα χρειαστούμε επίσης και τρία plugins του, όπως ένα resampler (η τελευταία version τώρα που γράφεται το κείμενο είναι η 0.8.3), έναν convolver και το Plugin του wasapi. Αφού κάνετε εγκατάσταση το foobar θα βάλετε τα dll από τα plugins στον φάκελο components της εγκατάστασης του foobar και θα το τρέξετε. Ο resampler είναι βασισμένος στην βιβλιοθήκη SoX η οποία αναλαμβάνει την μετατροπή ανάμεσα σε formats ήχου. Ο convolver χρειάζεται για την συνέλιξη των φασματικών φίλτρων στα δεδομένα του ήχου έτσι ώστε να αλλάζει τις συχνότητες που έχουμε επιλέξει στα φίλτρα μας.

Αφού τρέξουμε το foobar πηγαίνουμε στο μενού του και επιλέγουμε Library->Configure και μετά επιλέγουμε το μενού Playback->Output

 

 

Στα δεξιά θα κάνουμε κλικ στο Device και θα ανοίξει μια λίστα. Στην λίστα αυτή θα δούμε όλα τα output devices. Στην περίπτωση των windows 7 θα δούμε και το wasapi το οποίο θα επιλέξουμε έτσι ώστε να έχουμε bit-perfect ήχο, δηλαδή να μην επεξεργάζεται καθόλου ο ήχος από το λειτουργικό και να βγαίνει στην έξοδο ακριβώς όπως είναι. Ανάλογα με την σύνδεση που έχετε κάνει ανάμεσα στον ενισχυτή και στην κάρτα ήχου του υπολογιστή θα επιλέξετε την κατάλληλη έξοδο. Στην περίπτωση μου είναι η οπτική ίνα, όπως φαίνεται και στην εικόνα. Όσοι έχουν windows xp θα επιλέξουν το ASIO, αλλά στον οδηγό αυτό θα περιοριστώ μόνο στα windows 7. Στο output format επιλέγουμε 24bit.

Ύστερα στο από πάνω μενού, Playback-> DSP Manager και από εκεί θα επιλέξουμε τα DSPs που φαίνονται στην εικόνα

 

 

Επιλέγουμε το Resampler (SoX) και πατάμε το κουμπί “Configure Selected” και στο μενού που εμφανίζεται διαλέγουμε “Target samplerate” τα 96000 και τα υπόλοιπα τα αφήνουμε όπως φαίνεται στην εικόνα.

 

 

Επαναλαμβάνω πως, για να ακούσετε ήχο θα πρέπει ο DAC του ενισχυτή σας (ή ο εξωτερικός αν χρησιμοποιείτε) να υποστηρίζει τουλάχιστον 24/96, αλλιώς δεν θα ακούγεται ήχος. Το καλό με αυτό το setup είναι πως δεν χρειάζεστε κάποια καλή κάρτα ήχου αλλά ακόμα και ένα απλό usb->spdif interface είναι αρκετό, όπως αυτό το οποίο το βρίσκει κανείς για $33 στο ebay. Προσοχή στα φθηνότερα usb-to-SPDIF γιατί είναι μέχρι 16/48 ήχο, το οποίο δεν μας κάνει. Πάντως οι περισσότερες μοντέρνες ενσωματωμένες κάρτες ήχου εδώ και 2-3 χρόνια, πρέπει να υποστηρίζουν 24/96, αλλά αυτό για σιγουριά θα το δείτε από το motherboard σας, αν βγάζει coaxial ή optical spdif και με τι χαρακτηριστικά.

 

Μιας και μιλάω για χαρακτηριστικά ας αναφέρω σπόντα και το δικό μου setup στο οποίο γίνονται όλ' αυτά.

• M/B: Intel DH67BL
• CPU: Intel i3-2125@3300
• OS: Windows 7 Ultimate 64bit
• RAM: 4GB
• AVR: Marantz SR5004
• Ηχεία: Chario Syntar 200

 

Και ο ενισχυτής και η Realtek ALC892 της DH67BL, υποστηρίζουν 24/192, αλλά όπως είπα και πριν καλύτερα να επιλέγετε τα 24/92 καθώς αποδίδουν τέλεια και μπορούν να παρουσιάσουν λιγότερα προβλήματα. Η σύνδεση γίνεται μέσω οπτικής και ο ενισχυτής είναι μόνιμα στο “Pure Direct” mode που έχει, δηλαδή δεν περνάει τον ήχο καθόλου από το EQ του και τον ενισχύει απ' ευθείας μετά τον DAC του. Όπως προανέφερα, ο DAC έχει σημασία να είναι άνω του μετρίου, δεν έχει σημασία τόσο αν είναι multibit, singlebit κλπ και αν κοστίζει 100€ ή 10000€. Και με λίγα μπορούμε να έχουμε πολύ καλά αποτελέσματα. Για όποιον τον ενδιαφέρει κάποιος εξωτερικός DAC, τότε υπάρχουν διάφοροι στην αγορά οι οποίοι κυμαίνονται σε χαμηλά επίπεδα και μπορείτε να τους βρείτε στο ebay. O πιο διαδεδομένος είναι ο DAC του weilang ο οποίος την ημερομηνία που γράφεται το άρθρο κοστίζει περί τα 85-90€ και μπορείτε να βρείτε αρκετούς στο ebay. Καλό είναι αν πάτε σε μια τέτοια λύση να βρείτε κάποιον με κουτί και τροφοδοτικό, γιατί χρειάζεται πολλές τροφοδοσίες. Επίσης απ' ότι μου είπε ένας φίλος που τον πήρε και πειραματίστηκε με αυτόν, χρησιμοποιεί πολύ καλά τσιπάκια, αλλά δεν έχει πολύ καλή σχεδίαση και θέλει κάποιες τροποποιήσεις στις τροφοδοσίες των opamp του για να αποδώσει τα μέγιστα. Τέλος πάντων για κάποιον που έχει ενισχυτή χωρίς ενσωματωμένο DAC είναι η καλύτερη λύση για να οδηγήσει έναν στερεοφωνικά ενισχυτή.

Οι πρωταγωνιστές (συνέχεια)

 

Room EQ Wizard (REW)

Επομένως αφού τελειώσαμε με το playback και τον foobar, προχωράμε παρακάτω και κατεβάζουμε το REW. Μια σημείωση! Το REW βρίσκεται σε ένα μεταβατικό στάδιο την στιγμή που γράφεται το άρθρο. Αν κατεβάσει κανείς την έκδοση 5.0 δεν θα λειτουργήσουν όλα αυτά που θέλουμε (δεν έχει υποστήριξη ASIO), οπότε για την ώρα αυτή πρέπει να κατεβάσετε την beta έκδοση που είναι η 5.01 που θα την βρείτε εδώ. Οπότε εγκαθιστούμε την έκδοση 5.01 beta και όχι την 5.0. Αν έχει βγει η 5.01 ή κάποια νεώτερη την εποχή που το διαβάζετε, τότε ίσως δουλεύει, πάντως η 5.0 δεν μας κάνει.

Μικρόφωνο

Φυσικά χρειαζόμαστε ένα μικρόφωνο! Θα έλεγε κανείς πως οποιοδήποτε μικρόφωνο θα μας έκανε την δουλειά μας, αλλά δυστυχώς όχι. Χρειαζόμαστε ένα καλιμπραρισμένο μικρόφωνο και τέτοια υπάρχουν λίγα και είναι ακριβά. Βασικά ήταν, μέχρι που κυκλοφόρησαν κάποια μικρόφωνα όπως το UMIK-1 της miniDSP το οποίο μπορείτε να βρείτε εδώ και να το αποκτήσετε με κάτι λιγότερο από 100€. Όμως υπάρχουν και άλλες επιλογές όπως ένα calibrated ECM8000 της Behringer το οποίο μπορείτε να το αγοράσετε από εδώ με $90 και να σας δώσουν και το calibration file του. Επίσης από το ίδιο κατάστημα μπορείτε να αγοράσετε ένα calibrated EMM-6 ή ένα UMM-6. Η διαφορά του UMIK-1 και του UMM-6 από τα άλλα δυο είναι πως τα δυο πρώτα είναι USB μικρόφωνα. Τι σημαίνει αυτό. Αυτό σημαίνει πως το ίδιο το μικρόφωνο συνδέεται με ένα usb καλώδιο στον υπολογιστή και παρουσιάζει ένα δικό του usb audio interface στο λειτουργικό, δηλαδή είναι το ίδιο και η κάρτα ήχου στην οποία συνδέεται. Αυτό μπορούμε να το εκμεταλλευτούμε με το ASIO4ALL και το REW και να πάρουμε εύκολα μετρήσεις.

Μια παρένθεση εδώ. Αν ένας έχει ένα calibrated μικρόφωνο, τότε μπορεί να καλιμπράρει άλλα μικρόφωνα με μια σχετικά απλή διαδικασία. Για παράδειγμα αν έχεις ένα calibrated ECM8000 και οι υπόλοιποι έχουν ακαλιμπράριστα, τότε με την χρήση του REW και μιας εύκολης κατασκευής μπορούμε να καλιμπράρουμε όλα τα μικρόφωνα. Επειδή αυτό όμως δεν είναι το θέμα μας, το προσπερνώ και αν χρειαστεί εδώ είμαστε, το συζητάμε.

Τις μετρήσεις μου τις έκανα με ένα UMIK-1 rev B. Εδώ ανοίγω άλλη μια παρένθεση γι' αυτούς που θα θελήσουν να πάρουν αυτό το μικρόφωνο. Η rev B είναι προβληματική. Παρουσιάζει υψηλό θόρυβο στο 1KHz και στις αρμονικές του, ο οποίος έχει υψηλή στάθμη, αλλά υπάρχει κάποιο fix το οποίο τον βελτιώνει το οποίο μπορείτε να το δείτε εδώ. Η νέα rev C και η πρώτη rev A δεν έχουν αυτό το πρόβλημα, αλλά δεν την Α δεν την βρίσκεις και η C δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμα.

Προσωπικά για της μετρήσεις του χώρου χρησιμοποίησα το UMIK-1 και τις μετρήσεις των ηχείων τις έκανα με και το UMIK-1 και με το Behringer ECM-8000. Υπόψη το ECM8000 χρειάζεται phantom power 48V για να δουλέψει, οπότε θα πρέπει να το υποστηρίζει η κάρτα ήχου σας ή να του δώσετε εσείς εξωτερική τροφοδοσία. Επειδή όμως είναι δύσκολο να βρείτε κάρτα ήχου με phantom power το ιδανικότερο είναι να χρησιμοποιήσετε ένα USB μικρόφωνο όπως το UMIK-1.

Βάση μικροφώνου

Έπειτα χρειαζόμαστε μια βάση μικροφώνου. Αντί για βάση χρησιμοποίησα ένα τρίποδο φωτογραφικής με κεφαλή μπίλια, στην οποία έπιασα το μικρόφωνο με λαστιχάκια ώστε να μπορεί να μένει σταθερό σε διάφορες γωνίες.

 

Υπολογιστής

Τέλος χρειαζόμαστε τον υπολογιστή μας, στον οποίο έχουμε εγκαταστήσει τα προγράμματα που προαναφέραμε (ASIO4ALL, REW και foobar2000) και ένα μακρύ USB καλώδιο για να συνδέσουμε το μικρόφωνο με τον υπολογιστή. Επειδή ο καναπές μου από τον υπολογιστή απέχει περίπου 4 μέτρα χρησιμοποίησα ένα 2m USB καλώδιο και 2m USB προέκταση και δούλεψε μια χαρά.

 

Ενισχυτής

Όπως ανέφερα και πριν υπάρχουν 2 συνδυασμοί που μπορούμε να κάνουμε με τον ενισχυτή. Ο ένας είναι να έχει δικό του DAC και να τον οδηγούμε με ένα spdif από τον υπολογιστή. Ο άλλος είναι να έχουμε έναν εξωτερικό DAC και να οδηγεί αυτός τον ενισχυτή αναλογικά. Η επιλογή είναι θέμα του ήδη υπάρχοντος εξοπλισμού και χρημάτων. Αν ο ενισχυτής σας έχει δικό του DAC ο οποίος είναι 24/96 τότε οδηγήστε τον απ' ευθείας από την spdif του υπολογιστή. Αν όμως έχετε έναν καλό ενισχυτή ο οποίος δεν έχει DAC τότε αξίζει να δώσετε κάποια χρήματα και να πάρετε έναν εξωτερικό 24/96 (βασικά ως 24/192 θα του βρείτε) σαν αυτούς που αναφέραμε παραπάνω.

 

Ηχεία

Τα ηχεία σας κατά πάσα πιθανότητα θα είναι 2 δρόμων ή παραπάνω και θα έχουν δικό τους crossover. Αν δεν έχετε τέτοια ηχεία, τότε τα πράγματα αλλάζουν, αλλά λογικά για να τα έχετε ξέρετε και πως τα οδηγείτε. Λοιπόν όσων αφορά τώρα το πόσων δρόμων είναι τα ηχεία, θα δείτε τις επιπτώσεις των crossovers των ηχείων στις μετρήσεις που θα πάρετε και θα αναφέρω κάποια πράγματα. Γενικά οι 2 δρόμοι είναι ικανοποιητικοί αν και εκεί που συναντιούνται τα φίλτρα (βαθυπερατό, υψιπερατό) του woofer και του tweeter συνήθως συναντάμε και τα περισσότερα προβλήματα. Αν τα ηχεία είναι περισσότερο από 2 δρόμων, τότε χρειάζεται ειδικός συγκοινωνιολόγος να λύσει το ζήτημα και φανάρια ή σήμανση για τις προτεραιότητες.

 

Μέτρηση ηχείου (Μέρος 1ο)

Το πρώτο μας τεστ θα είναι να μετρήσουμε το ηχείο μας. Για να το κάνουμε αυτό θα πρέπει να μετρήσουμε το ηχείο σε μια κοντινή απόσταση έτσι ώστε να βγάλουμε εκτός τις συνιστώσες του χώρου από ανακλάσεις κτλ. Επομένως τοποθετούμε το μικρόφωνο κοντά στο ηχείο σε μια απόσταση 20 εκατοστών. Αν το ηχείο μας έχει 1 woofer και ένα tweeter, τότε το ύψος του μικροφώνου πρέπει να είναι τέτοιο ώστε η άκρη του (ή κάψα) να βρίσκεται ανάμεσα στο woofer και το tweeter και να βρίσκεται κάθετα στην πρόσοψη του ηχείο κοιτώντας το σε ευθεία. Στην επόμενη φωτογραφία φαίνεται πως πρέπει να είναι τοποθετημένο το μικρόφωνο.

 

 

Αφού έχουμε συνδέσει το μικρόφωνο στον υπολογιστή και το έχει αναγνωρίσει τότε πηγαίνουμε στα recording settings του μικροφώνου στα windows και στην εικόνα που βλέπουμε πατάμε το κουμπί properties

 

 

Στην συνέχεια στο tab Levels αυξάνουμε το volume στο 100% αν δεν είναι ήδη.

 

 

Τρέχουμε το REW. Από το πάνω μενού επιλέγουμε το Preferences->Preferences και ανοίγει ένα νέο παράθυρο. Στο tab soundcard επιλέγουμε ανάλογα με το setup μας τις κατάλληλες ρυθμίσεις όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.

 

 

Στους drivers διαλέγουμε ASIO. Στο ASIO Devices, επιλέγουμε ASIO4ALL και στο sampling rate 96 Khz, εφόσων το υποστηρίζει και η κάρτα ήχου μας (αν δεν το υποστηρίζει, τότε δεν μπορείτε να πάρετε τόσο καλές μετρήσεις). Στο input επιλέγουμε την έξοδο του υπολογιστή την οποία έχουμε στον υπολογιστή όπως και στο timing reference output. Μια σημείωση εδώ, θα δείτε πως η κάθε στερεοφωνική έξοδος εμφανίζεται δυο φορές στο drop-down list με τον αριθμό 1 και 2 στο τέλος.

 

Αυτό σημαίνει πως είναι ένα στερεοφωνικό κανάλι και το 1 και 2 αντιπροσωπεύουν το δεξί και αριστερό κανάλι (L & R). Εμείς για την μέτρηση του ηχείου θα χρειαστούμε μόνο το ένα κανάλι ώστε να παίζει μόνο το ένα ηχείο και το άλλο όχι, ώστε να μην επηρεάζει την μέτρηση. Αρχικά επιλέξτε το 1 και μετά πατήστε το “Check Levels” και στην συνέχεια κάτω αριστερά το “Next”, οπότε το ηχείο θα αρχίσει να παίζει ένα “pink noise”, δηλαδή έναν θόρυβο σε όλο το φάσμα. Αν είναι το σωστό ηχείο, δηλαδή αυτό στο οποίο έχουμε τοποθετήσει το μικρόφωνο, τότε το αφήνουμε, αλλιώς επιλέγουμε το άλλο και κάνουμε το ίδιο τεστ. Μόλις ακούσουμε το ηχείο πατάμε “Finish” για να σταματήσει η αναπαραγωγή του θορύβου. Τέλος στο input επιλέγουμε το μικρόφωνο.

 

Σημείωση: Είναι πολύ πιθανό την πρώτη φορά στο πεδίο του input και του output να μην βρίσκουμε να επιλέξουμε το μικρόφωνο και την ψηφιακή μας έξοδο. Αυτό σημαίνει πως το ASIO4ALL δεν έχει ενεργοποιήσεις τα σωστά input/output. Για να το διορθώσουμε αυτό πατάμε στο ίδιο παράθυρο το “ASIO Control Panel” και μας ανοίγει ένα νέο παράθυρο.

 

 

Μέτρηση ηχείου (Μέρος 2ο)

Σε αυτό ενεργοποιούμε όπως φαίνεται και παραπάνω τα σωστά input και output και το κλείνουμε. Επειδή έχει κάποιες παραξενιές το ASIO4ALL μπορεί να μην κάνει αμέσως register τις αλλαγές, οπότε θα πρέπει να κλείσουμε το REW και να το ξανατρέξουμε και να πάμε πάλι στα Preferences και να επιλέξουμε τα σωστά input και output. Αφού όλα έχουν γίνει σωστά κάνουμε ένα τεστ πατώντας το “Check Levels”, οπότε θα πρέπει να δούμε και το Out και το In να δείχνουν την στάθμη αναπαραγωγής και ηχογράφησης, όπως φαίνεται και στην εικόνα.

 

 

Στην συνέχεια πηγαίνουμε στο tab “Mic/Meter” και εκεί επιλέγουμε στο “Input Type” το “Mic or Z Weighted SPL Meter” και στο “Calibration” παράμε “Browse” και επιλέγουμε το calculation file του μικροφώνου το οποίο μας έχει δώσει ο κατασκευαστής (στην περίπτωση του UMIK-1) ή η εταιρία που έχει κάνει το calibration. Όταν το κάνουμε αυτό, τότε σε κάθε μέτρηση το πρόγραμμα αυτόματα θα διορθώνει τις μετρήσεις βάση του calibration file.

Κλείνουμε όλα τα παράθυρα και από το κεντρικό παράθυρο του REW πατάμε το RTA. Αυτό είναι ένα real time monitor που μας δείχνει τι ακούει το μικρόφωνο σε όλο το φάσμα. Κινώντας το Mouse πάνω στο παράθυρο θα δούμε ότι πάνω αριστερή γωνία θα εμφανιστεί ένα πεδίο που μπορεί να γράφει dB ή dB FS. Σε αυτό επιλέγουμε πάντα dB FS. Αυτό είναι το decibels relative to full scale, το οποίο μας δίνει μια καλύτερη εποπτική εικόνα των γραφημάτων. Στην συνέχεια πατάμε το κουμπί που δείχνει ένα γρανάζι στην πάνω δεξιά γωνία και από εκεί επιλέγουμε Mode: Spectrum. Τέλος πατάμε το τετράγωνο κουμπί με τον κόκκινο κύκλο στην μέση (που μοιάζει με REC) στην δεξιά πάνω γωνία, ώστε να αρχίσει η καταγραφή. Θα πρέπει να δούμε κάτι τέτοιο.

 

 

Αυτό είναι τι ακούει το μικρόφωνο μας σε ηρεμία. Από τα 40-50 Hz και πάνω καλό είναι η στάθμη αυτή να μην είναι μικρότερη από 75-80dB, γιατί σημαίνει πως ο χώρος μας έχει αρκετό θόρυβο ο οποίος μπορεί να επηρεάσει τις μετρήσεις. Αν έχετε θόρυβο στα 50Hz σημαίνει πως μάλλον υπάρχει κάποιο πρόβλημα γείωσης και περνάει θόρυβος από την συχνότητα φάσης της τροφοδοσίας. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να γειώσετε καλά τον ενισχυτή σας και τον υπολογιστή σας. Γενικά εκεί μπορείτε να πάρετε μια πρώτη εικόνα για το setup της μέτρησης σας και να βρείτε τυχών κάποια προβλήματα πριν προχωρήσετε στις μετρήσεις. Μόλις τελειώσετε κλείστε την ηχογράφηση και το παράθυρο.

 

Ώρα να πάρουμε την πρώτη μέτρηση. Έχουμε ρυθμίσει τα preferences για να παίζει το ένα ηχείο, έχουμε δηλώσει τις εισόδους-εξόδους, το calibration file και είμαστε έτοιμοι. Στο κεντρικό παράθυρο του REW πατάμε το “Measure” και ανοίγει το παρακάτω παράθυρο.

 

 

Η εικόνα είναι την ώρα που γίνεται ήδη η μέτρηση, αλλά πριν ξεκινήσουμε φροντίζουμε να έχουμε επιλέξει το “Start Freq” να είναι 0, το “End Freq” να είναι 48000, το “Length” να είναι 1Μ και το “Sweeps” 1. Για να ρυθμίσουμε το “Level”, πατάμε το “Check Levels” και αν δούμε πως η στάθμη του μικροφώνου είναι χαμηλή τότε αυξάνουμε το level προς το μηδέν και το αντίθετο αν είναι υψηλή. Μόλις ρυθμίσουμε την στάθμη πατάμε το “Start Measuring” και ξεκινά ή μέτρηση. Κατά την μέτρηση θα μας απεικονίζει το Headroom το οποίο δείχνει τι ακούει το μικρόφωνο και σε γενικές γραμμές πρέπει να έχει πράσινο χρώμα (όχι πάντα απαραίτητα). Αν σταματήσει το πρόγραμμα και παραπονεθεί πως το level είναι πολύ υψηλό ή χαμηλό, τότε πρέπει να προσαρμόσετε ανάλογα το level που αναφέρθηκε πριν. Όταν με το καλό όλα τελειώσουν θα δούμε το παρακάτω γράφημα.

 

 

Αν δεν δείτε περίπου κάτι τέτοιο θα πρέπει να εξοικειωθείτε απαραίτητα με το zoom in και zoom out του REW το οποίο μπορεί στην αρχή να σας φανεί λίγο περίεργο αλλά είναι πολύ έξυπνο και αποδοτικό. Για να το κάνετε αυτό θα πατήσετε τον τροχό του mouse πάνω στο γράφημα και θα εμφανιστεί ένας σταυρός. Μετακινώντας το mouse με πατημένο τον τροχό και τις ενδείξεις πάνω στον σταυρό θα καταλάβετε πως δουλεύει. Παίξτε λίγο μέχρι να το μάθετε γιατί θα είναι το ψωμοτύρι του προγράμματος από εδώ και πέρα.

 

Έχοντας λοιπόν την εποπτεία του γραφήματος της μέτρησης, βλέπουμε τι μέτρησε το μικρόφωνο από το ηχείο την ώρα που αυτό έπαιζε ένα ήχο από μια συχνότητα που μεταβαλλόταν από 0 σε 48000 Hz μέσα σε ένα μικρό χρονικό διάστημα. Αυτή είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιείτε τα τελευταία χρόνια για να αντικαταστήσει τα πιστόλια κρότου που χρησιμοποιούσαν παλιότερα ώστε να πάρουν ανάλογες μετρήσεις, λόγο του ότι ο κρότος παράγει συχνότητες σε όλα το φάσμα των ακουστικών συχνοτήτων. Επομένως αυτό το γράφημα μας δείχνει ουσιαστικά την συνάρτηση μεταφοράς του συστήματος μας, δηλαδή δείχνει την επίδραση του κλειστού συστήματος μικρόφωνο, υπολογιστής, ενισχυτής, ηχεία στον ήχο σε οποιοδήποτε ακουστική συχνότητα.

 

Τι θα έπρεπε να δούμε τώρα... Το ιδανικό θα ήταν να δούμε μια ευθεία οριζόντια γραμμή χωρίς διακυμάνσεις. Αυτό θα σήμαινε πως η απόκριση των ηχείων σε όλο το φάσμα είναι τέλεια και πως ότι μπαίνει σαν σήμα στην είσοδό τους, αυτό αναπαράγεται επακριβώς από αυτό. Αυτό όμως είναι αδύνατο να συμβεί για τα ηχεία που υπάρχουν. Επομένως το σημαντικό είναι το γράφημα στις συχνότητες από 0 έως 20KHz να είναι όσο πιο ομαλό και πιο κοντά στην ευθεία χωρίς πολλές διακυμάνσεις. Αν κάνουμε zoom στον άξονα των dB θα δούμε τη διακύμανση της έντασης ανά συχνότητα και θα φανούν καλύτερα τα προβλήματα του ηχείου.

 

 

Εδώ βλέπουμε πως οι διακυμάνσεις στις χαμηλές συχνότητες μέχρι και ~2KHz φτάνουν ακόμα και τα 10dB, αλλά σε γενικές γραμμές κυμαίνονται στα 5-10dB. Αυτό δεν είναι πολύ καλό βέβαια. Από την άλλη από τα 4Κ και πάνω η διακύμανση αυτή είναι πολύ μικρότερη και της τάξης των ~5dB. Αυτό στα ηχεία αυτά εξηγείται ως εξής, το woofer φαίνεται πως δεν αποδίδει τόσο καλά, ενώ τα tweeters αποδίδουν αρκετά καλά. Από τα 20Κ και πάνω το σήμα πλέον εξασθενεί απότομα και αυτό οφείλεται στην αδυναμία του tweeter να παράγει τόσο υψίσυχνες συχνότητες. Ωστόσο υπάρχουν και τα λεγόμενα super tweeters τα οποία είναι ικανά να παράγουν πολύ ικανοποιητικά και υπερήχους της τάξης των 30KHz και πάνω, ώστε να αποδίδουν τις αρμονικές των βασικών συχνοτήτων. Προσωπικά δεν έχω ακούσει τέτοιο tweeter, αλλά και να άκουγα δε νομίζω πως θα καταλάβαινα διαφορά και λόγο ηλικίας αλλά και λόγο το ότι η ακοή μου δεν είναι και του superman.

 

Μέτρηση ηχείου (μέρος 3ο)

Αν ζουμάρουμε τώρα λίγο διαφορετικά το γράφημα μπορούμε να δούμε καλύτερα τι συμβαίνει.

 

 

Εδώ βλέπουμε πως μέχρι τα 120Hz οι διακυμάνσεις είναι πολύ μεγάλες και γενικά παρουσιάζει πολύ άσχημη εικόνα εκεί το ηχείο. Ή μήπως δεν είναι μόνο το ηχείο; Στις χαμηλές συχνότητες δυστυχώς δεν είναι μόνο το ηχείο και η κατασκευή του που παίζουν ρόλο, αλλά και ο ίδιος ο χώρος. Η επίδραση του χώρου στις χαμηλές συχνότητες είναι πολύ μεγάλη και δεν πρέπει να την παραμελούμε, αλλά με ένα σωστό EQ μπορεί να εξισορροπηθεί. Επίσης η κατασκευή του ηχείου εσωτερικά και εξωτερικά είναι μείζονος σημασίας, όπως επίσης αν έχει bass reflex. Και φυσικά το ίδιο το μεγάφωνο παίζει τον πρωταγωνιστικό ρόλο και έχει την μεγαλύτερη ευθύνη, καθώς η ποιότητα κατασκευής του, τα υλικά του και ο σχεδιασμός του μπορούν να κάνουν ένα κακό, ένα μέτριο ή ένα καλό ηχείο. Επίσης άλλο ενδιαφέρον σημείο από το γράφημα είναι τα 800Hz και θα εξηγήσουμε αργότερα γιατί, πάντως με μια πρώτη ματιά φαίνεται πως εκεί είναι το σημείο στο οποίο παρεμβαίνει το crossover.

 

Σε γενικές γραμμές με μια πρώτη ματιά φαίνεται πως το ηχείο είναι πάνω του μετρίου και θα ήταν αρκετά καλό αν είχε καλύτερα woofers, τουλάχιστον τόσο καλά όσο τα tweeters. Αργότερα θα δούμε και άλλες μετρήσεις από άλλα ηχεία για να δούμε και άλλες περιπτώσεις.

Αν θέλουμε να βλέπετε τα γραφήματα με περισσότερη εξομάλυνση, τότε πηγαίνετε στο tab “All SPL” και από τα “Controls” δεξιά όπως φαίνεται στην εικόνα επιλέξτε 1/24 ή 1/48 smoothness καλύτερα το πρώτο). Προσοχή εδώ να μην σώσετε τις μετρήσεις με το smoothness ενεργοποιημένο αλλά πάντα με “No smoothing” γιατί αλλιώς απορρίπτει τις υπόλοιπες πληροφορίες που πετά έξω το smoothness. Οπότε κάντε την δουλειά σας και μετά πριν σώσετε επαναφέρετε το “No Smoothing”.

 

Πάμε τώρα να δούμε περισσότερες λεπτομέρειες για το σύστημά μας από τις μετρήσεις μας και συγκεκριμένα από την κρουστική απόκριση των ηχείων. Η κρουστική απόκριση είναι μια μέτρηση που γίνεται στα ηχεία ώστε να μελετηθεί η διαφορά φάσης η οποία οφείλεται στα crossovers των ηχείων. Αν και δεν είναι του παρόντος θα προσπαθήσω να πω με μερικά απλά λόγια κάποια πράγματα. Επειδή τα crossovers είναι φίλτρα δεύτερης, τρίτης ή τέταρτης τάξης, επιδρούν σημαντικά στην φάση του σήματος. Αυτό σημαίνει πως καθυστερούν το σήμα που μπαίνει στην είσοδο μέχρι να το αποδώσουν στην έξοδο. Όσο πιο μεγάλη η τάξη τόσο μεγαλύτερη η καθυστέρηση και αυτό οφείλεται στις ιδιότητες των παθητικών ηλεκτρονικών στοιχείων που αποτελούν τα crossovers. Όπως αναφέραμε πιο πριν υπάρχουν τρόποι να φτιαχτούν ψηφιακά crossovers με την χρήση του foobar και δυο ενισχυτών που οδηγούν τα woofers και τα tweeters ξεχωριστά. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η μηδενική διαφορά φάσης εισόδου και εξόδου. Η διαφορά φάσης αυτή, δεν είναι η ίδια σε όλο το φάσμα, αλλά αλλάζει στο σημείο που αρχίζει να ενεργεί το φίλτρο. Αυτό ποιοτικά δεν μπορεί να το καταλάβει πάντα εύκολα το αυτί γιατί δεν είναι τόσο ευαίσθητο στην διαφορά φάσης, αλλά σε γενικές γραμμές το φαινόμενο που προκαλείται είναι πως ο ήχος στις συχνότητες αυτές είναι πιο συγκεχυμένος, δηλαδή αν η μουσική περιοριζόταν στις συχνότητες αυτές τότε θα δυσκολευόμασταν να καταλάβουμε το σημείο ακριβώς από το οποίο προέρχεται ο ήχος, σε σχέση με το αν είχαμε πραγματικά το όργανο μπροστά μας. Αν δηλαδή κλείσουμε τα μάτια μας και ακούμε ένα όργανο το οποίο έχουμε την αίσθηση ότι βρίσκεται μπροστά και αριστερά, τότε με την διαφορά φάσης η ακριβής του θέση αλλοιώνεται.

 

Επομένως μετρώντας την κρουστική απόκριση του ηχείου θα δούμε την καθυστέρηση αυτή. Οπότε επιστρέφουμε στο REW και πατάμε το tab Impulse. Από τα checkboxes που είναι κάτω από το γράφημα αφήνουμε μόνο το Step Response, ζουμάρουμε στο σημείο 0 και στα controls πατάμε το “General Minimum Phase” και “Estimate IR Delay”, όπως φαίνεται και παρακάτω.

 

 

Πατάμε το “Shift IR” όταν μας το ζητήσει. Αν έχουμε ζουμάρει σωστά θα δούμε κάτι σαν το παρακάτω.

 

 

Στο κάθε σύστημα αυτό είναι διαφορετικό το τι θα δούμε, οπότε χωρίς να αναλύσω πολύ αναφέρω πως η πρώτη ταλάντωση που βλέπουμε μέχρι το κόκκινο βέλος είναι η απόκριση του tweeter το οποίο επειδή είναι πολύ πιο γρήγορο από το woofer και το crossover αφήνει τις υψηλές συχνότητες να περάσουν σε αυτό, ακολουθεί άμεσα την είσοδο. Οπότε σπρώχνει βίαια τον αέρα έξω και μετά αρχίζει να ταλαντώνεται μέχρι να ηρεμήσει στην τελική του θέση. Στο βέλος τώρα βλέπουμε την καθυστερημένη είσοδο του woofer στον ήχο το οποίο με την σειρά του σπρώχνει τον αέρα με μια διαφορά φάσης και αρχίζει και αυτό να ταλαντώνεται μέχρι να ηρεμήσει. Το σημείο αυτό δείχνει και πρόβλημα στο crossover το οποίο είναι σχετικά μικρό, αλλά επιδέχεται βελτίωση. Αν ήταν σωστό, τότε η καμπύλη στο βέλος θα ήταν πιο ομαλή και δεν θα έκανε αυτό το “καρούμπαλο” λόγο του ότι ναι μεν υπερισχύει το woofer από το σημείο αυτό και πέρα γιατί είναι πιο χαμηλή η συχνότητα, αλλά με καθυστέρηση. Πάμε όμως να δούμε ένα πραγματικά κακό ηχείο κολόνα 3 δρόμων, το οποίο ένα roister ενός φίλου που μέτρησα με ένα ECM8000 στα 40cm, ώστε να πιάνει όλα τα ηχεία που είχε (2 woofer + 1 tweeter).

 

 

Το πρώτο που παρατηρεί κάποιος είναι το πόσο πιο αργό είναι το tweeter. Συγκεκριμένα παρουσιάζει το πρώτο μέγιστο στα ~190μs, ενώ το δικό μου tweeter στα ~45μs. Επίσης βλέπουμε πως το crossover είναι μπάχαλο και μπαίνει ο κάθε δρόμος σχεδόν σε τυχαία σημεία. Περιττό να πω πως το συγκεκριμένο ηχείο όντως ακουγόταν μπάχαλο. Πάμε όμως να δούμε και ένα καλύτερο ηχείο.

 

 

Εδώ βλέπουμε ένα ηχείο Mission 780 δυο δρόμων. Αυτό παρουσιάζει μέγιστο στα ~35μs, δηλαδή έχει super tweeter. Επίσης έχει πολύ καλύτερο crossover γιατί όπως βλέπουμε η είσοδος του woofer είναι πολύ πιο ομαλή.

 

Μέτρηση ηχείου (μέρος 4ο)

 

 

Εδώ βλέπουμε την απόκριση συχνότητας και των τριών ηχείων. Μετά απ' όσα έχουμε πει, αφήνω τα συμπεράσματα σε σας. Υπόψη πως την περιοχή από 0-70 ή 80 Hz την αγνοούμε πάντα γιατί αυτό που βλέπουμε δεν είναι το ηχείο μας, αλλά ο χώρος μας και άλλα φαινόμενα που δεν έχουν σχέση με την απόκριση του ηχείου, μάλιστα σε πολλά crossovers οι χαμηλές συχνότητες ξεκινούν από τα 60-80Hz ανάλογα με την ελάχιστη συχνότητα που δίνει ο κατασκευαστής του μεγαφώνου.

 

Στο tab GD μπορούμε να δούμε το Group Delay της μέτρησης, το οποίο είναι το ακόλουθο.

 

 

Εδώ βλέπουμε την καθυστέρηση της εξόδου σε σχέση με την είσοδο. Τι σημαίνει αυτό τώρα. Ιδανικά αυτό πρέπει να είναι μια ευθεία γραμμή το οποίο σημαίνει πως το σήμα εξόδου (output κάρτας ήχου) παρουσιάστηκε στην είσοδο (μικρόφωνο) χωρίς καθυστέρηση. Αν σε κάποιο σημείο δεν είναι μια ευθεία αλλά παρουσιάζει κορυφές σημαίνει πως η συχνότητα αυτή καθυστέρησε ή συνεχίστηκε να ακούγεται παρότι σταμάτησε στην έξοδο. Αυτή η μέτρηση μπορεί να μας δείξει διάφορα πράγματα όπως καθυστέρηση σε κάποια βαθμίδα του συστήματος μας ή κάποιο θόρυβο ο οποίος υπάρχει στο περιβάλλον. Στην εικόνα βλέπουμε μια κορυφή στα 45Hz την οποία μπορούμε να αγνοήσουμε με ασφάλεια γιατί δεν προέρχεται από τα ηχεία ή το σύστημά μας γενικότερα, αλλά είναι κάποιος ήχος ή παρεμβολή από το δωμάτιο. Στο υπόλοιπο φάσμα δεν υπάρχει κάποιο delay οπότε δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα.

 

Στα γραφήματα Decay και Waterfall είναι πολύ χρήσιμα επίσης αλλά δεν θα ασχοληθώ μαζί τους, γιατί είναι λίγο δύσκολα στην κατανόησή τους και στην εξαγωγή συμπερασμάτων από αυτά. Σε γενικές γραμμές αυτά χρησιμοποιούνται για την διόρθωση των crossovers και του χώρου στον οποίο παίζουν τα ηχεία. Με αυτό μπορούν να αναλυθούν τα φαινόμενα που επηρεάζουν την απόσβεση των συχνοτήτων στον χώρο και μπορεί να οφείλονται στις αντηχήσεις του ηχείου λόγο της γεωμετρίας του και τον σχεδιασμό του, το μέγεθος, την διάταξη και τα αντικείμενα τα οποία απαρτίζουν τον χώρο. Οι μετρήσεις αυτές έχουν περισσότερο νόημα να γίνονται στην θέση ακρόασης και όχι κοντά στο ηχείο όπως τώρα που προσπαθούμε να μετρήσουμε την συμπεριφορά του (και επίσης δεν είμαστε κατασκευαστές για να αλλάξουμε τον σχεδιασμό του ηχείου).

 

Τώρα θα κάνουμε μια διαδικασία η οποία δεν έχει πολύ νόημα για την ώρα, αλλά θα την επαναλάβουμε και αργότερα όταν πάρουμε άλλες μετρήσεις, οπότε θα κάνουμε τα ίδια ακριβώς βήματα. Όμως μιας και κάναμε αυτή τη μέτρηση ας δούμε ποια είναι η εφαρμογή αυτών που κάναμε.

 

Μέχρι στιγμής μετρήσαμε την απόκριση του ηχείου σε κοντινή απόσταση, βγάζοντας έτσι τις επιδράσεις του χώρου από τις μετρήσεις μας. Ο λόγος που το κάναμε αυτό είναι να ανιχνεύσουμε τα προβλήματα του ηχείου και την συμπεριφορά του στο ακουστικό φάσμα. Τα προβλήματα που αφορούν το crossover είναι κάτι το οποίο μπορούμε να λύσουμε τροποποιώντας τον σχεδιασμό του με αλλαγή στα φίλτρα, κάτι το οποίο οι περισσότεροι δεν θα το κάνουν. Το πρόβλημα όμως το οποίο μπορούμε να λύσουμε είναι το EQ ώστε να φέρουμε το ηχείο να είναι πιο flat, άρα και πιο κοντά στην ηχογράφηση της μουσικής που ακούμε. Οπότε στο REW πατάμε το κουμπί που γράφει EQ και μας ανοίγει το παρακάτω παράθυρο.

 

 

Εδώ βλέπουμε την απόκριση του ηχείου στο ακουστικό φάσμα των συχνοτήτων, η οποία όπως βλέπουμε μόνο flat δεν είναι αλλά έχει πολλές μεταβολές. Στην δεξιά πλευρά βλέπουμε τα δυο πεδία “Target Settings” και “Filter Tasks”, τα οποία θα χρησιμοποιήσουμε για να φτιάξουμε το EQ. Εδώ αναφέρω πως ο περισσότερος χρόνος που θα πρέπει να ξοδέψει κανείς είναι σε αυτό το παράθυρο και πως το καλό είναι πως αρκεί να πάρει μια φορά τις μετρήσεις και μετά να πειραματίζεται με το EQ επ' αόριστον μέχρι να βρει την χρυσή τομή. Υπάρχουν πολλές ρυθμίσεις και παράμετροι αλλά θα αναφερθώ σε αυτές επιγραμματικά και απλά θα γράψω την μεθοδολογία, οπότε καλό είναι να πειραματιστείτε αρκετά σε αυτό το παράθυρο για να κατανοήσετε τις παραμέτρους και το πως επηρεάζουν το αποτέλεσμα.

 

Αρχικά στα “Target Settings” επιλέγουμε στο Speaker type το Full Range. Αυτό σημαίνει πως θέλουμε να φτιάξουμε το EQ για ένα κανονικό ηχείο και όχι για κάποιο sub woofer (το οποίο REW χρησιμοποιείται κατά κόρων για subs). Στο “LF Slope” επιλέγουμε 24dB/Oct και αυτό είναι ο ρυθμός απόσβεση (ή η τάξη του φίλτρου) στην χαμηλή συχνότητα. Το “LF Cutoff” είναι η συχνότητα αποκοπής του χαμηλού φίλτρου και εξαρτάται κυρίως από τα χαρακτηριστικά του ηχείου και αυτό μπορούμε να το αφήσουμε στα 10Hz μιας και δεν επηρεάζει πολύ τις παραμέτρους του φίλτρου μας, αλλά μπορούμε να το ανεβάσουμε και στα 40 ή 50 Hz. Τέλος για να ορίσουμε το “Target Level” πατάμε το “Set Target Level”, το οποίο θα υπολογίσει αυτόματα την τελική στάθμη από τον μέσο όρο των σταθμών ανά συχνότητα. Φυσικά είναι στο χέρι μας να ορίσουμε μια δική μας στάθμη ενισχύοντας το συνολικό σήμα ή υποβαθμίζοντας το, αλλά αυτό δεν είναι και πολύ καλό, γιατί το φίλτρο θα ενεργεί πιο δραστικά στον ήχο και θα έχει πολύ μεγαλύτερες διακυμάνσεις.

 

Στο “Filter Tasks” τώρα συμπληρώνουμε τα χαρακτηριστικά του φίλτρου που θέλουμε να φτιάξουμε. Στο “Match Range” συμπληρώνουμε το εύρος συχνοτήτων στο οποίο θέλουμε να επιδράσει το φίλτρο. Στην δική μου περίπτωση ξέροντας πως το tweeter μου είναι καλό, δεν θέλω να επιδράσει καθόλου στις υψηλές συχνότητες, αλλά μόνο στις χαμηλές στην περιοχή που παίζει το woofer και γενικά όπου η απόκριση έχει μεγάλες διακυμάνσεις. Επομένως επιλέγω να επιδράσει το φίλτρο από τα 80Hz έως τα 10KHz, το οποίο δεν είναι καθόλου ρεαλιστικό βέβαια αλλά το κάνω για να δω τι αποτέλεσμα θα έχει. Στα “Individual Max Boost” και “Overall Max Boost” συμπεριφερόμαστε με φειδώ γιατί οι μεγάλες διακυμάνσεις μπορεί να προσκαλέσουν παραμορφώσεις σε συγκεκριμένες συχνότητες και άρα πολύ άσχημο ήχο, οπότε τα αφήνουμε για την ώρα στα 8 και 12dB αντίστοιχα. Με αυτά μπορούμε και πρέπει να πειραματιστούμε όμως, ώστε να επιτύχουμε καλύτερα φίλτρα με πιο flat συμπεριφορά. Αυτό το κάνουμε κάμποσες φορές μέχρι να βρούμε το ιδανικό EQ για τα ηχεία και τον χώρο μας. Τέλος το “Flatness Target” προσδιορίζει την επιθυμητή διακύμανση ανάμεσα στις στάθμες ανά συχνότητα, άρα όσο πιο μικρό είναι τόσο πιο δραστικό το φίλτρο (με αμφίβολα όμως αποτελέσματα) και όσο πιο μεγάλο τόσο πιο “χαλαρό” φίλτρο άρα και λιγότερο αποδοτικό. Το αφήνουμε αρχικά στα 2dB και τέλος πατάμε το “Match Response to Target” και αρχίζει ο υπολογισμός των φίλτρων! Μόλις τελειώσει θα δούμε το παρακάτω.

 

 

Στην εικόνα αυτή βλέπουμε πλέον δυο κυματομορφές, η μία είναι η πραγματική απόκριση που μετρήσαμε στα ηχεία και η δεύτερη είναι αυτή που προβλέπεται να είναι μετά την εφαρμογή του φίλτρου. Στην εικόνα βλέπουμε πόσο πολύ έχει επιδράσει το φίλτρο και πως έχει διορθώσει το φάσμα. Εδώ να κάνουμε και μια σημείωση. Σε περίπτωση που δεν θέλετε το φίλτρο να επιδράσει σε όλο το ακουστικό φάσμα αλλά να αφήσει κάποιο εύρος ως έχει, τότε πατάτε το κουμπί “EQ Filters” και ανοίγει το επόμενο παράθυρο.

 

 

Στο παράθυρο αυτό στο πεδίο “Control” επιλέγετε ποιες συχνότητες να μείνουν εκτός υπολογισμού ή αν θέλετε μπορείτε να τις βάλετε manual. Τα μαθηματικά παρόλ' αυτά δεν σας εγγυώνται πως θα κάνουν αυτό που θέλετε καθώς στο manual η τιμή που μπορεί να ζητήσετε να μην είναι υλοποιήσιμη, καθώς εξαρτάται και από τις γειτονικές συχνότητες.

 

Μέτρηση ηχείου

Τέλος βλέπουμε τη διορθωμένη-προβλεπόμενη απόκριση.

 

 

Αφού τελειώσουμε πρέπει να εξάγουμε τα φίλτρα και να τα δοκιμάσουμε να δούμε τι αποτέλεσμα έχουν, οπότε από το μενού του REW κάνουμε export τα φίλτρα όπως φαίνεται παρακάτω.

 

 

Στο παράθυρο που ανοίγει μετά επιλέγουμε Stereo, 24 ή 32bit και sampling rate 96000. Παρόλο που η μέτρηση ήταν σε ένα ηχείο, υποθέτουμε πως και το άλλο ηχείο έχει παραπλήσια απόκριση οπότε στο stereo διαλέγουμε την ίδια μέτρηση. Διαφορετικά μπορούμε να μετρήσουμε και το άλλο ηχείο και να διαλέξουμε στο L και R το αντίστοιχο αριστερό και δεξί ηχείο. Τα 96KHz sampling rate τα διαλέξαμε γιατί αυτό είναι που έχουμε δηλώσει και στον resampler(SoX) του Foobar2000, οπότε αν για κάποιο λόγο έχουμε άλλο sampling rate θα πρέπει να δηλώσουμε το σωστό και εδώ.

 

Αφού σώσουμε τα φίλτρα, τότε ανοίγουμε το foobar και στον DSP manager προσθέτουμε έναν convolver όπως φαίνεται παρακάτω.

 

 

Πατάμε το “Configure Selected” και ανοίγει το configuration του convolver.

 

 

Στο “Impulse File” πατάμε το “...” για να διαλέξουμε το φίλτρο που θέλουμε.

 

 

Και επιλέγουμε το επιθυμητό

 

 

O convolver από εδώ και πέρα θα εφαρμόζει το φίλτρο σε όλα τα αρχεία που κάνουμε playback από εδώ και στο εξής με το foobar2000. O convolver παίρνει το όνομά του από το convolution και σημαίνει συνέλιξη, το οποίο είναι ένας αλγόριθμος ο οποίος εφαρμόζεται στην ψηφιακή επεξεργασία σημάτων. Η συνέλιξη (Συνέλιξη - Βικιπαίδεια) είναι από αυτές τις δυσνόητες έννοιες γενικότερα, αλλά ουσιαστικά στην περίπτωσή μας χρησιμεύει ώστε να εφαρμόσουμε κάποια φίλτρα σε ένα σήμα στο πεδίο της συχνότητας και όχι του χρόνου. Η συνέλιξη έχει και άλλες εφαρμογές όπως η μοντελοποίηση της ακουστικής χώρων κ.ά.

 

Αφού επιλέξουμε το φίλτρο στον convolver πατάμε το και ακούμε την μουσική. Όσο παίζει η μουσική μπορούμε να απενεργοποιούμε και να ενεργοποιούμε τον convolver για να ακούμε την διαφορά στον ήχο. Καλό είναι να έχουμε κάποιο μουσικό κομμάτι το οποίο να είναι αναφορά για τ' αυτιά μας, πχ κάποιο το οποίο έχει κάποιο ακουστικό όργανο στο οποίο ο ήχος του μας είναι γνώριμος. Στην περίπτωσή μου, έχω ένα συγκεκριμένο κομμάτι με κοντραμπάσο, του οποίου ο ήχος και η χροιά μου είναι γνώριμα λόγο ενασχόλησης με αυτό, αλλά ο καθένας μπορεί να επιλέξει ότι θέλει. Κάθε φορά που αλλάζετε το φίλτρο να αφήνετε λίγο χρόνο στα αυτιά σας να εξοικειωθούν καθώς είναι πολύ ευαίσθητα στις απότομες αλλαγές και μπορεί ο flat ήχος να σας ξενίσει. Γενικά η επιλογή του σωστού φίλτρου μπορεί να πάρει πολλές ώρες και πειραματισμό μέχρι να καταλήξετε στον “σωστό” ήχο.

 

 

EQ δωματίου

Αφού τελειώσαμε με την μέτρηση του ηχείου πάμε τώρα να φτιάξουμε το EQ του χώρου. Στην περίπτωση αυτή θα πάρουμε πολλές μετρήσεις σε διάφορα σημεία στην θέση στην οποία ακούμε μουσική, στην περίπτωσή μου πχ πήρα 15 μετρήσεις σε διάφορες θέσεις στον καναπέ στον οποίο ακούω μουσική. Οι θέσεις των μετρήσεων φαίνονται παρακάτω.

Όπως βλέπουμε έχω χωρίσει τον καναπέ σε 3 κάθετες και 5 οριζόντιες θέσεις και έχω πάρει μετρήσεις όπως ακριβώς η προηγούμενη σε όλα τα σημεία. Η διαφορά εδώ είναι πως το μικρόφωνο πλέον δεν είναι σε οριζόντια θέση και κάθετα στην επιφάνεια του ηχείου αλλά σε κάθετη θέση και κοιτά το ταβάνι. Ο λόγος είναι πως με τον τρόπο αυτό το μικρόφωνο ακούει ταυτόχρονα σε πολλές διευθύνσεις συμπεριλαμβανομένων και των ανακλάσεων από το ταβάνι, επομένων είναι πιο κοντά σε σχέση με αυτό που ακούμε πραγματικά με τα αυτιά μας. Παρακάτω βλέπουμε πως είναι τοποθετημένο το μικρόφωνο σε μια θέση μέτρησης.

 

 

Η ίδια μέτρηση θα επαναληφθεί 15 φορές και θα συλλεχθούν όλα τα στοιχεία ώστε να βγάλουμε ένα μέσο όρο από αυτό που ακούγεται πραγματικά στον καναπέ σε οποιαδήποτε θέση του. Μετά τις μετρήσεις στο REW θα καταλήξουμε σε κάτι παρόμοιο με την εικόνα που ακολουθεί.

 

 

Στην εικόνα αυτή βλέπουμε ταυτόχρονα και τις 15 μετρήσεις. Δεν αξίζει πραγματικά να ασχοληθούμε με την κάθε μέτρηση ξεχωριστά για να βγάλουμε κάποιο συμπέρασμα, εκτός και αν θέλουμε να μελετήσουμε τον χώρο και τις ανακλάσεις. Στην περίπτωσή μας όμως δεν μας ενδιαφέρει ο χώρος γιατί θεωρούμε πως δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να τον αλλάξουμε, όμως το EQ του ήχου μπορούμε να το αλλάξουμε ώστε ο ήχος να είναι flat στον καναπέ. Επομένως όπως έχουμε συγκεντρωμένες όλες τις μετρήσεις πατάμε στο tab “All SPL” όπως στην παραπάνω εικόνα και στην συνέχεια το “Average all Responses” που είναι κάτω αριστερά. Το αποτέλεσμα θα είναι η δημιουργία του μέσου όρου των μετρήσεων όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.

 

 

Στην παραπάνω εικόνα το smoothing είναι 1/24. Όπως βλέπουμε και από τα γράφημα της απόκρισης στο ακουστικό φάσμα, οι μπάσες συχνότητες είναι πολύ πιο ενισχυμένες σε σχέση με το υπόλοιπο φάσμα, επομένως ο ήχος είναι πολύ πιο μπάσος απ' όσο πρέπει. Επίσης έχουμε κάποιες έντονες διακυμάνσεις των 4-5dB στα 280 και 900Hz περίπου οι οποίες πρέπει επίσης να διορθωθούν. Κατά τα άλλα κρίνεται αποδεκτό στην θέση της ακρόασης συμπεριλαμβανομένου και της επίδρασης του χώρου. Επομένως πάμε πάλι στο EQ του REW για να φτιάξουμε το φίλτρο μας, όπως φαίνεται και παρακάτω.

 

 

Κάνουμε τα ίδια πράγματα με πριν χωρίς να ξεχάσουμε να πατήσουμε το “Set Target Level” ή να το ρυθμίσουμε μόνοι μας. Στην συνέχεια πειράζουμε τις παραμέτρους στο “Filter Tasks”. Στην περίπτωση την δική μου το κατάλληλο εύρος είναι τα 70 έως 1000 Hz, καθώς εκεί εμφανίζεται το πρόβλημα που πρέπει να επιδιορθωθεί.

EQ δωματίου (συνέχεια)
Αφού το REW υπολογίσει τα φίλτρα, η υπολογισμένη προβλεπόμενη απόκριση είναι η παρακάτω.

 

 

Όπως βλέπουμε η απόκριση έχει διορθωθεί δραματικά, οπότε αναμένεται ο ήχος να είναι πιο flat χωρίς να επιδρούν πλέον τόσο πολύ τα μπάσα και τα χαμηλά μεσαία. Στην συνέχεια επιστρέφουμε στο foobar και βάζουμε το φίλτρο στον convolver για να ακούσουμε το αποτέλεσμα.

 

Βάζουμε να παίζει το reference μουσικό κομμάτι μας και ακούμε την διαφορά. Καλό είναι το κομμάτι που παίζει να είναι ένα αρχείο flac ή γενικά κάποιο ασυμπίεστο format. Στην δική μου περίπτωση η διαφορά ήταν όντως δραματική και το EQ βοήθησε στο να γίνει ο ήχος πιο flat. Με περισσότερους πειραματισμούς στα φίλτρα μπορούμε να επιτύχουμε καλύτερο αποτέλεσμα και να εστιάσουμε σε σημεία που θεωρούμε ότι θέλουν περαιτέρω διόρθωση. Όπως έχουμε αναφέρει, δεν χρειαζόμαστε πλέον άλλες μετρήσεις, οπότε ο εξοπλισμός δεν μας είναι πλέον απαραίτητος. Ότι χρειαζόμαστε είναι το REW και το αρχείο με τις μετρήσεις μας για να κάνουμε οποιαδήποτε βελτίωση ή αλλαγή χρειαζόμαστε. Με πειραματισμό αργά ή γρήγορα μπορούμε να φτιάξουμε το ιδανικό EQ για τον χώρο μας.

 

 

Ελπίζω να είναι ένας χρήσιμος οδηγός για κάποιον που θέλει να ασχοληθεί και τα λάθη ή οι παραλήψεις να μην είναι ουσιαστικά. Αν υπάρχει κάποια καλύτερη μεθοδολογία ή κάποιος καλύτερος τρόπος καλό είναι να αναφερθεί ώστε να υπάρχει καλύτερο αποτέλεσμα.

Έγινε επεξεργασία Ιούλιος 24, 2018 από Jaco

[x-treme]

Είναι λίγο αργά και δεν έχω διαβάσει αναλυτικά όλο το άρθρο (οπότε και τα σίγουρα θετικότατα σχόλια θα τα αφήσω για κάποια άλλη στιγμή), αλλά δε μου εμφανίζονται οι εικόνες... Ίσως κάτι παίζει με τα δικαιώματα

[Seafalco]

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

Τι "καλημέρα" ήταν αυτή!

Περισσότερα δεν λέω, αυτά αφού το διαβάσω!

:dance3::dance3::dance3::dance3::dance3:

[TifoziF1]

Jaco :T:

[DJD]

Μας έλειψες

[Jaco]

Μας έλειψες

Να 'σαι καλά Κωστή. Εδώ γύρω είμαι, παρακολουθώ...

[astrolabos]

Moυ έ(γ)λειψες και εμένα

[mpoumpis]

Respect απλά!

[Seafalco]

[MENTION=5249]Jaco[/MENTION]

Άφωνος!!

Μάλλον θα μου χρειαστεί κάποιο callibration και 'μένα!!

Φίλε συγχαρητήρια, τέτοιοι οδηγοί τιμούν το χώρο που αναρτούνται!

Χωρίς να μπω στην ουσία του πράγματος, (πολύ απέχω για να το κατέχω!) αισθάνθηκα ότι κάποιος με πήρε από το χέρι και με έκανε βόλτα σε τόπο θαυμαστό!

Απλά respect!!!

:thank_you2::thank_you2::thank_you2:

[NooDle]

Μπράβο για το review και ευχαριστούμε που το μοιράστηκες μαζί μας!!

Αλλιώς οποιος έχει λεφτά παίρνει εναν επεξεργαστή ήχουν - πολυμηχάνημα πείτε το οπως θέλετε DBX Drive Rack PX Powered Speaker Optimizer - Dynamic Processors -

και ειστε κομπλε!

ΥΓ κάνει παππαδες..

[Jaco]

Με την ίδια διαδικασία ακριβώς όπως περιγράφεται μπορεί κάποιος να πάρει κάποιο εξωτερικό επεξεργαστή που να υποστηρίζεται από το REW, όπως το DCX2496 της Behringer και να προγραμματίσει με το REW απ' ευθείας τον επεξεργαστή με μια σειριακή ή USB. Δηλαδή αντί να κάνεις export τα φίλτρα, μόλις τα ετοιμάσεις τα κάνεις απ' ευθείας upload στην συσκευή.

Το REW υποστηρίζει να προγραμματίζει απ' ευθείας τα εξής DSPs

• TMREQ
  
• DSP1124P
  
• FBQ2496
  
• DCX2496
  
• SMS-1
  
• R-DES
  
• DSP-30
  
• USM810
  
• MiniDSP
  
• MiniDSP 96k
  
• ADA PEQ
  

Από αυτά value for money είναι τα της Behringer και το MiniDSP.

To καλό με μια λύση ενός εξωτερικού DSP είναι πως δεν χρειάζεται κάποιος υπολογιστής, δηλαδή αν κάποιος έχει ένα cd ή ένα embedded media player σαν πηγή και έναν avr ενισχυτή που οδηγεί τα ηχεία και δεν θέλει ή δεν χρειάζεται ένα pc στο σαλόνι του, τότε μπορεί να χρησιμοποιήσει στο ενδιάμεσο ένα DSP όπως τα παραπάνω και να τα προγραμματίσει με το REW αφού κάνει την μελέτη με ένα laptop πχ.

Το ιδανικότερο βέβαια, είναι να υπάρχει κάποιο pc, το οποίο μπορεί με τα παραπάνω εργαλεία να κάνει πολύ περισσότερα πράγματα σε πολύ μικρό κόστος και επίσης μπορεί να υλοποιήσει είτε σύνθετα μαθηματικά φίλτρα είτε IR φίλτρα με την χρήση ενός convolver στο ίδιο hardware, κάτι το οποίο είναι δύσκολο να βρεθεί σε εξωτερική συσκευή.

[Ellhnas]

Ειχε να μας μπει μηνας τοσο καλα πολυ καιρο.

Παρολο που διαβασα ολο το αρθρο και την αναλυση που εκανες, δε καταλαβα ουτε τα μισα,

μιας και δεν εχω σχεση με τον χωρο... Αυτο που ηθελα να πω ομως ειναι οτι, τετοια αρθρα

απο τετοια ατομα, που μπορει να μην εχουν τον χρονο αλλα και την επαγγελματικη γνωση

αλλα εχουν τη θεληση και την ορεξη να διαφωτισουν και να ομορφυνουν λιγο το "χωρο" μας,

ειναι αυτο στο οποιο διαφερει το παρων φορουμ απο οποιοδηποτε αλλο, εσωτερικης ή

εξωτερικης προελευσεως.

Το λιγοτερο που μπορω να πω ενα ευχαριστω και: :worship:

[Kosmos]

Μαν αν δεν μου θυμιζε τοσο πολυ Matlab θα ηταν οτι καλυτερο εχω διαβασει εδω και χρονια στο νετ.

Τέλειος!

[ΓιαγκΤ]

Μαν αν δεν μου θυμιζε τοσο πολυ Matlab θα ηταν οτι καλυτερο εχω διαβασει εδω και χρονια στο νετ.

Τέλειος!

Κάνα λινκ παίζει;

[Kosmos]

Κάνα λινκ παίζει;

Μαλλον στουμπωσα απο το πολυ κοκορετσι και δεν τα πιανω

Τι λινκ? Sound processing με Matlab?

[ΓιαγκΤ]

Μαλλον στουμπωσα απο το πολυ κοκορετσι και δεν τα πιανω

Τι λινκ? Sound processing με Matlab?

Κάτι που να καταλάβουμε και εμείς γιατί στο θύμισε

[Kosmos]

Κάτι που να καταλάβουμε και εμείς γιατί στο θύμισε

google "matlab FIR and IIR filters"

Στην ουσια σου παρεχει το simulink και το matlab ετοιμα φιλτρα ή συναρτησεις για να "καθαρισεις" ενα σημα ηχου.

+κβαντιση, οπτικοποιηση συναρτήση του χρονου ή του πεδιου συχνοτητων.

Μολις ετοιμασεις τα φιλτρα και τις συναρτησεις, τα περνας σε ενα fpga και τα εχεις σε real time.

Δηλαδη αντι να χρησιμοποιεις software στο pc, εχεις το fpga να το κανει σε πραγματικο χρονο και με μηδενικες καθυστερησεις.

Just for the heads up.

Μπορει να μην βρεις στο νετ ετοιμα tutorials, μιας και με οσα ανεφερα παραπανω εταιριες φτιαχνουν και πουλανε επαγγελματικα μηχανηματα. Και γενικα ειναι high end engineering job.

Εγω ημουν τυχερος και ειδα ολο το worklog απο ενα digital filter design, σε ενα σεμιναριο. Το sample ηταν μια πολυ πολυ ψηλης συχνοτητας ηχος(πως ειναι οταν βουιζουν τα αφτια σου), που μετα την εισοδο του στο fpga, εβγαινε μια οπερετα.

Έγινε επεξεργασία Μάϊος 6, 2013 από Kosmos

[ΓιαγκΤ]

google "matlab FIR and IIR filters"

Στην ουσια σου παρεχει το simulink και το matlab ετοιμα φιλτρα ή συναρτησεις για να "καθαρισεις" ενα σημα ηχου.

+κβαντιση, οπτικοποιηση συναρτήση του χρονου ή του πεδιου συχνοτητων.

Μολις ετοιμασεις τα φιλτρα και τις συναρτησεις, τα περνας σε ενα fpga και τα εχεις σε real time.

Δηλαδη αντι να χρησιμοποιεις software στο pc, εχεις το fpga να το κανει σε πραγματικο χρονο και με μηδενικες καθυστερησεις.

Just for the heads up.

Μπορει να μην βρεις στο νετ ετοιμα tutorials, μιας και με οσα ανεφερα παραπανω εταιριες φτιαχνουν και πουλανε επαγγελματικα μηχανηματα. Και γενικα ειναι high end engineering job.

Εγω ημουν τυχερος και ειδα ολο το worklog απο ενα digital filter design, σε ενα σεμιναριο. Το sample ηταν μια πολυ πολυ ψηλης συχνοτητας ηχος(πως ειναι οταν βουιζουν τα αφτια σου), που μετα την εισοδο του στο fpga, εβγαινε μια οπερετα.

Από ότι καταλαβαίνω στην λέσχη Μπίλντεμπεργκ απευθύνετε : P

[Kosmos]

Από ότι καταλαβαίνω στην λέσχη Μπίλντεμπεργκ απευθύνετε : P

Ναι το ξερω...στην αρχη νομιζα οτι με τρολλαρες...

Λεω δεν μπορει να θελει να του κανω διαλεξη για το ματλαμπ

[Jaco]

Για την ιστορία...

Μετά από πολλούς μήνες ακρόασης, με διάφορα φίλτρα, τελικά κατέληξα ότι τα φίλτρα που μου "έκατσαν" καλύτερα στ' αυτιά μου, ήταν αυτά στα οποία οι μετρήσεις έγιναν στα 40cm από το μέσο tweeter και woofer και με φιλτράρισμα από 70Hz-1.3KHz. Γεμάτα μπάσα, απαλές αρμονικές και ψηλές συχνότητες χωρίς να μου ενοχλούν τα αυτιά.

Από την άλλη ο απόλυτα flat και στεγνός ήχος είναι πράγματι αυτός με το φίλτρο που έγινε με τις 15 μετρήσεις στην θέση ακρόασης. Αλλά, δεν μ' αρέσει τόσο flat. Πχ ένα κοντραμπάσο χάνεται τελείως, ενώ μ' αρέσει να το ακούω καθαρά (αν και αυτό ίσως έχει να κάνει και με το γεγονός ότι το ακούω περισσότερο με την σκοπιά του μπασίστα).

Πάντως στα 40cm εξηγείται να μου μπουστάρει το φίλτρο τα μπάσα γιατί είναι μικρή απόσταση ώστε το μικρόφωνο να λάβει μεγάλη ενέργεια από τις χαμηλές συχνότητες, παρόλ' αυτά λες και έκατσε το μικρόφωνο στο sweet spot και μου έχει φέρει τις συχνότητες σε ιδανικές (για εμένα) στάθμες.